İstanbul'daki Alman mirası

Osmanlı döneminde Kortüm, Dörpfeld, Jasmund, Ritter ve Cuno; Cumhuriyet dönemindeyse Egli, Holzmeister, Wagner, Taut ve şehircilik uzmanı Reuter gibi önemli Alman mimarlar, özellikle İstanbul’da birbirinden
güzel elçilik binaları, hastane, okul, banka ve köşkler inşa etmişlerdir.

- Tarabya Alman Sefareti

II. Abdülhamit tarafından 1880’de, Alman İmparatorluğu’na verilen arazi içinde bugün sefaret binaları, bir çeşme ve Moltke’nin anısına dikilmiş bir anıt yer alır. Deniz manzaralı tepede I. Dünya Savaşı’nda ölen Alman askerleri, Osmanlı Ordusu’nun Kurmay Başkan Yardımcılığı’na kadar yükselen Colmar Freiherr von der Goltz Paşa’nın mezarlarının bulunduğu askeri bir mezarlık da yer alır.

- Haydarpaşa Garı

1909 yılı ortalarında tamamlanan, Bağdat Demiryolları’nın başlangıç noktası garın mimarları, Otto Ritter ve Helmuth Cuno’dur. Duvar, tavan, kapı ve kemer süslemelerinde kullanılan kabartmalar, vitraylar ve çini panolar dikkat çekicidir.

- Alman Hastanesi

Bugün artık üniversite olarak kullanılan Sıraselviler’deki hastane binası, Ocak 1877’de hizmete girer. Kaiserswerth Vakfı 1973’te dağılınca, hastane Alman Dışişleri Bakanlığı’na bağlanır ve 1992’deyse bina İstanbul Erkek Liseliler Eğitim Vakfı’na devredilir.

- Alman Lisesi

19’uncu yüzyılın ortalarında açılan Alman Lisesi, 1897’de ilk kısmı yaptırılan bugünkü binasına geçer. 1898’de okulu ziyaret eden Alman İmparatoru
II. Wilhelm ise, Alman lise diploması verme hakkını Almanya dışında ilk kez bu okula tanır.

- Germania Han

August Jasmund’un 19’uncu yüzyılın sonlarında Eminönü’nde Deutsche Orientbank adına yaptırdığı Germania Han, Istanbul’un ilk betonarme binalarından biridir.

-Sirkeci Garı

İstanbul’u Avrupa’ya bağlayan Rumeli demiryollarının başlangıç noktası olan Sirkeci Garı, şehrin ilki olma özelliğini de taşır. 1890’da tamamlanarak törenle hizmete açılan binanın mimarı, Prusyalı August Jasmund’dur.

- Rumeli Pasajı

İstiklal Caddesi’nin en görkemli binası, 1896 yılında Ragıp Paşa tarafından August Jasmund’a konut olarak yaptırılır ve daha sonra pasaja dönüştürülür.

- Club TeutonIa

Bugün İstanbul’daki Alman kolonisinin faaliyette olan en eski derneği, 1847 yılında tüccar Tessat ile marangoz Schulz’ün önderliğinde kulüp olarak kurulur. Hâlâ kullanılan Galip Dede Caddesi’ndeki Teutonia binası ise 1797’de Otto Kapp tarafından inşa edilmiştir.

- Yel değirmeni Alman Mektebi

19’uncu yüzyılın sonunda, Haydarpaşa’dan başlayan demiryolu inşasında çalışanların çocukları için bugünkü Yeldeğirmeni semtinde bir arsa tahsis edilir. Alman Elçiliği’nin de desteğiyle inşa edilen okul, 1903 yılında açılır.
Bugün Osmangazi İlkokulu, binada hizmet vermektedir.

- Sünget Apartmanı

Kadiköy Yeldeğirmeni’nde Macit Erbudak Sokak’taki Sünget Apartmanı, Haydarpaşa Garı’nın inşasında çalışanlar için, Alman mimarlar tarafından yapılan binalardan sadece biridir.

- Yedikule Alman Mektebi

Okul, 19’uncu yüzyılda Şark Demiryolları çalışanlarının çocukları için açılır. 1934 yılında Maarif Vekaleti binayı satın alır. Yapıda bugün Yunus Emre İlköğretim Okulu hizmet vermektedir.

- Alman konsolosluğu

- Taut evi

Bruno Taut, Nasyonel Sosyalistler’in başa gelmesiyle Türkiye’ye gelir. 1938’de kendisi için Ortaköy’deki Ali Vafi Korusu’nun içinde, Japon ve Türk mimarisinin harmanladığı sıra dışı bir ev yapar, fakat ne yazık ki sefasını süremez! Atatürk’ün vefatı üzerine naaşının konulduğu katafalkın çizimini 36 saatte bitirir. Karşılığında sadece bir teşekkür mektubu ister. Ancak bu çalışma sırasında üşütmüştür ve aralık 1938’de ölür. Vasiyeti üzerine tasarımını ve mimari çizimini yapıp bugünkü halini verdiği İstanbul Edirnekapı Şehitliği’ne defnedilir. Bruno Taut, şehitliğe kabul edilip gömülen tek gayrimüslimdir.