BU TOPRAKLARIN TARİHİ, DÜNYA TARİHİ DEMEK!
Bugün 2021 Şubat’ının sekizincisi. Tam bin 589 yıl önce bugün, takvimler 412 yılını gösterirken, adını dünya tarihine yazdıracak bir matematikçi, ciğerlerini ilk kez havayla doldurdu Şehr-i Konstantiniy-ye’de, bastı çığlığı ve haber verdi konu komşuya mutlu haberi...
Doğu Roma’nın tahtında o yıl imparator Flavius Theodosius ya da bilinen adıyla II. Theodosius oturmaktaydı. Tahtı babası Flavius Arcadius’tan devralmıştı ve dedesi ile aynı adı taşıyordu. O dede ki, ölmeden önce Roma imparatorluğunu iki oğlu arasında paylaştıracak Roma’nın son imparatoru olarak anılacak I. Theodosius’tu. Bu paylaş-tırmada Flavius Theodosius’un babası Arcadius’a imparatorluğun doğusu düşerken, amcası Honorius’a ise batısı kalmıştı.
‘Theodosius surları’
Bakırköy’den Sirkeci’ye doğru sahil yolunu yani Kennedy Caddesi’ni takip ederek giderken sizi, Zeytinburnu’nda karşılayan o muhteşem surların banisidir imparator II. Theodosius.
Şehr-i Konstantiniyye’nin surları, onun zamanında aşılamaz hale getirilmiş, ‘Theodosius surları’ olarak anılır olmuştur. Gerçi babası Arcadisus’un ölümü üzerine tahta çıktığında henüz yedi yaşındaydı ama o büyüyene kadar imparatorluğu yönetecek, imparatorluk muhafızlarının komutanı Anthemius gibi bir vekili olduğu için şanslıydı Flavius Theodosius.
Aynı Kennedy Caddesi’ni takip edip, Çatladıkapı’dan yukarı çıkarsanız, Hipodrom’a varırsınız. Meydanın ortasında, üzerindeki hiyeroglifler nedeniyle Mısırlı olduğunu hemen fark ettiren muhteşem bir dikilitaş karşılar sizi. Ki kendisi Mısır firavunu III. Tutmosis tarafından yaptırtılarak Karnak Tapınağı’nın yedinci pilonunun güneyine dikilmiştir MÖ 15’inci yüzyılda... İşte o dikilitaşı, oradan alıp, Şehr-i Konstantiniyye’ye getiren kişidir dede I. Theodosius. Bu olayın anısına oğulları Arcadius ve Honorius, eşi Aelia Flaccilla ve kendisinin yer aldığı kabartmaları bile yaptırır kaideye.
İyi ki doğmuşsun Proklos Hoca!
II. Theodosius’un babası Arcadius, bu sütunun dikilmesinden sadece beş yıl sonra 17 yaşında Doğu Roma İmparatoru olarak tahta çıkarken, amcası Honoruius ise aynı yıl 10 yaşındayken Batı Roma İmparatoru olur.
Aynı kaidede yer alan Grekçe ve Latince metinlerde adı geçen, praefectus urbi yani şehrin valisi ile aynı adı taşımaktadır, dikilitaşa pek de uzak olmayan bir noktada, 412 yılının 8 Şubat’ında gözlerini dünyaya açan, Atina’daki Platon Akademisi’nin son matematikçisi, 90’dan fazla kitabın yazarı, Particius’tan olma ve Marcella’dan doğma Platoncu Proklos.
Ve tam 73 yıl sonra, antik dünyanın ünlü bir matematikçisi olarak 485 Nisan’ın 17’sinde de Atina’da kapar gözlerini. Platon Akademisi’ni de Flavius Petrus Sabbatius Lustinianus ya da bizim bildiğimiz adıyla Jüstinyen kapatır 529’da.
O mu kim? Ayasofya’nın banisi, bugünkü hukukun temeli olan ve hâlâ okutulan Corpus Iuris Civilis adındaki 12 ciltlik hukuk külliyatının hamisi, büyük Roma imparatorudur kendileri. İyi ki doğmuşsun Proklos Hoca! Sayende andık bu şehrin tarihine not düşenlerin bir kısmını.
Doğum günün kutlu olsun!