Tapınak yeniden ayağa kalkacak

Metin Ercihan | ercihanmetin@gmail.com - Magnesia Antik Kenti, Aydın’ın Germencik ilçesi Ortaklar beldesine bağlı Tekin Mahallesi’nde yer alıyor. Kentin kuruluşuna dair birçok görüş varsa da kuruluş öyküsünün anlatıldığı yazıtın bulunması sayesinde Magnesia’nın kuruluş öyküsünün büyük bir kısmını öğreniyoruz. Magnesia, ismini kentin kurucuları olan Magnetlerden alıyor. Kelime, “mıknatıs taşı” anlamına geliyor. Mıknatıs taşının Magnesia taşı olarak isimlendirildiğini Euripides ve Platon’dan öğreniyoruz. Kentin kurulduğu ilk yerin bugün bulunduğu yer olmadığı, Magnesialıların bugün kalıntıların bulunduğu bölgeye M.Ö. 400 yılında taşındığı biliniyor.

Kazıların tarihi

 Magnesia Antik Kenti’nde ilk kazılar 1842-43’te arkeolog ve gezgin olarak tanıdığımız Charles Texier tarafından gerçekleştiriliyor. Kent hakkındaki asıl bilgiler ise 1891-93 yılları arasında Carl Humann tarafından yapılan kazılara dayanıyor. Magnesia, bu tarihten sonra 90 yıl boyunca adeta unutulmuş, bırakıldığı bu derin uykudan ancak 1984 yılında uyandırılmış. Bu tarihte Aydın Arkeoloji Müzesi tarafından yeniden kazılara başlanmış. 2020 yılına kadar Prof. Dr. Orhan Bingöl başkanlığında yürütülen kazı çalışmaları 2021 yılından itibaren Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Görkem Kökdemir tarafından sürdürülüyor.

Sunak bulundu

 Antik kentte bulunan ve kazılarla gün yüzüne çıkarılan Zeus Tapınağı son dönemde arkeoloji dünyasının merakla takip ettiği, arkeoloji meraklılarını heyecanlandıran bir yapı. Magnesia Antik Kenti Kazı Başkanı Doç. Dr. Görkem Kökdemir, Zeus Tapınağı’nın önemli bir bölümünü gün yüzüne çıkardıklarını dile getirerek, Anadolu’nun en iyi korunmuş tapınakları arasında gösterilen tapınaktaki kazıların 2021 yılında başladığını hatırlattı. Kökdemir, Zeus Tapınağı’nda bu yılki kazılarda bir sunak bulunduğunu da aktardı. Genişliği 3 metre 53 santimetre, uzunluğu 5 metre 10 santimetre, yüksekliği 70 santimetre olan sunağın, kurban törenlerinde kullanıldığı düşünülüyor.

Magnesia’daki önemli yapılardan biri de stadion. Mermerden 40 bin kişilik stadion, spor müsabakalarına, at yarışlarına ve müzik alanındaki yarışmalara ev sahipliği yapıyordu.

600’e yakın mimari eleman

Kazılarda tapınağın orijinal mimari elemanlarının yüzde 80’inin bulunduğunu söyleyen Kökdemir, “600’e yakın mimari elemandan bahsediyoruz. Tapınağa ait olan mimari elemanların buluntu durumuna göre bir proje ile belgelemesini yapacağız” dedi. Zeus Tapınağı’nın Helenistik Dönem’in önemli yapılarından olduğuna dikkat çeken Kökdemir “Alman dönemi kazılarında kazılmış ve bir yayınla bilim dünyasına duyurulmuştu. Biz 100 yıl sonra tekrar ortaya çıkartarak yeni bilgiler ve yeni çalışmalarla tapınakla ilgili daha fazla veriye ulaşacağız” ifadelerini kullandı. Doç. Dr. Kökdemir, Magnesia Zeus Tapınağı’nda, 19. yüzyılda Almanlar tarafından kazı yapıldığını, bu tapınaktan Almanya’ya parçalar götürüldüğünü ve günümüzde Almanya’daki Pergamon Müzesi’nde sergilendiğini belirtti. Kökdemir, “Tapınağın yüzde 90 imitasyonlu haliyle ön cephesinin birebir bir sergilemesi mevcut. Buluntu durumumuzun yüksek oranla çıkmasına bağlı olarak Magnesia’da tapınağı yüzde 80 orijinal parçayla yerinde ayağa kaldırmak için çalışmalarımızı başlattık” dedi. Kazı Başkanı Kökdemir, Milliyet Arkeoloji okurlarını Magnesia’ya davet ederek, tapınağın yerinde görülmesi, Zeus Tapınağı haricindeki diğer yapıların da ziyaret edilmesi gerektiğini belirtti.