Ani başlayan şişkinlik, karın ve sırt ağrısına dikkat!

Halk arasında öd kesesi olarak da bilinen safra kesesi, karaciğerin ön yüzünde yer alan ve karaciğerin salgıladığı safrayı depolayan organdır. Yemekle beraber salınan enzimler sayesinde safra kesesi kasılarak içerisindeki safrayı kanallar vasıtasıyla on iki parmak bağırsağına bırakır. Pankreas enzimleriyle de karışan safra, besinlerin sindirilmesinde ve özellikle yağda çözünen A,D, E ve K vitaminleri gibi bazı vitaminlerin sentezlenmesinde ve emilmesinde önemli bir rol oynamaktadır. En sık karşılaşılan safra kesesi hastalıkları arasında safra taşı ve polipler ( urlar). gelmektedir. Safra kesesi kanserleri nadir olmakla beraber tedavileri çok daha komplike olan hastalıklardır. Bunların dışında safrayı boşaltma bozuklukları gibi fonksiyonel problemler ve paraziter hastalıklar da safra kesesi rahatsızlıkları arasında yer almaktadır. Safra kesesi taşları daha çok kadınlarda görülmektedir. Bu hastalık ağırlıklı olarak kilolu, çok doğum yapmış, 40’lı yaşları geçmiş olan kadınların hastalığı olarak bilinse de son yıllarda genç yaş grubunda ve erkeklerde de sıklıkla izlenmektedir. Safra kesesi taşı oluşumunun sebepleri arasında; cinsiyet, aşırı kilo, yaşın ilerlemesi ve doğum yapmak temel nedenler olarak yer almaktadır. Ancak özellikle kırmızı kan hücrelerinin yıkıma uğradığı bazı kan hastalıkları, aşırı kilo değişiklikleri, uzun süreli açlıklar, beslenme alışkanlığı gibi safranın içindeki enzimlerin oranlarının değişimine neden olabilen faktörler safra taşına yol açabilmektedir. Safra kesesinde taş oluşumu veya başka bir hastalıktan dolayı organın iyi çalışamaması durumunda hazımsızlık, gaz şikayetleri, karnın sağ üst tarafında ağrı, sırt ağrısı gibi şikayetler görülebilmektedir. Safra taşı ile beraber sık görülen iltihaplanma durumlarında ciddi karın ve sırt ağrısı, bulantı, kusma, ateş ile titreme ortaya çıkmaktadır. Özellikle 5 mm’den küçük taşların ve safra çamurunun kanallara düşerek safra akışını engellemesi, idrar renginde koyulaşma, göz ve vücutta sararma ile ciltte kaşıntı şeklinde kendini belli etmektedir. Safra hastalığına enfeksiyonun da dahil olması kolanjit denilen ciddi ateş, tansiyon düşüklüğü, karaciğer apsesi ve sepsise kadar giden bir sürece neden olabilmektedir. Bu gibi durumlarda hızlı tedavi sağlanamadığında hayati risk yaratacak ciddi tablolar görülebilmektedir. Bunların yanı sıra kanaldan düşen taşlar pankreas bezini etkileyerek pankreatit olarak adlandırılan ve hayatı tehdit eden pankreas iltihaplanmasına neden olabilmektedir. Büyük taşlar ise safra kesinden kanala direk düşmese de kronik irritasyon sonucu iltihaplanma, safra kanallarında dıştan bası, safra kesesi kanseri gelişimi gibi komplikasyonlara daha çok neden olabilmektedir. Herhangi bir şikayetle veya kontrol amaçlı doktora başvuran hastalara fiziki muayeneden sonra ultrasonografi yapılır. Ultrasonografi safra kesesi içindeki taşları değerlendirmek için çok ideal bir tetkik olsa da; safra kanallarının değerlendirilmesinde yeterli olamayabilir. Bu durumda tomografi veya MR istenebilir. Safra kanallarında taş şüphesi bulunması durumunda bazen hem tanı hem de tedavi amaçlı ERCP işlemi de yapılabilmektedir. Safra kesesi problemi yaşayan hastaların büyük bir kısmı ani başlayan şikayetler nedeniyle doktora başvurmaktadır. Her durumda ameliyat gereken hastalarda kapalı yöntem olarak anılan Laparoskopik kolesistektomi cerrahi yöntemi uygulanır. Safra kesesi taşları ve poliplerinde eğer ameliyat gerekiyorsa safra kesesi ile birlikte taşlar veya polipler çıkarılır. Bu işlem genel anestezi ile ortalama 30 dakika ile bir saat arasında sürmektedir. Kapalı safra kesesi ameliyatlarının hastalar için birçok avantajı bulunmaktadır. Karında bir santimlik kesinin açıldığı kapalı ameliyatlarda ağrı açık ameliyatlara göre çok daha az olurken, hastalar normal hayatlarına daha erken dönebilmektedir. Bununla birlikte yara iltihaplanması ve yarada fıtık oluşması gibi riskler daha az yaşanırken, hastanede kalma süresi de bir geceye iner. Hastalar 4-5 gün sonra iş ve sosyal yaşamlarına sağlıkla dönebilmektedir. Bazı hastalarda safra kesesinde taş olmadan da iltihaplanma meydana gelebilmektedir. Bu gibi durumlarda öncelikle ilaç tedavisi uygulanır. İlaç tedavisinin başarılı olamadığı durumlarda ameliyat seçenekler arasına girer. Safra kesesi kanserlerinde ise tedavi çok daha farklı olmaktadır. Bu hastalarda safra kesesi ile beraber karaciğerin bir kısmı ve çevre lenf bezlerinin de temizlenmesi gerekir. Safra kesesi ameliyatlarından sonra dikkat edilmesi gereken konularla ilgili olarak çok yanlış bir algı bulunmaktadır. Ameliyattan sonra hastaların yumurta, çikolata veya bazı yemekleri tüketemeyeceği düşünülmektedir. Bunun aksine ameliyattan sonra hastalara herhangi bir gıda kısıtlaması uygulanmamaktadır. Hastalar ameliyat sonrası normal hayatlarına devam etmektedir. Çünkü ameliyattan sonra da karaciğerden salgılanan safranın akımı bağırsaklara geçer ve sindirim fonksiyonuna yardım görevine devam eder.

Ani başlayan şişkinlik, karın ve sırt ağrısına dikkat!

İlginizi Çekebilecek Haberler