RAHİM AĞZI KANSERİ

Halk arasında rahim ağzı kanseri olarak bilinen serviks kanseri, önlenebilir bir hastalıktır. Smear/Pap-smear testiyle tarama sayesinde erken tanı ve etkin bir tedavi mümkündür.
Serviks (rahim ağzı), rahimin vajene açılan dar boynudur. Enfeksiyonların rahime ulaşmasını engellemeye yardımcıdır, önemli bir bariyer görevi görür. Gebelik sırasında serviks, bebeği rahim içinde tutmaya yardımcı olmak için sıkıca kapalı durumda kalır. Bebek doğmaya hazır olduğunda ise serviks 10 cm. açılarak bebeğin geçmesine izin verir.

Serviks hücreleri, anormalleşip kontrolsüz şekilde büyümeye başladığında ortaya kanser çıkar. Bu türün nedeni, Human Papilloma Virüsü, yani HPV’dir. Yaklaşık 100 HPV tipi mevcuttur. Çoğu düşük risklidir; serviks kanseri olgularının çoğuna iki tip HPV (16 ve 18) yol açar. Vakalaların yüzde 70’inden bu tipler sorumludur.

Engellenebilir risk faktörleri

HPV: 80’den fazla HPV virüsü, serviks kanseri için risk faktörü oluşturur. HPV’nin genital siğillerin yüzde 90’ına ve serviks kanserlerinin yüzde 70’ine neden olan iki tipine karşı geliştirilen bir aşı mevcut. Bu aşının en az beş yıl süreyle koruma sağladığı kanıtlandı.

Cinsel öykü: HPV esas olarak cinsel yolla bulaşır. Cinsel hayata erken başlayan ve çok partner değiştiren kadınlarda risk artar. Doğum kontrol yöntemleri ya da spermleri öldüren jeller korunmada etkilidir. Yedi veya daha fazla hamilelik geçiren kadınlarda serviks kanseri riski yüksektir.

Doğum kontrol hapları: Beş yıldan uzun süre doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda serviks kanseri riski artar.

Tarama: Düzenli jinekolojik muayene ve Pap-smear testi serviks kanserinden korunmada yardımcıdır. Bölgedeki değişiklikler tespit edilerek, kanser gelişmeden tedavisi yapılabilir. Düzenli Pap-smear testi yaptırmayan kadınlar risk altında.
Sigara: Sigara içmek serviks kanseri riskini artırır.

Test sonuçları ne diyor?

Pap-smear testi sonuçları, hücresel değişiklikler olduğunu bildirilebilir. Bu ‘bir anormal sonuçtur.’ Laboratuvarın ileri araştırmayı gerektiren bazı hücresel değişiklikleri ayırt ettiği anlamına gelir. Hücresel değişikliklerin tümü acilen tedavi anlamına gelmez. Bazıları tedavi gerektirmeden kaybolabilir. Değişikliklerin derecesine bağlı olarak test tekrarlanabilir ya da başka testler istenebilir.

Anormal hücreler, kanserleşme potansiyeline sahip olan hücrelerdir. Bu nedenle ‘kanser öncülü hücreler’ de denir. Ancak gerileyebilir ve normale dönebilir. Kanser öncülü serviks hücreleri, kanser olduğunuz anlamına gelmez.

Küçük müdahaleler: Doktorunuz anormal lezyonlara sahip olduğunuzu ve ilave tedaviye gerek duyduğunuzu saptarsa, birçok tedavi yöntemi önerebilir. Bunların çoğu, muayenehane veya hastanede, kadın-doğum polikliniğinde uygulanabilir. Gerekirse, lokal anestezi kullanılacağından bu tedaviler acı vermez.

Kriyoterapi: Bu yöntemde küçük bir metal plaka, donma derecelerine kadar soğutulur ve daha sonra anormal hücrelerin bulunduğu alana yerleştirilerek yok edilmeleri sağlanır.
LEEP (Elektrocerrahi Lupla Eksizyon İşlemi): Anormal hücreleri yok etmek için ısıtılmış ince bir tel halka kullanılır.

Konizasyon: Anormal hücreleri yok etmek için serviksten koni şeklinde bir doku parçası çıkartılır.

Lazer tedavisi: Anormal hücreleri yakmak için lazer kullanılır.
Pap-smear testinde anormal bulgular görüldüyse, tanı için daha ileri yöntemlere başvurulur:

Kolposkopi: Bir kolposkop kullanarak, rahimin içindeki değişiklikleri doğrudan ve çok yakından görmek mümkün.

Biyopsi: Kolposkopi sırasında doktorunuz ileri analizler için rahimden doku örneği alabilir. Bu işleme biyopsi denir.

Evreleme: Serviks kanseri teşhis edildikten sonra vücudun hangi bölgelerine yayıldığını bulma süreci, evrelemedir. Evreleme, tedavi planını belirler. Kanserin vücudun başka bölgelerine yayılmasına metastaz adı verilir.

Bu belirtilere dikkat

4 Vajinal kanama
4 Beklenmeyen anormal vajinal akıntı
4 Pelvik ağrı
4 Cinsel ilişki sırasında ağrı veya lekelenme
Bu belirti ve bulguların, serviks kanseri dışında başka hastalıkların da belirtisi olabileceği akılda tutulmalı.

Tedavi seçenekleri

Kanser, diğer organlara yayılmamış ve hâlâ erken evredeyse, rahimden tüm kanserli dokuların çıkartılması mümkün olabilir. Kanser çok ilerlemiş veya lokal alan dışına yayılmışsa, doktorunuz tedavi için farklı çözümler önerebilir.

Örneğin:

Histerektomi: Rahim ve bazı olgularda yumurtalıklar ve/veya lenf düğümleri cerrahi olarak çıkartılabilir. Hastalığın evresine göre, farklı cerrahi yöntemler uygulanabilir.

Kemoterapi: Kanser hücrelerini yok etmek için ilaçlar kullanılır. Hastalığın yayılımına göre ilaçlar damar yoluyla verilebileceği gibi organ içine ya da vücut boşluklarına gönderilerek bölgesel olarak uygulanabilir.

Doktorunuz hangi yaklaşımı önerirse önersin, seçeneklerinizi ve risklerinizi anladığınızdan emin olmanız önemli. Serviks kanserinde iyileşme şansı, hastalığın evresi, tümörün tipi ve boyutuna bağlıdır. Tedavi seçenekleri de hastalığın evresi, tümörün boyutu, hastanın çocuk isteyip istememesi ve hasta yaşına bağlı olarak değişir.