Roma döneminde İzmit'e su veren tarihi sarnıç kaderine terk edildi

Dinçer AKBİR-Alişan KOYUNCU/İZMİT(Kocaeli), (DHA)- Kocaeli'nin İzmit ilçesinde, Roma döneminde şehrin su ihtiyacını karşıladığı bilinen su sarnıcının üzerine yıllar önce evler yapıldı. Kocaeli Anıtlar Kurulu'nca 1987 yılında tarihi yapı olarak tescil edilen sarnıç kaderine terk edildi. Tarihi sarnıç, bakımsızlık ve çarpık yapılaşma nedeniyle yok olma tehdidi ile karşı karşıya.
İzmit'e bağlı Cedit Mahallesi Tepeli Sokak üzerinde bulunan İn Bayırı Sarnıcı kaderine terk edildi. Nikomedya (İzmit) şehrinin su ihtiyacını karşıladığı bilinen İn Bayırı Sarnıcı’na, Roma döneminde yapılan ikinci en büyük su kemeri ile yaklaşık 22 kilometre uzaklıktaki Paşasuyu’ndan su taşındığı biliniyor. Toplam 21 su kemerinin birleştirilerek oluşturduğu su kanalının büyük bir kısmı zamanla yok oldu. Varlığını sürdüren İn Bayırı Sarnıcı ise bakımsızlık ve çarpık yapılaşma tehdidi altında yok olmayı bekliyor. Kısmen toprağa gömülü olan sarnıcın üzerine geçmiş yıllarda gecekondular inşa edilmiş, hatta bazı kısımları tuğlalar ile kapatılarak madde bağımlıları ve evsizlerin kaldığı yerler haline gelmiş durumda. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından 1987 tarihinde alınan kararla tescilli tarihi yapı olarak belirlenen sarnıç, üzerindeki binalar ile birlikte yıkılmayı bekliyor.
'YAPININ KORUNMASIYLA İLGİLİ BİR ŞEY YAPILMADI'
Sarnıç etrafında kaçak olarak inşa edilen binaların birçoğunun zaman içerisinde ruhsat ve tapu aldığını söyleyen Cedit Mahallesi Muhtarı Nabi Keskin, "Cedit Mahallesi Tepeli Sokak’ta yıllardır atıl durumda bulunan, halk arasında Kaleiçi olarak bilinen alan burası. Vatandaşlar hakkında çok fazla bilgiye sahip olmasa da burada geçmişte birilerinin yaşadığını biliyoruz. Burada sağlı sollu yapılaşmalar başladığında müze müdürlüğü tarafından yapılaşmaya izin verilmedi. Ancak bu yapının korunmasıyla ilgili, tarih koridorunda yerini almasıyla ilgili de hiçbir şey yapılmadı" dedi.
'YETKİLİLERDEN BURANIN TEDAVİSİ ANLAMINDA BİR ŞEYLER BEKLİYORUZ'
Sarnıcın tehlike yarattığını belirten Nabi Keskin, "Şu an atıl durumda, kötü emelli insanların kullandığı, gayrimeşru insanların cirit attığı, köpeklerin yuva yaptığı ve insan sağlığını tehdit edecek anlamda büyük bir tehlike yarattığı konusunda biz de yetkililerden buranın tedavisi anlamında bir şeyler bekliyoruz. Buradakilerin birçoğu gecekondu tarzı binalar. Tabii zaman zaman belediyelerden bunlar ruhsat almışlar. Nasıl ruhsat aldıklarını bilemiyoruz ama etrafındaki binaların birçoğu ruhsatlı. Hepsinin tapuları var, bina yapmışlar. Fakat üzerindeki binalar gecekondu tarzı, bunların kaçak olduğuna inanıyoruz. Burada yeni yapılaşma izni verilmiyor, ancak yetkililer de gelip buradaki binaları yıkmıyor" diye konuştu. 
İN BAYIRI SARNICI’NIN TARİHİ 
İn Bayırı Sarnıcı’nın, Doğu Roma İmparatoru Diocletianus tarafından Mardin Dara Antik Kenti’nde bulunan su sarnıcına benzer şekilde inşa ettirildiği düşünülüyor. Toplam 36 paye üzerine oturtulmuş basık kubbelere sahip olan yapının tamamen tuğla ile inşa edildiği ve bölgedeki yamacın yüksek kısmında 250 metrekare yer kapladığı belirlendi. Su deposunun yerin yaklaşık 50 metre altına indiği düşünülen sarnıcın kullanıldığı dönemde 1500 metreküp su depolayabildiği hesaplandı. Tarih boyunca İzmit’i ziyaret eden neredeyse tüm seyyahların seyahatnamelerine kaydettiği İn Bayırı Sarnıcı, bir rivayete göre İstanbul’daki Yerebatan Sarnıcı’nı yaptıran Bizans İmparatoru I. Justinianus’a da ilham olmuş.

FOTOĞRAFLI