Piyasalarda neler oluyor?
ABD yaptırım kararı sonrası dolar/TL 5.06, BIST 100 Endeksi 94.274, gösterge faiz 22.09, risk primi 342 ile tarihi zirvede. Yaptırımların süresi ve etkisi ne kadar olacak?
Tarihin en sıcak dönemlerinden biri yaşanırken piyasalarda gerilim zirvede. Geçtiğimiz 18 Nisan günü Türkiye’de seçim kararı açıklanmasının sonrasında dolar/TL kurunda 4,04 lira seviyesinden başlayan yükseliş trendi 4,94 zirvesinde durduysa da. 9 Temmuz’da yeni ekonomi yönetiminin açıklanması akabinde tekrar hareketlendi. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın önümüzdeki dönemine ilişkin verdiği mesajlarla piyasalarda sakinleşme sağlandıysa da Merkez Bankası’nın faiz kararı sonrasında, Rahip Brunson ile ilgili yaşanan gelişmeler ve ardından gelen ABD yaptırım kararı kurda yeni zirvenin test edilmesine yol açtı. Söz konusu gelişme borsanın da 97.409’dan dönmesine neden oldu. Peki, bu yüksek volatil seyir devam edecek mi? ABD yaptırımları ne kadar etkili olacak?
Gelişmeler oldukça hızlı yaşanırken kararlar da seri şekilde peşi sıra geliyor. Geçtiğimiz gün ajanslara önce içişleri bakanı ve adalet bakanına ilişkin yaptırım kararları düştü. Sonrasında da F-35 uçaklarının tesliminin durdurulmasına ilişkin senato kararı geldi.
Yeni yaptırımlar
ABD dozu artırabileceği sinyalleri veriyor. Önceki akşam saatlerinde yaşananlar bunun göstergesi niteliğinde. ABD, Türkiye’de tutuklu bulunan ve geçen hafta ev hapsine alınan Andrew Brunson’ın serbest bırakılması için Adalet Bakanı Abdulhamit Gül ve İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’ya yönelik yaptırım kararlarını duyurdu. Yaptırımlar kapsamında, iki bakanın varsa ABD’de sahip olduğu varlıkları bloke edilecek. ABD’li şirketlerin bu isimlerle iş yapması engellenecek. Bir gerçek var ki Türkiye’nin BRICS zirvesine katılımı sürecinde gerçekleşen gelişmeler, tam da Rusya ve Çin’le yakınlaşmanın sağlandığı bir dönemde Amerikan yönetiminin şu anda Türkiye’yi belli konularda sıkıştırmaya çalıştığını gösteriyor. Türkiye ekonomisi sıcak para hareketlerine karşı kırılgan. Dışarıdan gelen etki de bu kırılganlığı tetikliyor. Türkiye’nin alternatif kaynak arayışlarının ise ABD’de rahatsızlığa sebep olduğu gözleniyor. Türkiye’nin hem batıda hem de doğuda sağlayacağı güçlü iletişim ve stratejik işbirlikleri, güçlenmesi açısından önemli. Öte yandan ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşı küresel bir satış dalgası yaratıyor. Bir yandan enflasyonla mücadele, öte yandan FED faiz artışları ile gelişmekte olan ülkelerden yaşanan para çıkışı, diğer yandan küresel ticaret savaşları bu zorlu dönemde volatil hareketlerin artmasına sebep oluyor.
Trump kasım seçimleri için gerilimi tırmandırıyor
ABD’de 6 Kasım 2018’de yapılacak Kongre ara seçimleri yılın en önemli siyasi süreci olarak büyük önem taşıyor. Cumhuriyetçiler her iki kanatta da üstünlüklerini devam ettirmeyi, Demokratlar ise en az birinde üstünlüğü ele geçirerek 2020 başkanlık seçimleri için avantaj sağlamayı amaçlıyor. 6 Kasım 2018’de yapılacak Kongre ara seçimleri, hem ABD Kongresi hem de Donald Trump yönetimi açısından hayati önem taşıyor. Ülke genelinde Trump’ın kamuoyu desteği giderek düşerken, Demokratların ara seçimlerde yapacağı muhtemel bir atağın 2020 başkanlık seçimleri için istikameti belirleyebileceği değerlendirmesi yapılıyor. Trump ise Rahip Brunson meselesinde gerilimi yüksek tutarak iç politikada kasım seçimlerinde avantaj elde etmeye çalışıyor.
100 günlük program...
Bugün 100 günlük program açıklanacak. Programda her bakanlığın 100 gün içerisindeki çalışmaları yer alacak. Bu program piyasalarda farklı bir dalga yaratabilir. Bununla birlikte ABD ile gerilim kasıma kadar piyasaları baskı altında tutabilir. Ağustosun tatil dönemi olması kararların gecikmeli çıkmasına neden olacak. O süreçte mekik diplomasisi ile olumlu gelişme de sağlanabilir. Her halükarda ABD ile ilişkilerde bir yol kat edilecektir. Önemli olan 100 günlük programın içerikleri ve gerçekten enflasyonla mücadele edileceği mesajının verilerek, ekonomide dengeleri oturtabilmek. Orta vadede piyasaların gerçek değerleme seviyelerine gelmesi enflasyonu ve cari açığı kontrol altında tutarak büyümede sağlanacak başarıyla gerçekleşecektir.
