Piyasalar tuş oldu!
Bu yaz tatsız bir ortamda seyreden uluslararası piyasalar; ABD’de durgunluk beklentilerinin artması ve Japonya’dan gelen sert dalgayla çakıldı. FED’den faiz indirimi hamlesi bekleniyor. Yatırımcılar bu ortamda sakinliği korumalı.
Küresel piyasalarda Japon borsasında başlayan yüzde 12.4’lük sert düşüş dalgası, Uzakdoğu’dan Batı ülkelerine tüm dünyaya ‘Kara Pazartesi’ yaşattı. Avrupa ve ABD borsaları düşüşlerden olumsuz etkilenirken, Türk borsası da önemli değer kaybı yaşadı. Peki bu düşüşün nedeni ne idi? Cuma günü, ABD’de tarım dışı istihdam, temmuz ayında 114 bin kişi artarak 175 binlik beklentinin altında kaldı. İşsizlik oranı da yüzde 4.3’e çıkarak 3 yılın zirvesini gördü. Resesyon (durgunluk) beklentileri arttı. Uluslararası piyasalarda ilk açılan büyük borsalardan Japonya’daki dev satış dalgası, adeta tsunamiye döndü. BIST 100 Endeksi hacimsiz ve sıkışık dar bantta gerçekleştirdiği hareketin ardından sert bir düşüş yaşadı. Japonya’dan gelen sert dalga korku ve paniğin tetiklenmesine yol açarken İstanbul Borsası’nı da vurdu. Yatırımcılar, belirsizlik ortamında nasıl hareket edeceklerini bilemezken ilk akla geleni yaparak nakde geçmeye çalıştı. Bu da satışların daha da tetiklenmesine sebep oldu.
Piyasaların altılı kıskacı
Borsada sert düşüşe yol açan görünürde Japonya’dan gelen dalga olsa da olayın evveliyatının da olduğunu göz ardı etmemeli. Piyasalar kıskaç altında ve gelinen aşamada piyasalardaki kıskaç sayısı altıya yükseldi. Bunlar; (1) Yabancıların satışları, (2) Yatırım fonlarının kâr realizasyonları, (3) Bilançolarda zayıf seyir, (4) Artan jeopolitik riskler, (5)Ekonomik durgunluk ve 6) Japonya’nın faiz artışı. Altıncı maddenin etkisi dün ortaya çıkarken piyasaların en fazla tepki verdiği gerekçe oldu. Sert satış dalgası Nikkei Endeks’inde yüzde 12.4’lük düşüşe neden olurken BIST’te yüzde 7’lik düşüşü getirdi. Gün içerisinde çalışan devre kesiciler düşüşün hızını keserken bir nebze toparlanmasına olanak verdi. Japonya’dan gelen haber piyasaların haftaya şok fiyat hareketleriyle başlamasına yol açtı. BIST 100 endeksi, oldukça sert bir düşüşle açılışı yaparken endekse bağlı devre kesici harekete geçti. Öğlen sonrası bir nebze toparlanma gözlense de satıcıların hakim olduğu bir piyasa gözlendi.
Hisseler devre kesti
Desteklerin kırıldığı, ortamda yeni tutunma noktaları gözetlendi. Borsada yatırımcı, zaten bir süredir yatay ve sığ hareket marjları içerisinde olan hisselerde gerilemelere şahit oluyordu. Japonya’nın faiz artışı ve ekonomik durgunluğun fiyatlanmasıyla beraber, yatırımcılar belirsizlik ve panik ortamında kaldılar. Satış baskısı altında kalan piyasalarda, yabancıların satışları ve yatırım fonlarının kar realizasyonları da eklenince, yatırımcılar daha da zor durumda kaldılar. Jeopolitik riskler ve ekonomik durgunlukla birleşen bu olumsuz tablo, satışların bir süre daha devam etmesine yol açabilir. Bununla birlikte özellikle Ortadoğu’da gerilimin dozunun düşmesi halinde piyasaların da toparlanması söz konusu olacak. Bu aşamada yukarıdan satış fırsatı bulamayan yatırımcıların sakinliklerini koruyarak hisselerini tutmaları ve düşük fiyattan satmamaları daha doğru bir yaklaşım olacaktır.
‘Türkiye’de kur sıçramaz’
Cnbc-e’ye konuşan BofA Merrill Lynch Türkiye Ekonomisti Zümrüt İmamoğlu, yurt dışı gerginlikten Türkiye’nin nispeten daha az etkileneceğini belirterek, “Merkez Bankası işin kontrolünde. 90 milyar dolara yakın rezerv biriktirdiler. Kur açısından büyük sıçramalar beklememek lazım” dedi. İmamoğlu, yılın ikinci yarısında Türkiye’de resesyon beklediklerini ancak sert iniş öngörmediklerini kaydetti.
Japonya’da ‘dev çöküş’
Japon borsasında Nikkei 225 hisse senedi endeksi son 37 yılın (Ekim 1987) en kötü gününü yaşadı. Endeks yüzde 13.5 düşüş kaydetti. Cuma günü de endeks yüzde 5.8 eksi yazmıştı. Nikkei endeksinde tek günlük en büyük çöküş, Ekim 1987’de “Kara Pazartesi” olarak adlandırılan günde 3.836 puanlık veya yüzde 14.9’luk düşüş olmuştu.
Şimdi ne yapmalı?
1) Kredili pozisyonun varsa kapat.
2) Piyasalarda dengelenme sağlanıncaya kadar sakinliğini koru.
3) Yeni alımlarda 200 günlük hareketli ortalamaları takip et.
4) İlk üç gün sert dalgalanmalar olması normaldir, panik yapmadan izle.
5) Portföyünü tek bir hisse ve sektöre bağlama mutlaka defansif sektörlerden hisse olsun.
6) Uzun vadeli yatırım stratejini koru, kısa vadeli dalgalanmalardan etkilenme.
7) Kısa vadeli işlem yapanlar stop-loss seviyelerini belirlemeli ve bu seviyelere ulaşıldığında pozisyonunu kapatmalı.
8) Piyasa haberlerini ve analizlerini takip et, ancak her duyduğun habere göre hareket etme.
9) Yatırım hedeflerine sadık kal ve duygusal kararlar almaktan kaçın.
Altında da düşüş var!
Artan jeopolitik tansiyonla yükseliş beklenen altında da düşüş yaşandı. Bu sebeple düşüşün savaş riski değil FED’i faiz indirimi için köşeye sıkıştırma hareketliliğinden kaynaklı, yorumları yapıldı. Altının ons fiyatı yüzde 3.2 düşüşle 2.400 doların altına geriledi. Asıl şok gümüşün ons fiyatında yaşandı. Gümüş yüzde 6.3 değer kaybederek 28.60 doların altına geriledi.
Kriptolar dağıldı
Piyasalardaki hareketlilik, en oynak yatırım aracı olan Bitcoin cephesinde yüzde 20 düşüşe yol açtı. Bitcoin gün içinde en yüksek 61 bin dolar, en düşük 48.950 doları gördü. Kriptoda ikinci referans birim olan Ethereum da bir zaman aralığındaki düşüş yüzde 22’yi gösterdi.
Amerika resesyona giriyor mu?
Dünya piyasalarındaki çalkalanmanın temel sebebi olarak gösterilen ABD’deki resesyon beklentilerini yorumlayan Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee, cuma günkü ABD istihdam verilerinin beklenenden zayıf olmasına rağmen, henüz bir resesyona işaret etmediğini söyledi.
Ekonominin aşırı ısınmadığı durumlarda faizlerin kısıtlayıcı olmaması gerektiğini belirten Goolsbee; yaptığı konuşmada şunları söyledi: “Fed’in amacı istihdamı artırmak, fiyatları stabilize etmek ve finansal istikrarı sağlamak. Kurum olarak geleceğe dönük bakıyoruz. Eğer koşullar kötüleşirse, gerekli önlemleri alacağız” dedi.
DÜŞÜŞÜN NEDENLERİ
- ABD’de tarım dışı istihdam ve işsizlik verilerinin beklentilerin altında kalması resesyon beklentilerini artırdı.
- Japonya Merkez Bankası faiz artırdı. Carry trade işlemleri dalgalandı.
- Ortadoğu bölgesindeki gerginlikler ve savaş söylemleri piyasalarda satış getirdi.
- ABD seçimlerindeki belirsizlik kaygıların artmasına yol açtı.
İLK ETKİLERİ NE OLDU?
- Tüm dünya borsalarında hisse fiyatlarında sert düşüşler yaşandı.
- Sağlam yatırım aracı altın da, en riskli kriptolar da düşüşe eşlik etti.
- ABD tahvil faizlerinde gerilemeler ve risk endekslerinde sert yükselişler yaşandı.
- Piyasanın korku endeksi 50’nin üzerine çıkarak son 4 yılın en yükseğini gördü.
