Oynaklığı yerli kurumsal önler

Borsadaki oynaklığın azalması kurumsal yerli yatırımcı tabanının güçlenmesine bağlı. Piyasalardaki sığ ve yüksek oynaklıklar yatırımcı mağduriyetlerini beraberinde getiriyor.

Borsa İstanbul’da yaşanan volatil hareketler gözlerin kurumsal yabancı ve yerli yatırımcılara dönmesine neden oldu. Yabancı yatırımcıların borsadaki payı yüzde 40.34 oranında ve azalmaya devam ediyor. Yabancıların Ocak 2020’de yüzde 60’larda olan payı sürekli düşüş kaydediyor. Buna bağlı olarak yabancıların ağırlıkta olduğu hisse senetlerinin fiyat hareketlerinde baskı devam ediyor. Özellikle Borsa 50 Endeksi'nde yer alan hisse senetlerinde yükselişler sınırlı kalmakta. Yabancı kurumsal yatırımcıların yerini ise yerli kurumsal yatırımcılar ve bireysel yatırımcılar dolduruyor.

Yerli kurumsal yatırımcıların borsadaki payı yükseliyor. Yatırım fonlarındaki hisse senedi oranı 2020 yılı başında yüzde 4 iken şimdilerde yüzde 12.56’ya çıkmış durumda. Emeklilik fonlarına bakıldığında hisse senedi oranı yüzde 13.24 seviyesinde bulunuyor. Yatırım fonlarının toplam büyüklüğü 309 milyar TL. Emeklilik fonlarının büyüklüğü ise 236 milyar TL. Ancak toplam 545 milyar TL’lik büyüklüğün yüzde 12.5’i borsada bulunuyor. Bu oranın en az yüzde 30’lar seviyesine gelmesi gerekiyor ki sermaye piyasalarında da gelişimin önü açılabilsin.

Fırsatlar

Sermaye piyasaları geliştikçe yatırımcılar için de alternatif yatırım imkânı oluşacaktır. Hem yatırımcıların kazanabilmesi hem de döviz kurları ve altın üzerindeki yığılmanın da önüne geçilmesinin yolu bu yönelimden geçiyor.

Borsa İstanbul’daki şirket sayısı 469. Bu sayı artmalı. Karlı, büyüme potansiyeli yüksek şirketlerin borsaya gelmesi yatırımcı tabanının da genişlemesini sağlayacaktır.

Piyasa değeri düştü

Borsa şirketlerinin toplam piyasa değeri 167 milyar dolar. Bu rakam 2013 yılında 340 milyar dolardı. 2020 Aralık ayında ise 240 milyar dolar. Şirketlerin dolar bazında piyasa değerleri 2020 aralık ayı piyasa değerlerinin yüzde 73 altında bulunuyor.

İşlem hacmi robotla arttı

Borsadaki işlem hacmine baktığımızda 2010-2018 arası dönemde yıl bazında günlük işlem hacmi 2 milyar TL ile 6 milyar TL arasında dalgalanırken geldiğimiz aşamada 30 ile 50 milyar TL arasında. Bunda robotlarla gerçekleştirilen işlemlerin, piyasaların ağırlıklı olarak ‘al-sat’a dönmesinin etkisi de büyük.

Borsada piyasa değeri en yüksek şirketler

Borsada piyasa değeri en yüksek 10 şirket şöyle: Ereğli Demir Çelik, Ford Otosan, Enka İnşaat, Koç Holding, İskenderun Demir Çelik, Sasa Polyester, Aselsan, Garanti Bankası, Bim ve Tüpraş. Piyasa değeri 7 milyar dolar ile en yüksek şirket Ereğli Demir Çelik. İlk 10 şirket ağırlıklı olarak sanayi şirketlerinden oluşuyor. İlk 10’da teknoloji şirketlerinden sadece Aselsan listede yer alıyor. Bankalardan ise piyasa değerinde ilk 10’a girmeyi başaran tek banka Garanti Bankası.

Defter değerinin altında

Bankalar defter değerinin altında işlem görüyor. Halkbank’ın 42 milyar TL sermayesi var ve piyasa değeri 12 milyar TL. Vakıfbank’ın 48.5 milyar TL, bankanın piyasa değeri 14.6 milyar TL. BIST Likit Banka Endeksi’nde yedi banka yer alıyor. Bu bankaların piyasa değerleri yıllık kârlarının sadece beş katı.