Likit şirketlerde sanayi farkı
Likit şirketler yatırımcıların takibinde. Borsada piyasa değeri ve işlem hacmi yüksek firmalar likit şirket olarak değerlendirilir. Bu firmaların performansını daha iyi gözlemlemek için Borsa İstanbul, 2019’da iki endeks oluşturdu; biri BIST Likit Banka Endeksi, diğeri BIST Banka Dışı Likit 10 Endeksi.
Borsada işlem yapan kurumsal yatırımcıların ilk tercihi likit şirketler olmakta.
Likit şirketlerin piyasa değerleri ve işlem hacimlerinin yüksek olması piyasa genelini temsil etmesi açısından da önemli bir veri olarak değerlendirilebilir.
Kârlar ve getiriler
Son beş yılda Banka Dışı Likit 10 Endeksi hisselerinden sadece Emlak Konut GMYO hissesi kaybettirdi. Hisse geçen süre zarfında yüzde 22.8 geriledi. Endeks kapsamındaki diğer dokuz hisse ise kazandırdı. Kazandıranlar arasında yer alan Gübre Fabrikaları son beş yılda yüzde 874 prim yaptı. Koza Altın’ın çıkışı da yüzde 802 seviyesinde gerçekleşti.
Banka Dışı Likit 10 Endeksi kapsamında yer alan şirketler 2018’deki kur krizinden sonra kârlarını sürekli geriletti. Endeks şirketlerinin toplam kârın zayıf kalmasında Tüpraş ve Türk Hava Yolları’nın kârında gözlenen düşüş etkili oldu. Pandemideki negatif veri, endeksteki şirketlerin toplam kârını aşağı çekti.
BIST Banka Likit Endeksi’nde yedi banka var. Likit yedi bankanın son beş yıllık toplam karı 2016 ve 2019 yıllarında sırayla 23.2 milyar TL ve 26.5 milyar TL olarak gerçekleşti. Diğer yıllardaysa 30 milyar TL’nin üzerinde bir karlılık söz konusu. Likit yedi bankanın dördü son beş yılda kaybettirirken üçü kazandırdı. Garanti Bankası, İş Bankası (C), T.S.K.B. kazandıranlar arasında yer aldı. Halk Bankası, Vakıflar Bankası, Akbank ve Yapı Kredi Bankası kaybettirenler oldu.
Banka Likit Endeksi nedir?
BIST Likit Banka Endeksi, 4 Kasım 2019 tarihinde hesaplanmaya başladı. Bankanın endekse dahil olabilmesi için Yıldız Pazar’da işlem görmesi ve fiili dolaşımdaki paylarının piyasa değeri ve işlem hacminin yüksek olması gerekiyor.
Banka Dışı Likit 10 Endeksi
Yıldız Pazar’da işlem gören şirketler arasından seçilen, fiili dolaşımdaki paylarının piyasa değeri ve işlem hacmi yüksek, banka olmayan 10 hisseden oluşur.
Finansal okuryazarlık nasıl artırılır?
1. Finansal piyasalara ilişkin sürekli merak ve ilgiyi canlı tutmak.
2. Finansal aktörlerin biyografilerini, finansal araçların tarihlerini, gündemdeki finansal trendleri okumak. Ekonomi yazarlarını ve ekonomi sayfalarını düzenli olarak takip etmek.
3. Paranın zaman ve alternatif maliyetini öğrenmek.
4. Finansal piyasalardaki kartopu etkisini uygulamalı olarak deneyimlemek. Her ay 100 TL biriktiren ve bununla yatırım yapan kişinin birinci ay başlarken 100 lirası varken ikinci ay başında 100 liraya ek olarak bir aylık faiz getirisi de olacaktır. İkinci ayda bunun üzerine 100 TL daha eklenerek birikim artacaktır.
5. Türkiye’nin ve dünyanın büyük ekonomik değerlerinin seyrini takip etmek. Bilgiyi canlı ve diri tutmak.
6. Aile bütçesinin çoğalması için harcama ve birikim kalemlerini not alarak bir sonraki ay değerlendirmesini yapmak.
7. Tasarruf ve birikimi hayatın olmazsa olmazları arasına getirmek.
8. Bir pano oluşturup ihtiyaç ve istekleri yazmak. Yapılan her gereksiz harcamanın bir yıl, beş yıl ve 10 yıllık birikimli tutarını hesaplamak. Gereksiz harcamalardan kaçınarak birikimlere katkıda bulunmak.
6 ayda dolar ve euro kazandırdı
Yılın ilk yarı sonuçları ortaya çıktı. Enflasyonun yüksek seyrettiği bu dönemde altı ayda TÜFE yüzde 6.39, ÜFE yüzde 17.34 yükseldi. Enflasyonun düşmemesi nakitte kalan birikimleri kemiriyor. Aynı dönemde dolar kuru yüzde 16.45, euro ise yüzde 12.84 yükseldi. Gram altın yüzde 8.78 değerlendi. Aynı sürede borsa yüzde 7.35 gerilerken ons altın yüzde 7.18 düştü.
Yılın ilk üç aylık döneminde dolar kuru 6.95 seviyesine kadar geriledi. Ancak emtia fiyatlarındaki hareketlenme ve ABD’den gelen veri akışı ile yeniden 7 liranın üzerine çıktı. Merkez Bankası başkanı değişikliği sonrasında kur 8 liranın üzerine yerleşti.
Cumhurbaşkanının faizlerin inmesi gerektiği söylemi, faizlerin sürekli masada kalmasına neden oluyor.
Faizler düşmese bile düşme ihtimaline göre pozisyon alınıyor. Bu nedenle döviz bazlı enstrümanlar gündemde kalmaya devam etmekte. Altının onsu da hareketlenmesi durumunda gram altının performansı doların üzerine çıkabilecektir.