Kurumsal yatırımcı borsada yeni yıldız

Deprem sonrası çok sert dalgalanmaların yaşandığı Borsa İstanbul’da alınan tedbirler ilk etkiyi gösterdi ancak asıl etkisi zamanla görülecek.

Kahramanmaraş merkezli depremin ikinci haftasındayız. 11 il gibi oldukça geniş bir coğrafyayı vuran deprem ciddi bir can kaybına yol açtı. Yaralar sarılmaya çalışılırken diğer taraftan enkaz kaldırma çalışmalarına geçiliyor. Yaşanan sarsıntı atlatılmaya çalışılıyor. Depremden sağ kurtulanların öncelikli sorunu tedavi, gıda ve barınma ihtiyaçlarının giderilmesi. Yıkımın büyüklüğü karşısında etkisini yüksek ölçüde sürdürmesine yol açıyor.

Finansal piyasalarda da depremin etkisini hissediyoruz. Borsa İstanbul 6 ve 7 Şubat’ta değer kaybederken 8 Şubat’ta işlemlerin durdurulması ve iptaliyle biraz nefes alabildi. Ardından işlemler birçok tedbir kararıyla birlikte 15 Şubat sabahı tekrar başladı. Alınan tedbirlerin etkisiyle endeks yüzde 9’luk yükseliş gerçekleştirdi. Sonrasında 16 ve 17 Şubat’ta daha sakin bir seyir görüldü.

Yardımları deprem bölgesine ulaştıran THY deprem felaketi sonrası 9 milyar TL’lik hisse geri alım programı da başlattı.

Hareket sınırlı kaldı

BIST 100 Endeksi’ne dahil 100 hissenin 81’i endeksin performansının gerisinde kaldı. Endeks hafta içi en düşük 4.769’u ve en yüksek 5.320 seviyesini test ederken son işlem gününde haftayı 5.026’dan kapattı. Üç işlem gününde BIST 100’deki 19 hisse yükselişe katılırken 81 hisse senedinin performansı endeksin performansının altında kaldı. 7 hisse ise değer kaybetti.

Fonların etkisi

BIST 100 Endeksi’nin 7 Şubat’ta en düşük 4.484’e gerilemesinden sonra 17 Şubat tarihli son işlem gününde kapanışını 5.026’dan yapmasında yerli kurumsal yatırımcıların önemli bir rolü bulunuyor. Alınan tedbirler sonrasında emeklilik fonlarındaki hisse oranı yüzde 21,79’a çıkarken yatırım fonlarındaki hisse oranı yüzde 16,57’ye yükseldi. Bu oranlar henüz açıklanan tedbirler kapsamına göre çok düşük. Alımlar zamana yayılacaktır. Hisse senetlerine kademeli yansıyacaktır.

Peki, bu kadar önleme rağmen borsadaki tepki neden sınırlı kaldı?

Öncelikle unutmamak gerekiyor ki, hala depremin şoku yaşanıyor. Enkaz kaldırma çalışmaları daha yeni başladı. Öte yandan seçimlere ilişkin tartışmalar var. Diğer taraftan makro ekonomik göstergeler izleniyor. Bir bütün olarak göstergeler borsanın hala cazip olduğuna işaret etse de “büyük risk algısı” yatırımcılar nezdinde kaygıları beraberinde getiriyor.

Fiyatlar ve oranlar

Yabancıların paylarının çok zayıfladığı bir dönemde yerli kurumsal yatırımcılar önemlidir. Kurumsal yatırımcıların hisse senetlerindeki ağırlıklarını sürdürmeleri piyasadaki mevcut dengelerin de korunmasını sağlıyor.

Borsa İstanbul’da hisse senetlerinin toplam piyasa değeri 289 milyar dolar. Hisse senetlerinin fiyat kazanç oranları ortalama 6,03. Politika faizi yüzde 9, mevduat faizleri ise yüzde 30’a kadar çıkabiliyor. Enflasyonun yüzde 57,68 olduğu bir ortamda yüzde 30 oranındaki faiz düşük olmasına rağmen risksiz bir kazanç sağlaması açısından tercih nedeni olabiliyor. Borsanın alternatif olabilmesi için şirketlerin temettü ödemelerinde daha istekli hareket edebilmeleri önemli.

Dolar kurunun seyri

Bankalar arası piyasada dolar kuru için alış fiyatı 18,45 ve serbest piyasada veriler 19,11’e işaret ediyor. Dolar kurunda tarihi zirve seviyelerinde bir seyir var. Ancak yukarı hareket marjı sınırlı ve zayıf. Kontrollü hareket sürüyor.

Gram altında hareket

Gram altın 1.133 TL seviyesinde. Gram altının seyri dolar kurunun altının onsundaki hareketin seyrine bağlı olarak gelişmekte. Altının onsu hafta başına göre yüzde 1,43 oranında geriledi. Dolar kuru ise yüzde 0,56 yükseldi. Altının onsundaki gerileme gram altın fiyatını da etkiledi.

Faiz indirim beklentisi

23 Şubat 2023’te TCMB’nin faiz toplantısı var. Bir önceki toplantısına faiz indirimine gitmese de düşüş sinyali veren Merkez Bankasının şubat toplantısında faizi düşürme beklentisi hâkim. En son kasım ayında politika faizini yüzde 9’a indiren Merkez Bankası arada geçen iki toplantıda indirimi pas geçmişti. Halihazırda yüzde 9 olan politika faizinin düşürülmesi halinde bundan borsanın olumlu yönde etkilenmesi beklenmeli.

Yerli kurumsal yatırımcıların piyasaya 5 katkısı

1-) Piyasanın likiditesine katkıda bulunurlar.

2-) Borsa endekslerinin hareketlerine etkide bulunurken piyasayı yönlendiren faktörlerden biri haline gelebilirler.

3-) Borsadaki yatırımları, şirketlerin hisse performansına doğrudan katkı sağlayabilir.

4-) Piyasa hareketlerinde önemli rol oynar.

5-) Tercihleri piyasaların genel yönünü etkileyebilir.

Deprem gibi şok düşüşler sonrasında borsadaki 5 gelişme

1-) Deprem gibi afetler sonrası borsa genellikle düşer. Panik nedeniyle sert düşüşler bir süre devam eder.

2-) Ani düşüşler genellikle kısa süreli olmakla birlikte, panik ve satış baskısının artması halinde düşüş süreci uzayabilir.

3-) Borsadaki geçici düşüşler, uzun vadeli yatırımcılar için alım fırsatları sunabilir.

4-) Düşüşlerde yatırımcıların panik yapmaması ve duygusal kararlar almaması önemlidir. Bu süreçte yatırım yaptığı şirketin mali performansında olası değişimleri gözden geçirmelidir.

5-) Düşüşler, piyasada dalgalanmaların olduğu bir dönemi işaret eder. Yatırımcıların dalgalanmalardan en az etkilenmesi için portföy çeşitlendirmesine gitmesi önemlidir.