Kârlılıkları ile yıldızı parlayan sektörler
Borsada işlem gören şirketlerin kârları netleşti. Sekiz sektörde dolar bazında yüzde 100’lük kâr artışı gerçekleşti. Beş sektör ekonomik durgunluğun gölgesinde kaldı
Borsada işlem gören şirketlerin kâr tablosu ortaya çıktı. Gözlenen kârlılık tablosu aynı zamanda ekonominin genel performansı hakkında bilgi de veriyor. Geçtiğimiz yıl turizm ve ulaştırma sektörlerinde yüksek kâr artışlar gözlendi. Turizm sektöründeki kâr artışı dolar bazında yüzde 709 olurken ulaştırma sektöründeki artış yüzde 325 oldu. Gerek seyahat edenlerin gerekse ülkeye gelen turist sayısının artması beraberinde her iki sektörün kâr artışında önemli bir faktör oldu. Enerji sektöründeki yükselişlerse, enerji tedariği güvenliği endişeleri ve dünya genelinde artan enerji talebiyle bağlantılı. Kârı artan sektörler kadar düşenler de oldu. Bazı sektörlerdeki düşüşler ekonomik durgunluğun emarelerini taşıyor. Örneğin, inşaat ve madencilik, metal ana sektörüne ait kârlardaki düşüşler, ekonomide yavaşlama veya durgunluğun göstergesi. Borsada işlem gören 452 şirketin faiz, vergi ve amortisman öncesi kâr artışı dolar bazında yüzde 24’te kaldı. Ancak üretici enflasyonuna göre güncellenen varlık değerlemelerinin getirdiği ertelenmiş vergi katkısıyla birlikte net karlar dolar bazında yüzde 91 arttı.
Sekiz sektör öne çıktı
Borsada 2022 yılında sekiz sektörde dolar bazında yüzde 100’ün üzerinde kâr artışı oluştu. Yüksek kâr artışıyla turizm, ulaştırma, enerji ve taş toprak sektörleri öne çıktı. Ayrıca bankacılık, kimya-petrol-plastik, gayrimenkul yatırım ortaklığı ve menkul kıymet yatırım ortaklığı sektöründeki kârlar dolar bazında ortalama yüzde 100’ün üzerinde gerçekleşti.
Dünya genelinde pandemiden çıkış ve normalleşme süreci 2022 yılında etkisini hissettirirken Rusya-Ukrayna savaşıyla birlikte enerji tedarik güvenliğine bağlı endişelerin artması fiyatlara yansıdı. Enerji fiyatlarında hızlanan yükseliş, bu konuyu gündemin en üst sıralarına taşıdı. Ekonomilerdeki açılmalar ve Rusya-Ukrayna savaşının yansımaları sektör performanslarını da etkiledi.
Sektörler arasında büyük farklar olduğu görüldü. Turizm ve ulaştırma sektörleri 2022 yılında dolar bazında yüksek oranda büyüme gösterirken, inşaat, madencilik ve iletişim sektörlerinde düşüş yaşandı. Bankacılık sektöründe de büyük bir artış söz konusu.
Turizm ve ulaştırma
Turizm ve ulaştırma sektörleri, 2022 yılında yüksek kâr artışı sağlayan sektörler arasında ilk sıralarda yer alıyor. Turizm sektöründeki 10 şirketin net kârı dolar bazında yüzde 709 artış göstererek 9 milyon dolardan 74 milyon dolara yükseldi. Ulaştırma sektöründe ise 9 şirketin net kârı yüzde 325 artış göstererek 805 milyon dolardan 3,4 milyar dolara yükseldi. Sektörlerdeki toparlanma ise yurtdışı uçuşlardaki artış, kargo faaliyetlerindeki yükseliş ve yatırım faaliyetlerindeki ivmeyle desteklendi.
Enerji ve taş toprak
BIST Elektrik Endeksinde yer alan 24 şirketin net kârı 2022’de dolar bazında yüzde 265,57 arttı. Maliye politikalarındaki ani makas değişimleri, ekonomi reformları ve faiz kararları doğrultusunda yaşanan döviz kurundaki dalgalanmalar doğalgaz tarifeleri ve elektrik fiyatları üzerinde de etkili oldu. BIST Elektrik Endeksi’nde yer alan 24 şirketin yedisinde kâr artışı yüzde 1000’in üzerinde gerçekleşti.
BIST Taş, Toprak Endeksinde yer alan 19 şirketin net kârı ise dolar bazında yüzde 177,02 arttı. Deprem sonrası sektördeki hareketlenmeyle birlikte 2023 yılı için de çimento sektörünü öne çıkarmakta.
BIST Kimya, Petrol, Plastik Endeksi’nde yer alan 40 şirketin net kârı yüzde 148,7 artarak 4,7 milyar dolara çıktı. Sektör şirketleri yıl boyunca yatırımcıların ilgi alanında oldu.
Mali sektör
Borsa İstanbul’da yer alan banka, gayrimenkul yatırım ortaklığı ve menkul kıymet yatırım ortaklığı sektörlerinde faaliyet gösteren şirketlerin kârı, geçen yılın aynı dönemine göre dolar bazında yüzde 100’ün üzerinde artış gösterdi. Mali sektör açısından güçlü kârlar gözlendi.
Sektörel kâr değişimleri nasıl değerlendirilmeli?
1 Sektörlerde yüksek kâr büyümesi tercih edilir, ancak sürdürülebilirliği önemlidir.
2 Sektörel kârların artması genellikle ekonominin iyiye gittiği, işletmelerin büyüme potansiyeli olduğu ve yatırımcıların daha güvenli hissettiği anlamına gelir.
3 Bankacılık, ulaştırma, enerji, inşaat, tarım, turizm sektörlerinin büyüme performansları ekonominin genel durumunu yansıttığı için diğer sektörlere göre daha önemlidir.
4 Tüketici harcamalarını yansıtan sektörler gıda, içecek ve perakende sektörleridir.
5 Yatırımcıların güveninin yansıtan sektörler bilişim, gayrimenkul ve hizmet sektörüdür.
İlk çeyrekte beklentiler
İlk çeyrekte ağırlıklı olarak tüketime dönük sektörler öne çıkabilir. Burada hizmet sektörü yüksek mali performansa aday görünüyor. Yılın ilk çeyreğinde sektörel beklentilerde perakende ticaret, ulaştırma, bankacılık ve gıda sektörleri öne çıkıyor.
Zayıf mali performanslar
Yıllık net kârlarında düşüş yaşanan sektörler arasında sigorta, iletişim, madencilik, ana metal ve inşaat ilk sıraları paylaştı. Bu sektörler 2022 yıl sonu net kârları bir önceki yıla göre gerilerken en yüksek düşüşü inşaat sektörü yaşadı. Zayıf performans gösteren sektörler arasında en fazla dikkat çeken sektör Metal Ana oldu. BIST Metal Ana Endeksi’nde yer alan 24 şirketin net kârı 2021/12 döneminde 3,1 milyar dolar iken, 2022/12 döneminde 2,1 milyar dolara düşerek yüzde 32,99 azalış gösterdi. Genel olarak inşaat ve metal sektörlerinde yaşanan kâr düşüşleri, ekonomik koşulların da etkisiyle oluşan durgunluğu yansıtıyor.
Yedi sektörün oyuncularından yüksek kâr
Bankalar ile holding ve gayrimenkul sektörü büyük oyuncuları olan sektörler. Yüksek kârlılıkların yanı sıra bu sektörlerde yoğun bir rekabet de söz konusu. Diğer sektörlerde ise daha az oyuncu ve daha az rekabet gözlenmekte.
