Denetim sıkılaşırken hedef, yüksek hacim
Borsaya yönelimle birlikte mağduriyet ihtimali de artıyor. Yatırımcıların sosyal platformların yönlendirmesine kapılmaması için SPK, cezaları yükseltti. Borsa İstanbul ise piyasadaki hacmin derinliğini artırmayı hedefliyor
Negatif faiz ortamında alternatif yatırım seçeneklerini değerlendiren bireysel yatırımcılar borsaya yönelince bu alandaki fırsatçıların haksız kazanç elde etme çabalarında da artış gözlendi. Sosyal medya platformlarında yapılan yorum ve önerilerle özellikle işlem hacmi düşük ve zayıf firmalara bireysel yatırımcılar kapılabiliyor. Bu hareketler mağduriyetlere yol açarken uzun bir aranın ardından yükselen yatırımcı sayısında da geri çekilme riskini beraberinde getirmekte. Halihazırda yabancıların satıcılı olduğu bir ortamda piyasaya gelen yeni yatırımcılar bu satışları karşılamada önemli bir rol üstlenirken aynı zamanda taze kan oluyorlar. Ancak mağduriyetlerin artması, piyasayı olumsuz yönde etkileyecektir. SPK ise hızlı hareket ederek artan idari para cezası ve işlem yasağı ile haksız kazanç faaliyetlerinde bulunanlara karşı sert duruş sergilese de haksız kazanç çabaları farklı kişiler üzerinden devam edebilmekte. Bu durum artan cezaların yanı sıra uzun vadede hisselerdeki derinliğin artması ile minimize edilecektir. Borsa İstanbul ise 17 Eylül günü yaptığı duyuru ile bu yönlü değişikliklere gidiyor.
Borsa İstanbul aldığı kararla 1 Ekim 2020 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere pazar kritlerleri ve pazar değişiklikleri ile ilgili yeni kıstasları açıkladı. Söz konusu değişikliklerle piyasada sadeleştirmeye gidilirken derinliğin de artması hedefleniyor.
Yüzde 10 şartı
Yapılan değişiklikle pazar ayrıştırmasında mevcut kriterler korunurken bunlara ilave olarak şirketlerin artan piyasa değerleri ve likiditesi de gözetilerek eşik değerler yukarı çekildi. Diğer taraftan halka açıklık oranında artık hem Yıldız Pazar hem de Ana Pazar şirketlerinde yüzde 10 üstü seviye aranırken imtiyazlı paylara yönelik bir kriter eklendi. Buna göre hisselerde eşitliği teşvik eden bir değerleme kriteri daha getirilmiş oldu.
Yüzde 5’in altı PÖİP’e
Yeni kararla birlikte fiili dolaşım oranı yüzde 5’in altındaki şirketlere bu oranı yüzde 5’in üzerine çıkarmaları için 1 Ocak 2021 tarihine kadar süre verildi. Fiili dolaşım oranını yüzde 5’in üzerine çıkarmayan firmalar Piyasa Öncesi İşlem Platformu’na (PÖİP) alınacak. Halihazırda fiili dolaşım oranı yüzde 5’in altında olan QNB Finansbank, QNB Finans Finansal Kiralama, Kent Gıda, TKYB, Çimentaş, Akmerkez GYO, Carrefoursa, Sönmez Pamuklu, Döktaş, T.Tuborg bu kapsamda bulunuyor ve PÖİP’e geçmemeleri için dolaşımdaki paylarını artırmaları gerekiyor. Borsa İstanbul konuyla ilgili bu firmaları uyardı.
Sürekli müzayede
Gelişen İşletmeler Pazarı’nda tek fiyat sistemi kalkarken artık Alt Pazar’da sürekli müzayede şeklinde işlem görecek. Böylece likiditenin sınırlı olabildiği bu pazarda sert fiyat hareketlerine engel olunması hedefleniyor.
Cezalar artırıldı
Borsada para cezalarının üst limiti 50 bin TL’den 5 milyon TL’ye çıkarıldı. Ayrıca yönetmelikte disiplin cezalarını gerektiren fiillerin sayısı da artırıldı. Artık internet, sosyal medya hesapları veya benzer nitelikte kapalı devre kanallar da olsa yatırımcıları yönlendirmeye çalışanlarla bunlarla birlikte hareket edenler de para cezası ile cezalandırılacak.
Temettü sınırlaması
Şirketlerin 2019 yılı net dönem kârının yalnızca yüzde 25’ine kadarının dağıtılması yönündeki sınır yıl sonuna kadar uzatıldı. Cumhurbaşkanlığı’nın konu ile ilgili kararı Resmi Gazete’de yayımlandı.
Dolar kuru yükselen trendde
Dolar kuru haftalık bazda yükselen trendini sürdürüyor. Haftayı 7.5625 seviyesinden kapatan dolar/TL’de 7.40 seviyesinin aşılması ile başlayan yukarı hareket güçlendi. İlk güçlü direnç 7.60 seviyesinde bulunuyor. Reel getiri arayışında olan birikim sahiplerinin ve döviz borcu olan kurumsal yatırımcıların talepleri dolardaki çıkışı destekleyen en önemli unsur. DTH kurumsal yatırımcıların talebi ile 1.3 milyar dolar arttı. 218.6 milyar dolara yükseldi. Kredi kuruluşlarının olumsuz raporları nedeni ile yabancı sermaye ise çıkış yönündeki adımlarını sürdürüyor. Geçtiğimiz hafta uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, ödemeler dengesi kriz uyarısı yaparak Türkiye’ye tarihin en düşük notunu vermişti. Bu hafta 8 şirketin notunu indirdi. Anadolu Efes, Coca Cola İçecek, Erdemir, Koç Holding, OYAK, Turkcell, TÜPRAŞ ve Şişe Cam’ın kredi notları ‘B1’den ‘B2’ye çekildi. Görünümleri ‘negatif’ olarak belirlendi. TL varlıkların alternatif oluşturmada zayıf kalması dolara yönelimi destekliyor.
Pandemide yerel yatırımcı desteği
Pandemi döneminde yabancılar borsada satış yaparak paylarını yüzde 60’lardan yüzde 49’lara indirirken yerli yatırımcılar alıma devam etti. Yerlilerin borsadaki payı yüzde 50.28 seviyesine yükseldi. Endekste yükseliş eğilimi korunuyor. Destek 1.100 seviyesinde bulunurken dirençler 1.120 ve 1.140 ve 1.200’de yer alıyor.