Borsada oynanmaz yatırım yapılır

Borsa İstanbul bir kamu spotu yayınlayarak “Borsada oynanmaz, yatırım yapılır” mesajı verdi. Peki borsada yatırım ne demektir? Borsadaki gerçek yatırımcılar kimlerdir? Hisse senedi yatırımcısı ile işlemcisi arasındaki fark nedir?

Borsa İstanbul yatırımcılar için bir kamu spotu yayınlayarak “Borsada oynanmaz, yatırım yapılır” mesajı verdi. Peki borsada yapılan nedir? Hisse senedi alanların ne kadarı yatırımcı, ne kadarı en hafifinde maceracıdır?

Burada üzerinde durulması gereken en önemli nokta esas itibariyle işlemlerin nasıl yapıldığı ile ilgilidir. Mali temele dayalı analizlerin sonucunda bir işlem söz konusu ise ortada bir yatırımdan bahsetmek de mümkün olabilecektir. Öte yandan günlük hatta saatlik oluşan dalgalara uyarak gerçekleştirilen işlemler ise bu kapsamın dışında kalacaktır. Bu noktada hisse senedi alım ve satımında bulunanların kendilerini borsadaki temel kavramlar içerisinde tanımlayabilmeleri önemlidir.

Yatırımcı nedir?

Borsada yatırım yaparken bilinmesi gereken temel kavramlardan biri “yatırımcı”dır. Gazete sayfalarını açtığınızda, televizyonları dinlediğinizde, hisse senetleri ile ilgili bir kavramı okuduğunuzda sık sık “yatırımcı” kavramı ile karşılaşırsınız. Yatırımcı hisse senedini o şirkete ortak olmak için alan kişidir. Eğer siz bir şirketin hisse senedini o şirketin ortaklarından biri olmak, şirketin kâr payından yararlanmak, şirketin büyümesi ile birlikte o şirketin bir parçası haline gelmek istiyorsanız o şirketin ortağı olarak adlandırılabileceksiniz. Bu anlamı ile yatırımcı kavramı kapsamına girmektesiniz.

Hisse senedini satın alarak bu şirketin uzun vadeli ortaklarından biri olmayı düşünüyorsanız da bir yatırımcısınızdır. Yatırımcı, o şirketin hisse senedini aldığı andan itibaren şirketin gelecek projeksiyonlarından, yatırımlarına, ortaklık yapısından yöneticilerine kadar her şeye vakıf olmak ister. Şirketin yıllık genel kurullarına katılır. Oy hakkını kullanmak ister, görüşlerini belirtir. Bunu zaman zaman borsa bültenlerinde okursunuz. Hatta şirketin kârını artırabilmesi için genel kurullarda öneri ve eleştirilerde bulunarak takipçisi dahi olunabilindiği pratikte çok sık gözlenmektedir. Neticede bir şirketin yatırımcısı iseniz onun fiyat hareketi sizin için ikinci plana düşmeye başlarken şirketten alacağınız yıllık kâr payı çok daha fazla önemli olmaktadır. 

İşlemci nedir?

Siz bir hisse senedini fiyat hareketlerinden yararlanmak için alıp-satan biri iseniz. Bir işlemcisinizdir. Borsa İstanbul’da hisse senetlerini ortalama elde tutma süresi 30 gün olduğu düşünüldüğünde borsada yatırımcı olduğunu söylemek çok zor. Ancak işlemciler hayli fazladır. Hisse senedini borsadan satın alan kişinin niyeti bu hisse senedini alıp belirlediği hedef fiyattan satmak ya da belli bir temettü miktarını elde edip satmak ise bu kişi bir işlemcidir.

İşlemcinin yatırımcıdan en önemli farkı şirketin yatırımlarının, projelerinin yapmak istediklerinin nihai anlamda geri plana düşmesi olarak açıklanabilir. İşlemci için önemli olan oluşan dalgadan maksimum kâr sağlayabilmektir. İşlemci çoğu zaman firmanın ortaklarını dahi bilmez. Fokuslanılan nokta hissenin kısa vadede yükselmesini sağlayacak haber ya da gelişmenin olup olmadığıdır. Bu gelişmeler kimi zaman bir anlaşma, sipariş ya da açıklanan bilanço kârı olabilir. Neticede önemli olan hissenin prim yapıp yapmayacağıdır.

Birikim sahibi nedir?

Birikim, gelirin içerisinde gerçekleşen giderden arta kalanların kenara konulmasıdır. Birikim sahibi de bunları yöneten kişidir. Bu çerçevede bakıldığı borsadaki yatırımcılar daha ziyade emeklilik ve yatırım fonları olurken bireysel yatırımcı sayısının hayli düşük kaldığı gözlenmekte.

Manipülatör nedir?

Hisse senetlerinde bilinçli olarak fiktif fiyat hareketleri gerçekleştirenler manipülatörlerdir. Bu kategoriye giren işlemler yasal olmadığı için ciddi para cezası ve hapis cezasını gündeme getirebilmektedir.

Spekülatör nedir?

Spekülatör bir hisse senedi hakkında beklenti yaratan kişidir. Elinde hisse senedi olmadan açığa satış yapan ve daha alt seviyelerden almaya çalışan kişi spekülatördür. Beklentilerdeki değişimlerde hızlı hareket ederek alımlar yapan ve yine aynı döngü ile satışlar yapan spekülatörlerdir. Piyasadaki risk faktörlerini kendi lehine kullananlar spekülatör olarak adlandırılır. Spekülatörler ellerindeki paradan daha fazlasının riskini alarak işlem yapabilirler.