Türkiye’nin mühendis kızlarında annesini arıyor

Ebru Özdemir, başta Sabiha Gökçen Havalimanı olmak üzere Türkiye’yi yeniden inşa eden milyarlık işlerin yüklenicisi Limak Yatırım Grubu’nun en tepe koltuğunda oturuyor. Gerçi “oturuyor” sözcüğü ona hiç uygun değil. Çünkü oturmuyor! Bir gün üçüncü havalimanı şantiyesinde, bir gün yurtdışında iş seyahatinde, bir gün Ankara ofisinde, bir gün Doğu’daki çimento fabrikalarında…
Bir taraftan da sosyal sorumluluk projeleri yürütüyor. Bu projeler içinde öne çıkanı “Türkiye’nin Mühendis Kızları” projesi. Adı bile ilginç, çünkü Türkiye’de kadın mühendis sayısı parmakla sayılacak kadar az. Ancak kendisi de bir mühendis olan Ebru Özdemir için mühendislik, matematikle düşünme bir yaşam tarzı. Bütün ailesi mühendis. Ama onun rol modeli olan mühendis, yakın bir süre önce kaybettiği annesi. Annesini anlatırken, onun işine bağlılığı ile birlikte sosyal yönünün ne denli güçlü olduğunu vurguluyor. “Projeyi hep onu düşünerek şekillendirdik” diyor.
Bu yoğun temposunun yanında iki de çocuğu olan Özdemir, iş hayatında bazen yakından, bazen uzaktan izlediğim iş insanlarından. Bir Kosova seyahatimizde oğlu ile facetime üzerinden yaptığı konuşmaya tanık olmuştum. O konuşmada, o gün okulda olanlar dinlendi ve en önemlisi, “Bugün yeni ne öğrendin?” diye sordu oğluna... Bu nedenle röportaj da buradan başladı...
İyi bir takımız
- Yedi ve dört yaşında iki çocuk bir yanda, bir yanda da hemen her sektörde faaliyet gösteren bir holdingin başkanlığı... Nasıl yetişiyorsunuz?
Hayat sizi yönlendiriyor. Birçok kadın gibi ben de kafamda bir şey ile uğraşırken başka bir şey planlıyorum. Hamile iken şantiyeye giderdim, çocuklarım olduğunda onlarla gitmeye başladım. Sabiha Gökçen’in inşasında çok bulundular. Ankara’da çocuklar ofise gelirler, şirketteki herkesi tanırlar.
Hep etraftalar. Birçok yere birlikte gittiğimiz oluyor. Çocuklar şikayetçi mi bilmiyorum, çünkü hep bunu gördüler. Ben de böyle büyüdüm. Tabii birçok şeyi aynı anda yapabilmek önemli ama Limak’ta hakikaten çok iyi bir takımımız var. Hiçbir şeyi tek başıma yapmıyorum. Hem ikinci jenerasyon olarak hem de profesyoneller olarak çok nitelikli bir takıma sahibiz.
Değerli bir meslek
- Kızların neden mühendis olmasını istiyorsunuz?
Değer yaratan bir meslek ve Türkiye’de kadın mühendis oranı çok az. Enerji, çimento, havalimanları yapıyoruz, işletiyoruz. Mühendislere grup olarak iş yaptığımız sektörler itibari ile daha çok fırsat sunuyoruz. Karar verici alanlarda kadınlar daha çok olmalı. Mühendislik temeli alan kadınların bunu daha iyi yapacağına inanıyorum.
- ‘Türkiye’nin Mühendis Kızları’ projesi ne aşamada?
26 üniversiteden 40 kız öğrenci seçtik. Maddi imkanı olmayan mühendislik seçmiş bu öğrencilere burs veriyoruz. Entegre bir proje yaptık. Her ay mentörleriyle görüşüyor, 3 - 4 ayda bir İstanbul’da programlara katılıyorlar. Okul bitiminde grubumuz başta olmak üzere staj ve iş imkanı yaratıyoruz. Bu yaz üçüncü havalimanı, İskenderun Limanı başta olmak üzere Türkiye’nin önde gelen şirketlerinde staj yapacaklar. Yazın sosyal mühendislik eğitimine katılacaklar.
Sosyal mühendisler
- Nedir sosyal mühendislik?
Bursiyerlerin ayda dört saat mutlaka bir sosyal sorumluluk projesinde çalışmasını isteyeceğiz. Yaşlılara kitap mı okur, bir engelliye mi yardım eder, LÖSEV’de mi çalışır, herhangi bir yardım kuruluşunda çalışacak ve bunu bize raporlayacak. Sadece mühendis değil, sosyal tarafı da, filantropik tarafı da, girişimcilik tarafı da gelişmiş gençler olsunlar istiyoruz. Bunu da Boğaziçi Üniversitesi ile oluşturduğumuz sosyal mühendislik programı ile yapacağız.
Güçlü bir anne
- Sizi tanıyanlar yakın tarihte kaybettiğiniz annenize benzediğinizi söylüyor. Siz ne düşünüyorsunuz?
Babam hep çok çalışan birisiydi. Ama annem de öyleydi, o da mühendisti ama akademiyi seçmiş. Gazi’de öğretim görevlisiydi.
Hep onunla üniversiteye gider arka sıraya oturur dinlerdim. Arkasından çok yazıldığı için rahatlıkla söyleyebiliyorum annem yardımsever bir kadındı. Annem mühendis olduğu için sosyal yönlendirmeye önem verir, sistemli, insanları disipline ederek yardım ederdi. Türkiye’nin Mühendis Kızları projesini hep onu düşünerek şekillendirdik.
Üniversiteyi kazanıp Ankara’ya gelmiş, yurtta kalmış, makine mühendisi olmuş, sınıfın tek kızı. Sanırım çevreye faydalı olmaya çabalamayı annemden öğrendim. Onun yaptığı şeyleri daha organize yapalım istiyorum şimdi. Cesaretlendirirdi insanı ama bunu da böyle çok gösterişsiz yapardı. Babam daha ön plandaydı. Geride durmayı kabul etmiş bir güçle çok şey yapardı, arka planda çok yönlendirirdi.

Şantiyede kadınlar daha başarılı
- Senelerdir yönetici koltuğunda oturuyorsunuz. Cinsiyet farklılığı, işe yaklaşım, verim, başarı açısından bir farklılık yaratıyor mu, gözlemleriniz neler?
Her şantiyemizde çalışan kadın mühendisler çok başarılı.
3. havalimanındaki mühendislerin yüzde 17’si kadın. Daha çok kadın olsa daha başarılı olacağını düşünüyorum şantiyelerin. Erkekler kendisine çeki düzen veriyor çevresinde kadın mühendis olunca. Eşzamanlı birçok işi yapabilme yeteneği kadınlarda çok geliştiğinden doğal olarak daha başarılı oluyorlar şantiyelerde.

Koleksiyonun çoğu kadın sanatçılardan
- Ofisiniz bir sanat galerisi gibi... Koleksiyonunuzda kaç eser var?
Modern ve çağdaş sanatçılardan oluşan bir koleksiyonum var. Holdingde daha çok yerli, yabancı çağdaş sanat eserleri var.
Hissiyatımıza göre astık. Tablo, video, enstalasyon, heykel, fotoğraf olmak üzere 450 eser var koleksiyonumda. Bunun 132’si Zorlu Center’daki merkez ofisimizde. Daha çok kadın sanatçılardan almışım, zaman içinde onu gördüm. Bilinçli bir seçim değil, bir yerden dokunmuş demek ki eserler bana.

Proje liselere uzanıyor
- Genelde kız çocuklarında liseden sonra matematikte, kimyada bir kopuş oluyor. Kimyası en iyi olan doktorluğu tercih ediyor. O kopuşu engellemek için bir çalışmanız olacak mı?
Projemiz, lise ve üniversitede okuyan kız öğrencilere yönelik iki ayrı programdan oluşuyor. Projenin birinci ayağını anlattım. İkinci ayağında ise liselerde mühendisliği özendirme çalışmaları başlatıyoruz. UNDP ve Aile Bakanlığı ile birlikte yapacağız. Bu saha çalışmasının önemli sonuçlar üreteceğini düşünüyorum. Gerçekten mühendislik istemiyorlar mı, rol modelleri mi yok, yoksa başaramıyorlar mı, o noktada kız çocuklarına daha iyi matematik eğitimi nasıl verilebilir? Bu anlamda öneriler de ortaya koyacağız.

8.1 milyar dolarlık büyüklük toplam 52 bin çalışan...

- Grubunuzda kaç kişi çalışıyor, Limak deyince ne kadarlık bir büyüklükten bahsediyoruz?
Üçüncü havalimanındaki ortaklığımız ile birlikte toplam 52 bin çalışan. Çimento, turizm dahil olmak üzere toplam varlıklarımız 8.1 milyar dolar büyüklüğüne ulaştı. Ciromuz 3.4 milyar dolar civarında. Türkiye’nin en büyük elektrik dağıtıcı grubuna sahibiz ortaklarımızla birlikte. Dünyanın en büyük havalimanı inşaatını yapıyoruz. Sabiha Gökçen’i 18 ayda yaptık, işlettik, Malezyalı ortaklarımıza devrettik. Türkiye’nin ikinci büyük çimento üreticisiyiz. 15 milyon ton çimento kapasitemiz, 10 tane çimento fabrikamız var. Şimdi Fildişi Sahilleri ve Mozambik’te iki çimento fabrikası projemiz var. Antalya, İstanbul, Yalova, Ankara olmak üzere toplam 8 otelimiz var. Kıbrıs’taki otelimizi bitiriyoruz. Meyve suyu konsantre şirketimiz var. Çeşitliliğini en çok artırmış enerji şirketiyiz, hidroelektrik santrallerimiz var, güneş, rüzgar lisanlarına başvurduk. Toplam 3 bin megavat aktif gücümüz var. Kosova’da elektrik dağıtıyoruz. Kosova Havalimanını yaptık, işletiyoruz.
Şimdi Senegal Havalimanını almak üzere sözleşme aşamasına geldik. Kuveyt’te yeni terminal ihalesini aldık. Arnavutluk’ta baraj yapıyoruz. Pakistan, Arabistan’da işlerimiz var. Ukrayna’da şimdi metro işini alıyoruz.