Babalar çocuklara ‘bakmayı’ öğreniyor

Daha mutlu, huzurlu bir dünyada yaşamak hepimizin ortak amacı... Ama hiçbir şeyi değiştirmeden, sadece dileyerek bu amaca ulaşmamız mümkün değil. Bunun farkına vararak değişimi kendinden başlatanlar, umudu diri tutuyor. İşte bugün umutlu bir hikâyenin kahramanlarıyla birlikteyiz. Onlar, ‘geleneksel baba ceketini’ sırtlarından çıkarıp çocuklarıyla doğru ilişki kurmayı kafalarına koymuş adamlar. Bunu, başta kendi babaları olmak üzere aile büyüklerini rol model alarak yapamayacaklarını fark edince bir bilene başvurmuşlar.

Sevgi ve güven içinde

Yıllardır annelerle yaptıkları programlardan bildiğimiz Anne Çocuk Eğitim Vakfı (AÇEV) bir süredir babalara yönelik eğitimlere de ağırlık veriyor. Çocuğun bakım ve gelişiminde sorumluluk üstlenmesi, demokratik ilişki kurması, çocukla vakit geçirmesi, dinlemesi, karşılıklı ve yakın ilişki içinde olması için Baba Destek Programı (BADEP) başlatmışlar. Çeşitli kurumlarla işbirliği hâlindeler. Ben mesela Sarıyer Belediyesi’nin kreşinde verilen eğitimlere katıldım.

Sabah çocukların oynadığı kreşte, akşam koca koca adamlar, minik masalarda oturmuş hafta boyunca ne yaptıklarını anlatıyorlardı. Programlar 3-6, 7-11 yaş çocukları olan babalar için iki ayrı kategoride yürütülüyor. BADEP Eğitmeni ve İyi Babalar Platformu Kurucusu Burçin Özkan ve babalarla harika bir gün geçirdik, sohbet ettik.

DAHA demokratik aile

Baba Destek Programı nedir?

Babaya destek vererek çocuğun gelişimine katkıda bulunmayı hedefleyen 13 haftalık bir yetişkin eğitimi programı. Demokratik bir aile ortamının yaratılması ve bu sayede çocukların varolan kapasitelerini en üst düzeyde gerçekleştirmelerine yardımcı olmak istiyoruz. Program çeşitli devlet kurumları ve yerel işbirlikleri ile gönüllü eğitmenler tarafından uygulanıyor. Şu ana kadar 82.500 babaya ulaştık. Haftanın bir günü akşam saatlerinde gerçekleştirilen iki saatlik oturumlarda; aile tutumları, demokratik ilişki ve empati, sosyal, zihinsel, bedensel ve cinsel gelişim, oyun, okul, arkadaşlar gibi konuları konuşuyor, babalık deneyimlerimizi paylaşıyoruz. Babaların eşlerine de iki oturum yaparak programı annelere ulaştırmış oluyoruz.

Çocuk bakımında önemli ve sorumlu olduğunun farkına varması, demokratik iletişim yöntemlerini evde eşi ve çocuklarıyla yaşama geçirmesi. Çocuğun gelişimine uygun beklentiler içine girmesi, birlikte zaman geçirmesi ve yakın ilişki içinde olması. Çocuklarının okul süreçlerini takip edip destek vermesi.

Emirler ricaya dönüşünce sevginin de dili çözülüyor

Eğitimlerden sonra nasıl değişimler yaşadınız?

Yılmaz Polat: Muhasebeciyim, kızım Defne Mira 5 yaşında. Çocuğun eğitim, oyun, ihmal, istismardan korunması gibi hakları var. Çocuğum diye dövemezsin. 18 yaşına kadar BM’nin koruması altındalar.

Birey olarak gördüğünde iletişim değişiyor zaten. Özellikle olumlu şeyler yaptığında takdir ettiğimi gösteriyorum. Ben, babamla çok az zaman geçirdim. Ama vicdanlı bir insandı, hepimize aynı çikolatadan alır, sevgisini göstermeye çalışırdı. Ama mizacı sertti, çekinirdik.

‘Hayır’ demek iletişimi kesiyor

Savaş Erdem: Memurum, Defne 4.5 yaşında. Hayır kelimesi yerine seçenek koymanın ne kadar pozitif etki yaratabildiğini gördüm. Hayır dediğinizde set çekiyor ve iletişimi kesiyorsunuz. Seçenekte ise inisiyatifi ona vermiş oluyorsunuz.

Ahmet Akgün: Otomotiv sektöründe çalışıyorum. Oğlum Rüzgâr 4 yaşında. Babama bırakın beni parka götür demeyi, konuşmaya korkardık. Rüzgar her dakika beni parka götür diyebiliyor. Çok agresifti, ben de agresifleşince daha kötü oluyordum. Babamdan gördüğümle sert şekilde, ‘oğlum TV’yi kapat, yatacaksın’ diyordum, emrivaki konuşuyordum. Büyümek için neden uyuması gerektiğini anlattım. Şimdi hemen yatağa koşuyor, dakikasını kaçırmıyor.

Baskıcı tutumla büyüdük

Erol Çataloğlu: Memurum, Erdem 5 yaşında. Babalarımız sinirlendiklerinde elleri kalkardı, bizi uykuda severlerdi, baskıcı tutumla, feodal değerlerle büyüdük, bence hâlâ çoğu aile öyle. Çocuğum istemiyorum dediğinde, ‘peki oğlum’ diyorum. Eşim, bende yüzde yüz değişim olduğunu söylüyor. Herkese anlatıyor.

Mustafa Duru: Otomotiv işindeyim. Aile ilişkilerinde üç yanlış tutum var; tavizkâr baba, baskıcı baba, aşırı korumacı baba. Eve misafirliğe gelenlere ben de bu testi yapıyorum, öğrendiklerimi onlarla da paylaşıyorum. Burada demokratik tutum dediğimiz çocuğu birey olarak kabul edip değerli olduğunu hissettiren, göz hizasına inip konuştuğumuz babalık şeklini öğreniyoruz.

Ender Gürbüz: Bankacıyım, Defne 5 yaşında. Sevgimi nasıl göstereceğimi daha iyi öğrendim. Eşlerimizle iletişimimiz de daha iyi. Yine saatler ayıramıyorum tabii ki ama çocuğumla olduğum zamanlarda gerçekten onunlayım, oyunlar oynuyor, masallar uyduruyoruz.

‘Anne, babam şeker gibi oldu’

Süleyman Ayhan: Deri işindeyim, oğlum Deniz 5 yaşında. Programdan okuldan gelen bilgilendirme mektubu sayesinde haberdar oldum. Daha demokratik, onun fikirlerini alan bir baba olmaya çalışıyorum. Komün aile olmanın eğitimini aldık burada. Kızım eşime, ‘anne babama birşey oldu, şeker gibi’ oldu demiş. Hep rica ederim diye konuşuyorum artık, en çok sevdiği kelime oldu. Çocuğunuzla iletişiminiz iyi olursa sizinle her şeyi paylaşır. Gazetelerde okuyoruz işte çocuk yıllarca cinsel istismara uğramış, aileye anlatmamış. Anne, baba ile iletişim kopuksa anlatmaz tabii.

Mehmet Kılınç: İşçi emeklisiyim, Deniz 5 yaşında. Onunla iletişimime bakınca diğerlerine nasıl haksızlık ettiğimi görüyorum. Kurallar koyduk, yemekte TV açılmayacak dedik. Annemiz açınca, Defne gidip kapattı, ‘kuralı bozamazsınız’ dedi. Emrivakileri kaldırdım; kapat, aç yok artık.

Kemal Ölmez: Laboratuar teknikeriyim, Zehra 5 yaşında. Akşamları kreşten alıyorum. Çok soru soruyordu, bunalıyordum. Şimdi sohbet ediyoruz.

Serhat Gençdoğan: Mağaza yöneticisiyim, Eylül 4.5 yaşında. Çok ilgisizdim, zamanım yoktu. Şimdi zaman yaratmaya, istediği oyunları oynamaya, iletişim kurmaya başladık.

Murat Hanağası: İnşaat işindeyim. Kızımın arkadaşının babası katılmış eğitimlere. Kızım Aliza benim de katılmamı istedi. Eksiklerim olduğunu anladım. Daha çok dinliyorum, onun gibi düşünmeye çalışıyorum.

Emrah Boncuk: Mağaza yöneticisiyim, Lina Bade 4 yaşında. Artık sözünü kesmeden dinliyorum. Parkta benim de kaymamı istiyorsa kayıyorum. Eskiden, ‘Saçmalama ben koca adamım’ diyordum.

‘İyi babalar’ gönüllü oldu

AÇEV Eğitmeni Burçin Özkan, diğer program uygulayıcıları ve gönüllü babalar, babalık savunuculuğu misyonuyla ‘İyi Babalar’ adlı bir de platforum kurmuşlar. Diyorlar ki: “Ülkemizde 0-18 yaş çocuğu bulunan 12 milyon baba var. Babaları değişime hazırlamak, çocuk yetiştirme becerilerini geliştirmek için toplandık. Daha demokratik, mutlu bir aile ve toplum yapısını desteklemek isteyenler bize katılsın.”