Sanayileşme süreci içindeki toplumumuzda geleneksel el sanatlarımızdan birisi olan keçecilik, artık eski önemini ve özgünlüğünü kaybetti. Anadolu’da keçe üretimi yapan merkezlerdeki keçe esnafının sayısının ve günlük yaşamda keçenin kullanıldığı alanların azalması bu gerçeği doğruluyor.
Bir zamanlar hemen herkesin evinde kullanılan keçe, uzunca bir süredir yerini birbirinden değişik renk ve desenlerle süslenmiş halılara bıraktı.
Bunu devam ettirenler, diğer sanat dallarında olduğu gibi devlet desteğinden ve kooperatif-leşmeden yoksun olarak işlerini yapıyorlar. Ekonomik sıkıntı içinde olan keçeci esnafından günümüz ekonomik koşullarına uyum sağlayabilenler şimdilik ayakta kalabiliyor, uyum sağlayamayanlar ise sanatlarını terk etmek zorunda kalıyorlar.
Ayakta kalabilenlerin bir kısmı da Tire’de ve hala geleneksel yöntemlerle keçe yapımına devam ediyorlar. İlçede dört atölye var ve bu atölyelerden birisi de Yeni Mahalle Belediye Hanı Caddesi’ndeki Cön keçecilik.
Keçenin öyküsü
Keçenin insanoğlu tarafından ilk kez nerede, nasıl yapıldığı ve kullanıldığı hakkında kesin bir bilgi mevcut olmamasına rağmen, oldukça ilginç bir hikayesi var.
Ebu Said Libabid bugünkü keçeciliğin bütün işlemlerini yerine getiriyor. Ayakla tepme işleminden sonra açtığı keçenin yünlerinin birbirine kaynaşmadığını ve çabuk dağıldığını görüyor. Tepme süresinin az olduğu kanaatine vararak tekrar tepmeye devam ediyor. Ancak bir daha açtığında yünlerin kaynaşmadığını yeniden gözlemliyor.
Tepme işlemine kırk gün devam eden Ebu Said yine başaramayınca üzüntüsünden ağlamaya başlıyor. Hem ağlayıp hem tepmeye devam ederken, keçeyi açıyor ve gözyaşlarının düştüğü yerlerdeki yünlerin kaynaştığını büyük bir sevinçle fark ediyor. Bunun üzerine tepme işlemi sırasında yüne su vermek gerektiğini öğreniyor.
Günümüzde ise keçeleşmenin daha iyi olması için sıcak zeytinyağlı sabun kullanılıyor. Sabundaki zeytinyağı ve kostik ile kaynar su, yündeki yağları eritiyor. Ve 2000-2500 dişten oluşan her bir koyun kılı birbirleriyle kenetlenerek yünün keçeleşmesini sağlıyor.
Kültürler yok olmasın diyorsak, Anadolu kültürünün bir parçası olan bu mükemmel el sanatının gelecek kuşaklara miras olarak bırakılması gerekiyor. Bunun için de keçe sanatçılarının kooperatifleşmesi ve üniversite desteğini almaları şart gibi görünüyor.