İç ve dış siyasetle ilgili analiz çabasında gördüğünüz bu satırların sahibi, gazetecilik hikâyesinin 1980’lerin ortalarından bu yana olan yolculuğunda, siyasal yazıların yanı sıra, bilgisayar programcılığı konusunda da ter dökmüştü. son dönem çabalarım arasında, özellikle İnternet Protokolü (IP) tabanlı iletişimin geleneksel iletişimle nasıl bir izdivaç gerçekleştireceği konusunda okumalar-yazmalar vardı. Bu sırada henüz ortada sosyal medya, YouTube gibi, “İnternet tabanlı video paylaşımı” gibi girişimler ve Veri Gazeteciliği de yoktu. Ama bütün bunların olabilmesi olanağı vardı. İletişimciler, IP tabanlı olasılıklar üzerinde düşünmeye başlarlarsa, ortaya Twitter’ın, Facebook’un, Instagram’ın ve YouTube’un çıkacağı kesindi.
Bir şey daha kesindi: Yapay zekâ
Bununla, bilim kurgu filmlerindeki gibi insanların yerine düşünen ve insanlara kızınca, onları ortadan kaldırmaya başlayan kötücül HAL 9000’i kastetmiyorum. “Bir Uzay Destanı” filmindeki gibi bir bilgisayarın yapılmasına emek harcayan programcılar da var; ancak mesele böyle fantezilerden çok, 2018’den beri ürünlerini halka açan OpenAI ile onu izleyerek piyasaya giren Anthropic, Mindverse ve TruEra firmalarının çalışmalarının istihdam dünyasına getirdikleri fırtına üzerinde durmak gerekir.
Bilişim dünyasında iki tür çalışma var: Ürünleri ancak belirli bir ücret karşılığı satılan çalışmalar (Microsoft, Apple gibi) ve ürünleri üzerinde yapılacak değişikliklerin, eklemelerin ve uygulamalarının herkese ücretsiz açılması şartıyla eserlerini ücretsiz herkese açan kişi ve kuruluşlar (Java gibi). OpenAI, bu ikinci tür bir girişim olarak başladı; ancak bir süre sonra adındaki Open (Açık) ifadesini korumakla birlikte ürünlerini satmaya veya lisanlı kullanıma açmaya başladı.
Şu anda gazetelerde, TV’lerde adından en çok söz ettiren ve halkın mevcut tek “Yapay Zekâ” ürünü olarak tanıdığı ChatGPT adlı uygulama bu firmaya ait. Şimdilik ücretsiz; çünkü tabanındaki Generative Pre-trained Transformer (Üretken Ön Eğitimli Transformatör) (GPT) motoru bir açık sistem ürünü. Bu karmaşık isimle anlatılmak istenen şey, ortada mevcut ama hacmi her gün inanılmaz ölçüde büyüyen veri tabanına soru sormayı bilen, dolayısıyla ortaya yeni bir bilgi kümesi çıkartabilecek programdır; ChatGPT, bu taban üzerinde çalışan bir soru cevaplama uygulamasıdır.
Bu “taban” üzerinde hesaplamalar ve çeviriler yapılabilir; hatta becerikli bir kişinin soracağı art arda sorulara alacağı cevaplar alt alta getirilerek, makale yazdırılabilir. Nitekim, bazı üniversitelerle, OpenAI firmasının yaptığı bir araştırma, GPT tabanında geliştirilecek uygulamaların, istihdam dünyasında muhasebecilerin, tercümanların ve gazete yazarlarının işini tehdit ettiğini ortaya koyuyor.
Bu araştırmanın (https://arxiv.org/pdf/2303.10130.pdf) sonuçlarına bakarak, yarın patronun sizin yerinize bir GPT uygulamasını işe alacağını sanmamak gerekir. 1980’lerin başından beri şunu gördü bu satırların yazarı: Yapay zekâ yoktur; çok zeki programcılar vardır. Dolayısıyla, muhasebeciler, çevirmenler ve gazete yazarlarından başlayarak gelecek kuşağın çok akıllı GPT uygulamacıları olacağını söyleyebiliriz.
Yani, şimdilik işimiz garantide!
