Mücbir sebep, herhangi bir kimse tarafından alınacak önlemlere karşı önüne geçilmesi olanaksız, borcun yerine getirilmesine engel, borçlunun iradesi dışında beklenmedik olaylar olarak tanımlanıyor.
Vergi Usul Kanununun 13 üncü maddesinde vergisel açıdan mücbir sebep halleri sayılmış ve 15 inci maddesinde de, mücbir sebep sayılan haller nedeniyle bölge, il, ilçe, mahal veya afete maruz kalanlar itibarıyla mücbir sebep hali ilan etmeye ve bu sürede vergi ödevlerinden yerine getirilemeyecek olanları tespit etmeye Bakanlığın yetkili olduğu hükme bağlanmıştır.İşte Bakanlık bu yetkisine istinaden 518 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Tebliğ ile koronavirüs salgınından ve bu kapsamda alınan idari tedbirlerden etkilenen iki grup için mücbir sebep halinin varlığını ilan etti ve bu iki grup için hangi vergisel ödevlerin ertelendiğini açıkladı.
1) Birinci grup üç alt gruba ayrılıyor.
- Ticari, zirai ve mesleki kazanç yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunan tüm gelir vergisi mükellefleri,
- Corona virüs salgınından doğrudan etkilenen ve ana faaliyet alanı itibarıyla; alışveriş merkezleri dahil perakende, sağlık hizmetleri, mobilya imalatı, demir çelik ve metal sanayii, madencilik ve taş ocakçılığı, bina inşaat hizmetleri, endüstriyel mutfak imalatı, otomotiv imalatı ve ticareti ile otomotiv sanayii için parça ve aksesuar imalatı, araç kiralama, depolama faaliyetleri dahil lojistik ve ulaşım, sinema ve tiyatro gibi sanatsal hizmetler, matbaacılık dahil kitap, gazete, dergi ve benzeri basılı ürünlerin yayımcılık faaliyetleri, tur operatörleri ve seyahat acenteleri dahil konaklama faaliyetleri, lokanta, kıraathane dahil yiyecek ve içecek hizmetleri, tekstil ve konfeksiyon imalatı ve ticareti ile halkla ilişkiler dahil etkinlik ve organizasyon hizmetleri sektörlerinde faaliyette bulunan mükellefler
- Ana faaliyet alanı itibarıyla İçişleri Bakanlığınca alınan tedbirler kapsamında geçici süreliğine faaliyetlerine ara verilen yüzme havuzu, hamam, kaplıca, spor, oyun ve düğün salonu, berber ve kuaför gibi işyerlerinin bulunduğu sektörlerde faaliyette bulunan mükellefler.
Bu grubun Nisan başı ile Haziran sonu arasındaki üç ay için mücbir sebep halinde olduğu kabul ediliyor. Bu süre içinde verilmesi gereken Nisan, Mayıs ve Haziran dönemlerine ilişkin sadece KDV ve muhtasar beyannamelerin verilme süresi 27 Temmuz 2020 günü sonuna kadar uzatılıyor. Bu beyannameler üzerinden tahakkuk edecek vergilerin ödeme süreleri de altışar ay uzatılarak, sırasıyla Ekim, Kasım ve Aralık ayları olarak belirleniyor. Diğer beyannameleri (geçici vergi, damga vs.) bunların normal sürelerinde vermeleri ve normal vadelerinde ödemeleri gerekiyor.
Ana faaliyet alanlarının tespiti için vergi dairesi kayıtlarındaki ana faaliyet kodu dikkate alınacak. Bu mükelleflerin ana faaliyet konuları yanında başka faaliyetlerde de bulunmaları, mücbir sebep uygulamasına engel oluşturmayacak. Mükellefin vergi dairesi kayıtlarındaki ana faaliyet kodu yukarıda sektörler arasında bulunmamasına rağmen bu sektörlerden herhangi birisinde fiilen iştigal ettiğini ispat ve tevsik edenlerin fiilen iştigal ettiği ana faaliyet alanı dikkate alınacak.
2) İkinci grup ise 65 yaş ve üstünde olması veya kronik rahatsızlığı bulunması nedeniyle sokağa çıkma yasağı getirilen mükellefler ve meslek mensupları (serbest muhasebeci ve yeminli mali müşavirler) ile beyanname/bildirimleri bu meslek mensuplarınca verilenlerden oluşuyor.Bunların 22 Mart ila sokağa çıkma yasağının sona ereceği tarih (bu tarihler dâhil) arasında mücbir sebep halinde olduğu kabul ediliyor.
Bu kategorinin bu süre içinde verilmesi gereken tüm beyanname/bildirimlerinin verilme süreleri ile bunlara istinaden tahakkuk eden vergilerinin ödeme sürelerinin vadesi (son günü), sokağa çıkma yasağının sona ereceği günü takip eden 15 inci günün sonu olarak belirleniyor. İlk grubun sadece üç dönem ve sadece KDV ve muhtasar beyannameleri ertelemeye konu olurken, bu ikinci grubun tüm beyannameleri erteleme olanağından yararlanıyor. Üstelik bunlarda mücbir sebep 22 Martta başladığı için Şubat dönemine ilişkin olup, mücbir sebep halinin başladığı 22 Marttan sonra verilmesi gereken beyannamelerde erteleme kapsamına giriyor. 65 yaşın üzerinde olanları izin erteleme başvuru şartı aranmaksızın re’sen uygulanacak. Kronik rahatsızlığı olanlar ise bu durumu belgelendirecek.
