Lyme hastalığı: Peki Türkiye’de durum ne?
Büyük taklitçi Lyme hastalığı ülkemizde de önemli bir tehdit. Tehlikenin boyutları konusunda maalesef henüz bir farkındalık oluşmamış olsa da, düşmanın sinsice aramızda dolaştığını gösteren işaretler var.
Bir önceki yazımda da altını çizdiğim gibi, vücudu sinsice istila eden ve yüzlerce farklı hastalığı taklit eden Lyme hastalığına Amerika’da çok sık rastlanıyor. Ama bu hastalığın sadece Amerika’yı tehdit etmediğini bir kez daha hatırlatmak istiyorum. Bu bakteriyle enfekte olmuş kenelere Türkiye de dâhil olmak üzere dünyanın her yerinde rastlanıyor. Peki, neden biz adını sanını pek duymadık Lyme hastalığının?
Test var ama testi isteyen yok
Ülkemizde tanı konmuş Lyme hastası var mı diye soracak olursanız, cevabım evet. 2010 yılında yayınlanmış bir çalışmada(1), gelişmiş laboratuvar testleriyle Borrelia burgdorferi bakterisi tespit edilmiş üç vakadan bahsediliyor. 1990’larda gerçekleşen bu üç vaka Türkiye’deki ilk Lyme hastaları olarak literatüre geçmiş. Geçtiğimiz senelerde yayınlanan başka bir çalışma(2) ise bu vakaların 10’a çıktığını gösteriyor. Yani Türkiye’de bugüne kadar Lyme teşhisi konmuş kişilerin sayısı iki elin parmaklarını bile geçmiyor.
Ama bunun buzdağının sadece görünen kısmı olduğunu söyleyebilirim.
Neden? Çünkü biraz önce de belirttiğim gibi eğer radarınızda değilse teşhis etmesi son derece zor bir hastalıkla karşı karşıyayız. Ve bu hastalık henüz Türk hekimlerinin radarına girmedi. Eğer özellikle bu hastalığı araştırmazsanız bulmanız mümkün değil. Ülkemizde de farklı semptomlarla doktora giden hastalarda, bu semptomların arkasında Lyme hastalığı olup olmadığını araştırmak kimsenin aklına gelmiyor.
Bana kolunu kaldıramayacak derecede halsizlik şikâyetiyle gelen genç bir kadın hastamı hatırlıyorum. Aslında profesyonel bir sporcuyken, tüm hayatını sekteye uğratan ağrıları olmaya başlamıştı. Lyme hastası olabileceği şüphesiyle tahlillerini yaptırdık ve sonuç pozitif çıktı! Oysa ağrılarından dolayı dolaşmadığı klinik kalmamıştı ve kimsenin aklına Lyme hastalığı gelmemişti… Hekim arkadaşlarımın artık Lyme hastalığını daha sık akıllarına getirmelerinde fayda olduğunu düşünüyorum.
Erken müdahale çok önemli
Kene ısırığından sonra vücutta halka şeklinde bir kızarıklık oluşmasının Lyme hastalığının ilk işaretlerinden biri olduğunu belirtmiştim. Eğer bu noktada hastalık teşhis edilirse, yani hastalık henüz ilk evresinde yakalanırsa antibiyotik tedavisi işe yarayabiliyor. Ama sorun şu ki, hastalık birçok zaman böyle bir semptom vermeden gelişiyor. Kızarıklık oluşsa bile özellikle Lyme hastalığı araştırılmadıkça teşhis edilemiyor. Hastalığın ilerleyen evrelerinde ise antibiyotikler bırakın işe yaramayı durumu daha da kötüleştiriyor. Neden? Çünkü hastalıkla savaşmak için bağışıklık sisteminizin güçlü olması gerekiyor. Ve etkin bir bağışıklık sisteminde bağırsaklardaki faydalı bakterilerin önemini artık biliyoruz. Bağışıklık sisteminin yüzde 70’i bağırsaklar tarafından kontrol ediliyor ve eğer bağırsak floranızı antibiyotiklerle mahvederseniz hastalıkla savaşma gücünüzü de yok etmiş olursunuz.
Güçlü ve dengeli bir bağışıklık sistemi, sizi her türlü hastalıktan korur.
3 DOĞAL GÜÇ
1. Cat’s Claw takviyesi: Ülkemizde kedi pençesi olarak da bilinen, Latince ismi Uncaria tomentosa olan bu bitkinin Lyme hastalığında etkili olduğunu gösteren klinik çalışmalar var(3). Cat’s Claw, bağışıklık sistemi fonksiyonlarını desteklediği için Lyme hastalığı üzerinde etkili oluyor.
2. Sağlıklı bir bağırsak florası: Bağışıklık sistemine Lyme hastalığına karşı savaşabilmesi için destek vermenin en etkili yolu probiyotik zengini bir diyetten geçiyor. İşlenmiş gıdalardan, glüten içeren buğday ürünlerinden uzak durmalı ve bol bol ev sirkesi, ev turşusu, ev yoğurdu tüketmelisiniz.
3. Zerdeçal takviyesi: Lyme hastalığının en önemli özelliklerinden biri de mitokondriyal fonksiyonları, yani hücresel enerji üretimini sekteye uğratmasıdır. Kurkumin molekülünün ise bu fonksiyonları korumakta son derece önemli bir role sahip olan glutatyon üretimini desteklediği biliniyor(4). Böylece Lyme hastalığına karşı vücudun savaşma gücünü artırıyor.
ÖNLEM ALIN
1. En iyi korunma önlem almaktan geçiyor. Doğada gezintiye çıkarken, pantolon, uzun kollu giysiler ve bot giymek doğru bir strateji.
2. Bir kene tarafından ısırıldığınızı fark ederseniz, bu hastalık hakkında bilgi sahibi olan bir uzmana başvurmanız çok önemli.
3. Lyme hastalığının taklitçi doğası hakkında artık bilgi sahibisiniz. Vücudunuzda bu belirtiler varsa, böyle bir olasılığı değerlendirecek bir uzmanla görüşün. Bugün dünyada, MS, Parkinson ve otizm semptomlarının ardında bu hastalığın olup olmadığını araştırmaya yönelik ciddi bir eğilim var.
1 “First report of three culture confirmed human Lyme cases in Turkey” Polat E, Turhan V, Aslan M, Müsellim B, Onem Y, Ertuğrul B. Mikrobiyol Bul. 2010 Jan;44(1):133-9.
2 “Evaluation of 10 cases of Lyme disease presenting with erythema migrans in Istanbul Turkey” Akın Belli A, Derviş E, Özbaş Gök S, Midilli K, Gargılı A., Mikrobiyol Bul. 2015 Oct;49(4):525-31.
3 Effective Treatment of Lyme Borreliosis with Pentacyclic Alkaloid Uncaria tomentosa (TOA-free Cat’s Claw) W. Cowden, H. Moayad, J. Vandergriff, L. Romero, S. Ivanova. Nutramedix. October, 2003. Research summary abstract by Connie Strasheim.
4 “Curcumin induces glutathione biosynthesis and inhibits NF-kappaB activation and interleukin-8 release in alveolar epithelial cells: mechanism of free radical scavenging activity” Biswas SK, McClure D, Jimenez LA, Megson IL, Rahman I. Antioxid Redox Signal. 2005 Jan-Feb;7(1-2):32-41.
