Sıcak havalarda maske kullanırken dikkat etmeniz gerekenler, FDA’in dezenfektanlarla ilgili yaptığı uyarı ve COVID-19 zamanlarında aralıklı açlığın şifalı etkisine dikkat çeken bir araştırma...
Sık sık, salgın bitmiş falan değil, sakın ola gevşemeyin, rehavete kapılmayın şeklinde uyarıda bulunuyorum. Son günlerde vaka sayılarındaki artış bu uyarının mutlaka ciddiye alınması gerektiğini bir kez daha hatırlatıyor. Geçen gün muayeneye gelen bir hastam “Sıcak havalarda maske de takılmıyor ki Hocam” dedi. Aman sakın! Sıcakta maske takmak konforlu olmayabilir ama kendinizi ve çevrenizdekileri korumak istiyorsanız, sıcak soğuk demeden maske takmayı bir alışkanlık haline getirmeniz gerekiyor.
Hatta yaz aylarında sokağa çıkarken yanınıza ekstra maske almanız gerektiğini unutmayın. Sıcak havalarda maske kullanmanın da bir adabı var. Sıcak havada nefesiniz buharlaşarak maskenin ıslanmasına neden olur. Maskeniz nemli ya da ıslak olduğunda koruyucu özelliğini tamamen kaybeder. Bu yüzden yanınızda mutlaka ekstra maske taşıyın ve nemlendiğini hissettiğinizde maskenizi değiştirin.
FDA uyarıyor
COVID-19 salgınından korunmanın bir diğer önemli koşulunun da, enfekte olabileceği düşünülen yüzeylere dokunduktan sonra, ellerinizi yıkamak olduğunu biliyorsunuz. El yıkamanın mümkün olmadığı durumlarda ise imdada dezenfektanlar yetişiyor. Hemen herkes çantasında, arabasında dezenfektan taşır oldu. Ama dezenfektan seçerken dikkatli olmakta fayda var. FDA yeni yaptığı bir açıklamayla metanol içeren dezenfektanlara karşı halkı uyardı. (1) Cilde sürüldüğünde toksik etkileri olan bu dezenfektanlar hem işe yaramıyor hem de kan dolaşımına sızarak kanda asit birikimine neden oluyor. Mide bulantısı, baş ağrıları, kusma gibi belirtilerle kendini gösteren bu etki, böbrek yetmezliği, körlük, nöbetler ve ölümcül kardiyak aritmisi gibi ağır tablolara kadar gidebiliyor. Yetişkinlerde bile bu tür etkiler gösteren bir maddenin çocuklar için daha da büyük bir tehlike arz ettiğini aklınızdan çıkarmayın.
Peki, metanol içeren dezenfektanlardan korunmanın yolu ne? Çok basit: Merdiven altı üretimlerden kaçınacaksınız. Yani öyle sokakta, alakasız mağazalarda, mahalle bakkallarında satılan dezenfektanlardan uzak durun. Sadece ama sadece eczanelerde satılanları tercih edin. Merdiven altı üretime karşı ciddi önlemler alınsa bile salgını fırsata çevirmeye çalışanların önünü ancak bilinçlenerek kesebiliriz.
Bu arada alkol oranı %80’in üzerindeki kolonyaların da dezenfektan yerine geçtiğini hatırlatmakta fayda var. Benim çocukluğumda eve gelen her misafire kolonya ikram edilirdi. Bu unutulmuş gelenek yeniden canlandı. Ve bu tür geleneklerin ardında nasıl kadim bir bilinç olduğunu bir kez daha hatırladık. Meğer misafire kolonya ikram ederken onlarla birlikte eve girebilecek virüslere de dur diyormuşuz.
Sağlık dopingi
Geçtiğimiz günlerde yayımlanan bir çalışmadan bahsetmek istiyorum. Amerika’da yapılan araştırmada ramazan ayında oruç tutan sağlıklı katılımcılar yer almış. Katılımcıların ramazan öncesinde ve bir ay sonraki kan değerleri karşılaştırıldığında kan şekeri metabolizmalarında iyileşme, DNA onarımında, anti-kanser proteinlerde ve bağışıklık fonksiyonlarında artış olduğu görülmüş. (2)
Son yıllarda aralıklı açlığın şifalı etkileri bilim camiasının ilgi odağı haline geldi. Literatürdeki ismiyle intermittent açlığın vücutta tamir hormonu olarak görev yapan, anti-aging fayda sağlayan büyüme hormonunun yapımını artırdığını gösteren bilimsel yayınlar var.
Yemek yemeden geçirdiğiniz zaman dilimini artırmanın beyin fonksiyonlarını desteklediğini, hatta Alzheimer riskini azalttığını da biliyoruz. Bu beslenme modelinden insülin direnciyle savaşta, Tip 2 diyabete, obeziteye karşı etkin bir koruma için de faydalanabilirsiniz.
Yol gösterecek şifa kılavuzu
Yukarıda bahsettiğim araştırma bize aralıklı açlığın şifalı etkisini bir kez daha (ve tam da doğru zamanda) hatırlatmak adına önemli bir çalışma. İşte, COVID-19 salgını devam ederken, herkesin hayatına uyarlayabileceği şifalı bir dokunuş için öneriler...
Gayet sağlıklı besleniyorsunuz. Diyetiniz mevsim sebzeleri, kaliteli protein kaynakları, ev yoğurdu, ev sirkesi gibi fermente besinler, sağlıklı yağlardan oluşuyor. Peki bu sağlıklı beslenme modelini nasıl daha da faydalı hale getirirsiniz? Aynı sağlıklı yiyecekleri belli bir zaman dilimi içinde tüketerek!
Üstelik sağlığınızı bir seviye daha yukarı çekmek için tüm gün aç kalmanız falan gerekmiyor. Diyelim ki akşam saat yedide yemek yediniz (tabii sonrasında hiçbir şey atıştırmadan yatağa girmeniz gerekiyor), ertesi sabah kahvaltınızı yine aynı saatlerde yaptığınızda vücudunuza kendini onarmak, fazla yağları yakmak, beyin sağlığını desteklemek, bağışıklık sistemini güçlendirmek adına son derece değerli bir 12 saat vermiş oluyorsunuz.
Aralıklı açlığın iyileştirici gücünü optimize etmek için aç kaldığınız zaman dilimini 14-15 saate kadar uzatmayı hedefleyin. Zor değil! Akşam yemeğini biraz daha erkene çekip, ertesi sabahki kahvaltınızı biraz ötelemeniz yeterli. Elde edeceğiniz anti-aging fayda, tüm kronik hastalıklara karşı koruyucu etki ve bağışıklık dopingi için değer!
1 https://www.fda.gov/drugs/drug-safety-and-availability/fda-advises-consumers-not-use-hand-sanitizer-products-manufactured-eskbiochem
2 “Intermittent fasting from dawn to sunset for 30 consecutive days is associated with anticancer proteomic signature and upregulates key regulatory proteins of glucose and lipid metabolism, circadian clock, DNA repair, cytoskeleton remodeling, immune system and cognitive function in healthy subjects” A. L. Mindikoglu, M.Abdulsada, Antrix Jain, Journal of Proteomics, Volumu:217; 2020; 103645