Kolesterol yalanları

Baş suçlu ilan edilen kolesterol hakkındaki gerçekler ve kolesterol ilaçlarının tehlikeli yan etkileri… Peki, kolesterol masumsa esas suçlu kim?

E nflamasyon olan bölgelere tamir için yollanan, adeta vücudun yara bandı olan kolesterolün günah keçisi olarak gösterilmesi çok eskilere dayanıyor. Her şey 1856 yılında kadavraların damarlarında kolesterole rastlayan ve suçlunun bu madde olduğuna kanaat getiren Alman patolog Rudolph Virchow ile başladı. Her şeyden önce o zamanlar kolesterolün sadece besinlerle alındığı düşünülüyordu ve vücudumuzda üretildiği bilinmiyordu. Ama bugün artık, vücutta dolaşan kolesterolün yüzde 70’inin karaciğer tarafından üretildiğini biliyoruz.

Bu işte bir yanlış var

Kolesterolün damarları tıkadığı teorisi ilk olarak bir asırdan daha önce ortaya atılsa da, hortlayıp bir fenomene dönüşmesi 1950’lerin sonlarına rastlıyor. Peki, eğer et, yumurta, tereyağı gibi kolesterol zengini gıdalar damarları tıkıyorsa nasıl oluyor da kalp hastalıkları 1960’lar ve 1970’lerle birlikte bir anda son derece dik bir ivmeyle tırmanışa geçiyor?

Cevap ortada. Çünkü insanlar tarih boyunca tükettikleri değerli besin kaynaklarından korkup uzaklaşarak, daha sıhhatli olduğu iddia edilen moleküler yapısı değiştirilmiş yağlara, margarinlere yöneldi; bol bol ekmek, makarna gibi basit karbonhidratlar tüketmeye başladılar. Hele bir de 1970’lerde kolesterolü düşürmek için geliştirilen statin grubu ilaçların sahneye çıkması ile durum iyiden iyiye vahim bir hal aldı.

İstatistikler ortada

2013 yılında British Medical Journal’da yayınlanan bir çalışma(1) doymuş yağlarla kalp krizi arasında bir ilişki olduğunu kanıtlayan herhangi bir araştırma olmadığına dikkat çekiyor. Aynı çalışma kalp krizi nedeniyle hastaneye kaldırılan hastaların üçte ikisinin kolesterol değerlerinin normal olduğunun da altını çiziyor. Diyelim ki kalp krizi geçirdiniz ve statin grubu bir ilaca başladınız. Beş yıl boyunca her gün bu ilacı aldınız. İstatistiklere göre bu ilacın hayatınızı kurtarma olasılığı nedir biliyor musunuz? 83’te 1! Yani senelerce ilaç kullansanız bile nafile.

Peki, olası bir kalp krizini önlemek için kullandığınız ilacın sizi korumadığı gibi, bir de ciddi yan etkileri olduğunu biliyor musunuz?

Statin ‘mucizesi’

Statin grubu ilaçlar, kolesterol üretiminde rol oynayan enzimleri baskılayarak etki ederler. Yıllardır hiçbir yan etkisi olmayan mucize ilaçlar olarak pazarlanan, hatta önlem olarak kolesterolü yüksek olmayanlara bile reçete edilen kolesterol ilaçları nedir, ne değildir bir bakalım dilerseniz:

- Diyabet riskini artırıyorlar

Statin grubu kolesterol ilaçlarının farklı mekanizmalarla diyabet riskini artırdığını gösteren bulgular var. Öncelikle bu ilaçlar insülin direncini ve kan şekerini yükselterek diyabet riskini artırıyorlar.

- Hastalıklara davetiye çıkarıyorlar

Kolesterol, hücrelerin enerji üretiminde, bağışıklık sistemi fonksiyonlarında, yağ metabolizmasında da önemli bir rol oynar. Düşük kolesterol enfeksiyonlara yakalanma riskini artırır, kalp yetmezliği de dahi olmak üzere birçok hastalığa davetiye çıkarır.

- Kanser riskini artırıyorlar

Uzun dönem kolesterol ilacı kullananlarda kansere yakalanma riski de artıyor. Özellikle de on yıldan daha uzun bir süredir kolesterol ilacı kullananlarda risk daha fazla. Statinlerin bazı kanser önleyici mekanizmaları etkileyerek, meme kanseri, kolon kanseri ve cilt kanserlerine yakalanma riskini artırdığını gösteren çalışmalar(2)(3) var.

- Unutkanlık, hatta bunamaya neden oluyorlar

FDA’in MedWatch sitesine bu ilaçlar yüzünden hafıza kaybı ve bunama gibi sorunlar yaşayan binlerce vaka bildirilmiş. Kolesterolün yaşamsal bir madde olduğunu belirtmiştim. Beyin fonksiyonları için de gerekli olan kolesterolü düşürmeye kalkışırsanız olacağı budur.

ESAS SUÇLU ŞEKER

Senelerdir kimse yumurta yemedi, kırmızı etten korktu. Peki, ne oldu? Kalp hastalıkları azaldı mı? Hayır. Aksine arttı! Peki, milyonlarca, hatta milyarlarca kişinin kullandığı bu ilaç grubu işe yarıyor mu? Kalp ve damar hastalıklarında herhangi bir azalma söz konusu mu? Hayır, azalmadığı gibi, tam tersine artış var.

Peki, kalp krizinin ardındaki esas suçlular kim? Sigara, hareketsiz bir yaşam, insülin direnci ve diyabet. Sigara ve hareketsiz bir yaşamın damarlar üstündeki etkisi aşikâr. Ama eğer bir besin grubundan korkacaksanız etten, yumurtadan değil; kan şekerinizi fırlatan, insülin direncine neden olan ve sizi Tip 2 Diyabet yolcusu yapan ekmek, börek, çörek, baklava, pide, pizza, makarnadan korkun.

Bilimsel yayınlar insülin direnci ve diyabetle kalp-damar hastalıkları arasında önemli bir korelasyon olduğunu kanıtlayan araştırmalarla(4) (5) dolu. Kalp damar hastalıklarının en önemli nedeni, diyabet. Yani çözüm, yarım yüzyıldır söylendiği gibi kolesterolü düşürmekte değil insülin direnciyle, diyabetle savaştan geçiyor.

Kolesterolden korkmayın, kan şekeri ve insülin seviyesinin yüksek olmasından korkun. Zeytinyağı ve tereyağını korkmadan tüketin. Ama her türlü tatlı, şeker ve hamur işinden kaçının. Unutmayın, siz tuzlu poğaça bile yeseniz, vücudunuz ona şeker muamelesi yapar. İnsülin direnci ve diyabet, kalp damar hastalıklarının arkasında yatan en önemli sebeptir.

1 “Saturated fat is not the major issue” Aseem Malhotra, British Medical Journal, BMJ 2013; 347:f6340

2 “Statins Do Not Protect Against Cancer: Quite the Opposite” Uffe Ravnskov, MD, PhD, Magle Stora Kyrkogata, JCO Journal of Clinical Oncology,Mar 1, 2015:812;

3 “The Role of Cholesterol in Cancer” Omer F. Kuzu, Gavin P. Robertson, AACR Publications, 10.1158/0008-5472.CAN-15-2613 Published 15 April 2016

4 “Insulin Resistance and Cardiovascular Disease” Samy I. McFarlane, Maryann Banerji, and James R. Sowers - The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, Volume, Issue 2, 2010