Hâlsizlere öneriler

Kendinizi bitkin hissediyor, uyarıcı etkisi için kafeinden medet umuyor, bardak bardak kahve içiyorsunuz… Kafeinin problemi daha da kötüleştirebileceğini unutmayın ve çözümü sofranızda arayın

Kafein bir uyarıcıdır. Bol miktarda kafein içeren bir enerji içeceği ya da çok fazla kahve içtiğinizde sisteme stres hormonlarını üretmesini söyleyen bir mesaj gider. Böylece, kafein vücudunuzda fiziksel bir tehlike karşısında oluşan bir mekanizmanın tetiklenmesine neden olur. Evet, kısa bir süre için içtiğiniz o ikinci bardak kahve işe yarayabilir, kendinizi enerjik ve tetikte hissedersiniz. Ama kafeinin etkisi geçip de hormonlar geri çekildiğinde başlangıç noktanızdan çok daha geriye düşersiniz. Daha bitkin ve daha hâlsiz hissetmek elinizin biraz daha kafeine doğru uzanması anlamına gelir. Bu kısırdöngünün tam bir enerji düşmanı olduğunu unutmayın.

Eğer çok kahve içiyorsanız, sadece kafeinin stres hormonlarını tetiklemesi yüzünden değil B12 vitamini eksikliğinden de kendinizi hâlsiz hissediyor olabilirsiniz.

Aman dikkat!

Bitkinliğin, hâlsizliğin çaresini bir kutu enerji içeceğinde arayanları uyarmanın tam zamanı!  Yüksek miktarlarda kafein içeren bu içeceklerin sadece bir kutusu bile kalp ritmini ve tansiyonu artırmaya yeterli. Yani, enerji içeceği yüzünden taşikardi hatta kalp krizi geçirme riskiniz var. Bir çalışmaya göre enerji içeceği kalp ritminin yüzde 4 oranında değişmesine, tansiyonun ise ortalama 3,5 değer fırlamasına neden oluyor Araştırmayı yürütenler bu değişimlerin kalp problemi ya da genetik olarak kalp hastalığı riski bulunanlar için ölümcül olabileceğini not düşmüşler.⁽¹⁾

İçleri kimyasallar ve kalp sağlığını riske atacak kadar kafeinle dolu enerji içeceklerinden sakın içmeyin, çocuklarınıza da içirmeyin. 

Protein ve yağı artırın

Bitkinliğinizin nedeni yeterince protein ve sağlıklı yağ tüketmemenizden kaynaklanıyor olabilir. Eğer uzun süreli enerji istiyorsanız onlarca yıldır öcü gibi gösterilen kırmızı ete, ciğere, paça çorbasına, yumurtaya, tereyağına, kavurmaya ihtiyacınız var.  Çünkü;

Bunlar, şeker, ekmek, pilav ve makarna gibi yiyeceklerin aksine daha uzun süre tok tutar ve daha uzun süre enerji sağlarlar. Koca bir tabak makarna, hatta bir tepsi börek yiyin iki saat sonra kendinizi yine kurt gibi acıkmış bulursunuz. Ama iki yumurta ya da bir dilim biftek saatler boyu tok ve zinde hissetmenizi sağlar.

Bize pilavın, ekmek, makarna ve çikolatanın enerji verdiği öğretildi. Halbuki gerçek tam tersidir: Bize enerji verdiği söylenen yiyecekler aslında enerjimizden çalar. Vücutta şeker olarak metabolize olan bu yiyecekler önce kan şekerinin fırlamasına ardından da aniden düşmesine neden olur. Kan şekerindeki dengesizlikler kadar insanı hâlsiz, bitkin bırakan, birçok hastalığı tetikleyen başka bir şey daha yoktur.

Kendinizi devamlı bitkin, yorgun hissediyorsanız suçlunun buğday ve içindeki gluten olma ihtimali yüksektir. Ekmek, börek, çörek gibi buğday ürünleri ise sadece kan şekerindeki dengesizliklere neden oldukları için değil gluten muhteviyatları yüzünden de yorarlar. Bana farklı nedenlerle gelen hastalarıma ilk tavsiyelerimden biri buğdayı kesmeleri. Hepsi de hayatlarından ekmeği, böreği, pastayı, makarnayı çıkardıklarında enerji seviyelerinin artığını, hâlsizlik şikâyetlerinin azaldığını söylüyorlar.

Et, ciğer, böbrek, tavuk, yumurta ve tereyağı aynı zamanda en zengin B12 kaynaklarıdır da. B12 vitamini eksikliğinin en önemli belirtilerinden birinin hâlsizlik olduğunu unutmayın. Yani, bir türlü geçmeyen bitkinlik, hâlsizlik şikâyetinde sorunun arkasında B12 eksikliği olup olmadığı mutlaka araştırılmalı. 

Dozunda ve gerçek besinler tüketin

Hani sofradan biraz aç kalkın denir ya! Çok doğru. Yemeği azaltmak enerji seviyenizin artmasını sağlar. Tabii ne yediğiniz de önemli. Paketlerde satılan, içi katkı maddeleriyle dolu yiyecekler yerine, içleri vitamin, mineral dolu sebze ve meyveler, sağlıklı yağlar, yani gerçek besinler tüketmelisiniz. Fıtratına uygun yiyeceklerden kararında yediğinizde yaşam kalitenizin, enerjinizin artığını fark edeceksiniz.

Endüstriyel olarak üretilmiş gıdaların içindeki kimyasallar enerjinizden çalar. Çünkü ne kadar çok toksik maddeye maruz kalırsanız hücreleriniz o kadar çok zarar görür, hücresel enerji üretiminizden sorumlu olan mitokondriler de etkin bir şekilde çalışamaz, enerji üretemez olur. Sistemin devamlı bu atıklar ya da serbest radikallerle uğraşması ise mitokondrilere zarar verir. Güne bitkin başlayanlar, gün boyu hâlsizlikle savaşanlar için bir önerim daha var: Gece yatağa girmeden en az üç saat önce yemek yemeyi kesin. Bu basit değişiklik bile enerji seviyenizde büyük fark yaratacaktır.

Sülfür zengini beslen

Sülfür zengini yiyecekler hâlsizlikle savaşır. İşte en değerli sülfür kaynakları:

1 Soğan

2 Sarımsak

3 Brokoli

4 Lahana

5 Karnabahar

6 Pırasa

7 Kereviz

1 “Impact of Energy Drinks on Electrocardiographic and Blood Pressure Parameters: A Meta-Analysis of Clinical Studies”
Sachin A Shah, 1Carolyn S Lacey, Ian C Riddock, Circulation, Volume 127, Issue 12 Supplement; March 26, 2013