Diş sağlığı hakkında bilinmeyenler

Bağırsaklarınızdaki probiyotiklerin diş sağlığınızı da etkilediğini, ağzınızdaki bakterilerin tamamını yok eden bir ağız gargarasının yarardan çok zarar verdiğini biliyor muydunuz?

Dişlerinizi düzenli fırçalıyorsunuz. En etkili, en güçlü ürünleri kullanıyorsunuz. Yani her şeyi doğru yapıyorsunuz, ama nafile! Diş hekiminizi her ziyaret ettiğinizde yeni çürükler, yeni problemler… Peki, sorun ne? Yanlış nerede?

Denge unsuru

Maalesef ağızdaki mikrobiyomun önemi hâlâ göz ardı ediliyor. Aynı bağırsaklarda olduğu gibi ağız florasında da bazı bakteriler çoğunluğu ele geçirdiğinde problemler ortaya çıkar. Mesela dişetlerindeki iltihabi hastalıkları Porphyromonas gingivalis adlı bir bakterinin artması, dişlerle ilgili problemleri ise Streptococcus mutans bakterisinin çoğalması ile ilişkilendiren bir araştırma var⁽¹⁾. Ağız florasında normalde de bulunan bu bakteriler çoğunluğu ele geçirdiklerinde patojenik bir etkiye sahip oluyorlar. Oral mikrobiyom da aynı bağırsaklardaki gibi dengeli olmalı ki sağlığı desteklesin.

Bu dengeyi korumak adına bakmanız gereken iki yer var: Sofranız ve kullandığınız ürünler. 

Diş sağlığına zarar veren bakterileri kontrol altında tutmanın en etkili yolu doğru beslenmeden geçer. Diyetinizden şekeri, tatlıyı çıkararak bu bakterilerin çoğalmasını, dolayısıyla da çürükleri önleyebilirsiniz.

Ekmek, cips makarna, bisküvi gibi tüm basit karbonhidratların diş minesine ve dişlerin arasına yapışarak, zararlı bakteri kolonilerinin oluşmasına neden olduğunu biliyor muydunuz?⁽²⁾

Dişlerinizi günde üç defa fırçalamaya özen gösterin ama ayrım gözetmeden ağızdaki tüm bakterileri öldüren ürünlerden uzak durun! Yani alkol bazlı gargaralar, içinde anti-mikrobiyal maddeler bulunan diş macunları kullanmaktan kaçının.

Üstelik diş macunlarında, ağız gargaralarında kullanılan bazı maddelerle ilgili endişeler söz konusu. Bunlardan en kötü şöhretlisi ise hiç kuşkusuz florür. Pek çok diş macununda kullanılan bu madde -başta Amerika olmak üzere- bazı ülkelerde içme sularına ekleniyor. Amaç diş sağlığını korumak! Vücutta birikerek kümülatif bir etki yaratan florürün, endokrin sistemini sekteye uğrattığını, beyni, tiroid bezini ve kan şekerini etkilediğini gösteren, hatta çocuklarda düşük IQ ile ilişkilendiren yayınlar var⁽³⁾. 

2017 yılında Harvard Üniversitesi’nde yapılan bir çalışma⁽⁴⁾ ise ağız gargaralarının içindeki anti-mikrobiyal maddeler ile metabolik bozukluklar arasında bir ilişki olduğunu, bunların diyabet riskini artırdığını gösteriyor. Çalışmayı yürüten bilim insanları, daha önce yapılan araştırmalar ve bu araştırmanın bulgularından yola çıkarak ağız gargaralarının yarardan çok zarar getirdiğini not düşmüşler.

Diş dostu sebzeler

Sağlıklı dişler için diyetinizde bol bol elma, havuç, salatalık, kereviz sapı gibi besinlere yer verin. Çok çiğnemeniz gereken sebzeler, meyveler mükemmel birer diş dostudur. Çünkü siz çiğnedikçe ağzınızda daha çok salya üretilir. Salya ağız sağlığı için elzemdir. Ağızdaki salya üretiminin azalması⁽⁵⁾ diş çürümesine ve enfeksiyonlara zemin hazırlar.

Salyanın üç önemli önemli görevi var⁽⁶⁾. 

1. Dişetinde ve dişlerin arasında kalmış parçacıkları temizleyerek doğal bir gargara görevi görüyor.
2. İçindeki hastalıklarla savaşan maddeler sayesinde diş çürüklerini ve diğer enfeksiyonları önlüyor.
3. Yüksek kalsiyum içeriği ile diş yüzeylerinin güçlü ve sağlam kalmasına yardımcı oluyor.

 Fermente gıdalar

Bağırsaklardaki faydalı bakteriler tarafından üretilen K vitamini, salya bezlerinde de bulunur ve salya yoluyla ağıza K vitamini salgılanır. Bir araştırmaya göre K vitamini ağızda bulunan ve diş çürümesinde etkin bir rol oynayan Lactobacillus acidophilus adlı bir bakterinin azalmasını sağlıyor⁽⁷⁾.

Bu ne demek? Fermente besinlerle vücudunuza aldığınız probiyotikler sadece bağırsak floranızı değil, ağız floranızı da değiştiriyor!

K vitaminin diş sağlığı için son derece önemli iki rolü daha var: Sağlıklı dişler için elzem olan kalsiyumun doğru yerlere yönlendirilmesini sağlıyor ve osteokalsin adlı bir proteini aktive ediyor. Bu protein olmadan kalsiyum kemiğe bağlanamıyor⁽⁸⁾.

DOĞAL AĞIZ GARGARASI

Ev sirkesinden doğal ağız gargarası olarak da faydalanabileceğinizi biliyor muydunuz? Dişlerinizin ve dişetlerinizin sağlığını korumak, ağız kokusunu önlemek için ev sirkesiyle yaptığınız ağız gargarasını kullanabilirsiniz. Bir bardak suya bir yemek kaşığı sirke koyun ve kapaklı bir şişeye alın. İşte doğal gargarınız hazır.

1-“The oral microbiome and the immunobiology of periodontal disease and caries” M. Costalonga, Immunology Letters Vol 162, 2014, 22-38

2-“Diet, nutrition and the prevention of dental diseases” P. Moynihan,

WHO Collaborating Centre for Nutrition and Oral Health,  Public Health Nutrition: 2004- 7(1A), 201226

3- http://fluoridealert.org/articles/50-reasons/

4- “Over-the-counter mouthwash use and risk of pre-diabetes/diabetes” Nitric Oxide. 2017 Dec 1;71:14-20

5-“Reduced salivary flow induced by systemic isotretinoin may lead to dental decay” Pégurier L, Dermatology. 2007;214(3):221226.

6- ttps://www.mouthhealthy.org/en/az-topics/s/saliva

7-“Effect of Probiotics on

Dental Caries and Periodontal Pathogens: An In Vitro Study” S. Routh, Journal of Orofacial

Sciences, 2019 11-1, 49-54

8-“Vitamin K and Bone Metabolism: A Review of the Latest

Evidence in Preclinical Studies BioMed Research International”

Vol 2018, Article ID 4629383 https://doi.org/10.1155/2018/ 4629383