Çaresiz değilsiniz!

Dün Dünya Alzheimer Günü’ydü. Tedavisi olmayan, belli bir yaşı geçmiş herkesin korkulu rüyası hâline gelen bu hastalığı önlemek adına yapılabilecek pek çok şey var!

Alzheimer hem hasta hem de yakın çevresi için çok zorlu bir hastalıktır. Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre her yıl beş milyonun üzerinde insana Alzheimer teşhisi konuyor. 2050 yılına gelindiğinde ise tüm dünyada 135 milyon Alzheimer hastası olacağı öngörülüyor. Bu hastalığın global boyutu tüm bilim dünyasını bir çare arayışına yöneltse de maalesef Alzheimer’ın henüz bir tedavisi yok. Peki, Alzheimer nasıl oldu da bu kadar arttı? Cevap basit: Yediklerimiz sadece vücudumuzu değil beynimizi de hasta ediyor. Yani, kanserler, kronik dejeneratif hastalıklar neden bu kadar arttıysa, Alzheimer da aynı nedenden patladı. 

İnsülin direnci problemi olanlarda ve şeker hastalarında Alzheimer’a yakalanma riski son derece yüksektir. Hatta kan şekeri değerlerindeki hafif bir yükselme bile bir risk faktörü⁽¹⁾. Geçtiğimiz yıl yayınlanan bir araştırma da bu bulguları destekliyor: Hayatını kaybeden Alzheimer hastalarının beyin dokuları incelendiğinde normal seviyenin çok üstünde glikoza rastlanmış⁽²⁾.

Yol haritası

Tablo karanlık gibi görünse de, hastalık hakkında bildiklerimiz Alzheimer’dan korunmak adına bize etkili bir yol haritası sunuyor. Tüm bu verileri basit bir şekilde toparlayalım mı? Siz börek, çörek, ekmek, tatlı yedikçe beyninizin kimyası bozuluyor. İşlenmiş yiyeceklerin içinde bulunan pek çok maddenin de beyin sağlığını olumsuz etkilediğini, Alzheimer ile ilişkilendirildiğini unutmayalım. Haziran 2019’da Los Angeles’ta gerçekleşen Uluslararası Alzheimer Kongresi’nde altı çizilen başlıklardan biri de sağlıklı seçimler yapmanın, doğru beslenmenin hastalığa yakalanma riskini ciddi oranda düşürdüğü idi. Kongrede sunulan bir araştırmaya göre sigaradan uzak duruyorsanız, hareketli bir yaşam sürüyor ve doğru besleniyorsanız bu hastalığa yakalanma riskiniz, sağlıksız seçimler yapan birine kıyasla yüzde 60 azalıyor. Bu son derece ciddi bir oran!

Karbonhidratlardan, şekerden uzak durun. Hafızanızı, zekânızı korumak için şekerden ve vücudun şeker olarak algıladığı ekmek, makarna, pilav gibi yiyeceklerden uzak durun. Tabii içleri kimyasallarla, katkı maddeleriyle dolu tüm işlenmiş yiyeceklerden de! 

Alzheimer’dan koruyan 8 öneri

1. Karbonhidratlardan, şekerden uzak durun. Hafızanızı, zekânızı korumak için şekerden ve vücudun şeker olarak algıladığı ekmek, makarna, pilav gibi yiyeceklerden uzak durun. Tabii içleri kimyasallarla, katkı maddeleriyle dolu tüm işlenmiş yiyeceklerden de!
2. Sağlıklı yağlar olmadan beyin sağlığı olmaz. Yağ tüketiminizi artırın. Bol bol soğuk sıkım zeytinyağı, halis tereyağı yiyin, Ceviz, badem ve fındık gibi yağlı kuruyemişler tüketin. Zeytinyağının Alzheimer’ın başlıca nedeni olan toksin ve plakların beyinden atılmasına yardımcı olduğunu biliyor muydunuz?
3. Mutfağınızdan zerdeçalı eksik etmeyin. Protein liflerinin bir araya toplanmasıyla oluşan plaklar Alzheimer’ın karakteristik özelliklerindendir. Zerdeçalın aktif maddesi kurkumin maddesinin bu plakların oluşumunu engellediğini gösteren çalışmalar var⁽³⁾. Bol bol zerdeçal tüketen Hintlilerde Alzheimer’a son derece nadir rastlanır. Bu baharatı bol bol tüketin, hatta bununla da yetinmeyip kurkumin takviyesi kullanın.
4. Beyin dostu yeşilleri unutmayın. Kuşkonmaz, brokoli, avokado, Brüksel lahanası, bezelye ve ıspanak, maydanoz, nane gibi yeşillikler sağlıklı beyin fonksiyonları için elzem olan folik asit içerirler. Sofranızdan eksik etmeyin!
5. Etten, yumurtadan korkmayın. Kolesterol değerleri düşük yetişkinlerde Alzheimer riskinin arttığını biliyor muydunuz? Etten, yumurtadan, tereyağından uzak duruyorsanız hem sağlığınızı hem de hafızanızı tehlikeye attığınızı unutmayın.
6. Probiyotik zengini beslenin. Bağırsaklarınızdaki mikrobiyom ile beyindeki plak oluşumu arasında bir ilişki olduğunu işaret eden bilimsel bulgular var,⁽⁴⁾ . Söz konusu ilişkiye dair daha öğrenilecek, keşfedilecek çok şey olsa da, ev yoğurdu, ev turşusu, ev sirkesi gibi probiyotik zengini fermente besinler tüketmeye devam etmenizi öneriyorum.
7. Bol bol balık tüketin. Sardalyenin, palamut balığının bol olduğu dönemlerden faydalanın. Bol bol balık yiyin. Beynin yapıtaşlarından biri omega-3 yağ asitleridir, en zengin omega-3 kaynakları ise yağlı balıklardır. Hatta bununla da yetinmeyin düzenli olarak omega-3 takviyesi kullanın.
8. Uykunuza özen gösterin: Uyku sırasında beyniniz detoks yapar. Yani uyku beynin zararlı toksinleri atabileceği tek zamandır ve bu toksinler arasında Alzheimer hastalığı ile ilişkilendirilen zararlı proteinler de var.

Ağız sağlığınız ne durumda?

Bu yıl yayınlanan bir araştırma dişeti hastalığı ile Alzheimer arasında bir bağlantı olduğuna işaret ediyor(5). Söz bilim insanlarında: “Diş eti hastalığına neden olan Porphyromonas gingivalis adlı bir bakteri var. Alzheimer hastası olan ve olmayanlardan beyin dokusu örnekleri aldık. Bu örnekleri
kıyasladığımızda Alzheimer hastalarının hemen hepsinde bu bakteri tarafından salgılanan bir toksine rastladık.” Ağız ve diş sağlığına önem vermek, bu önemli konuda yapılan yanlışları düzeltmek için bir neden daha(6).

1  “Glucose Levels and Risk of Dementia”, Paul K. Crane, N Engl J Med 2013; 369:540-548

 2  Evidence for brain glucose dysregulation in Alzheimer’s disease”” V. Varma,   Journal of Alzheimer’s Association, 2018, Vol:14-3,  318- 329

 3  https://www.alzheimers.org.uk/about-dementia/risk-factors-and-prevention/turmeric-and-dementia

 4  “Reduction of Abeta amyloid pathology in APPPS1 transgenic mice in the absence of gut microbiota” T. Harach, , Scientific Reports 7, No: 41802, 2017

 5  “Porphyromonas gingivalis in Alzheimer’s disease brains: Evidence for disease causation and treatment with small-molecule inhibitors”          S. Dominy, Science Advances,   2019, Vol. 5, no. 1,

 6  -http://www.milliyet.com.tr/yazarlar/dr-umit-aktas/dis-sagligi-hakkinda-bilinmeyenler-6029268