Başlıktaki soruya, Ortadoğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) Irak Çalışmaları Koordinatörü Bilgay Duman, “Evet” diye yanıt veriyor. Üstelik Duman, bunun ABD Başkanı Trump’ın Suriye’den askerlerini çekmesi kararının bir sonucu olarak da görmüyor. Duman’a göre; Suriye’den bağımsız olarak ABD Irak’taki mevcudiyetini ve etkisini artıracak. Bunun bir kaç nedeni var. Birincisi; Irak’ın Körfez’e, Suriye’ye ve İran’a açılan jeopolitik konumu. İkincisi; ABD’nin Suriye’de YPG/PYD’yi kullanarak yaratmak istediği etkiyi bir türlü yaratamaması. Duman, “ABD, Suriye’ye istediği şekli veremedi. Üstelik Suriye meselesiyle oynadıkça, Ortadoğu’daki etkisi de zayıfladı” diyor. Irak’ta hükümetin kurulma sürecinde ABD’nin desteklediği isimlerin geride kalması buna bir örnek. ABD’nin Ortadoğu’da etkisini tekrar hissettirmek için İsrail, Suudi Arabistan, BAE dışında, Irak’taki askeri mevcudiyetini artırma yoluna gideceği anlaşılıyor. Üstelik DAEŞ’e karşı mücadelenin devam etmesi gerektiği gerekçesini Irak’ta ileri sürmesi de daha kolay. Çünkü 2011’de askerlerini çektikten sonra bu gerekçe ile ülkedeki varlığı devam etti. Irak’taki güvenlik güçlerini bu nedenle eğitti.
Irak’ta ABD üsleri
Saddam Hüseyin’i devirmek için Mart 2003’de Irak’ı işgal eden ABD, 2011 yılında ülkeden çekilse de, askeri üsleriyle varlığını sürdürdü. 2014 yılında DAEŞ saldırılarının başlamasıyla birlikte üsleri aktif olarak kullandı. Irak’taki ABD üsleri ve asker sayısı hakkında farklı bilgiler var. Üs sayısı için 14, asker sayısı için 5 bin ila 8 bin arası telaffuz ediliyor. Karmaşanın nedenin biraz tanım farklılıklarından, biraz da resmi-gayri resmi bilgi ayrımından kaynaklanıyor. Örneğin birlik düzeyinde yerlerde üs diye tanımlanabiliyor. Duman’ın verdiği bilgiye göre ise, DAEŞ’le mücadele koalisyonu kapsamında ABD askerlerinin bulunduğu 4 büyük üs var. Bunlar; El-Asad, Besmaya, Taji (ya da Taci) ve Bağdat’taki Victory Askeri Üssü. Ayrıca koalisyon gücünün sorumluluğu İngilizlerde olan Erbil’de bir üssü bulunuyor. Bunun dışında Bağdat ve Basra havalimanlarında askeri birlikler, Um Kasr’da da Sahil Güvenlik Birliği mevcut. Spyker, Duhok, Sincar, Keyvan (K1) ve Beyci’deki mevcut askeri üslere de ABD askerleri yerleşmiş durumda. Erbil’de inşaatı devam eden yeni ABD Başkonsolosluğu yakınlarına yeni bir askeri üs inşa edildiği biliniyor. Son bir kaç günde ABD askerlerinin Beyci ve K1 olarak anılan Keyvan’a konuşlandığı ifade ediliyor.
Irak da tartışıyor
ABD, Suriye’den askerlerini çekme kararını açıklamışken, Irak’taki ABD varlığına ilişkin soruya cevap aramamızın nedeni bu konuda başlayan tartışma. Suriye’ye ilişkin kararın ardından, Irak kaynaklı bazı haberler dikkat çekmeye başladı. Suriye’deki ABD askerlerinin bir kısmının Erbil’e intikal ettiği gibi... Buna bağlı olarak, Washington’un Irak’ta yeni üsler inşa edeceği gündeme geldi. Anadolu Ajansı’nın haberine göre; Irak Başbakanı Adil Abdulmehdi bu iddiaları haftalık basın toplantısında yalanladı ve “ABD’nin Irak’ta yeni üsler inşa edeceğine dair bana iletilen herhangi bir bilgi söz konusu değildir” dedi. Irak Başbakanı ayrıca, iddiaların aksine ABD’liler dahil ülkedeki yabancı asker sayısının devamlı azaldığını söyledi. Ancak ülkedeki İran’a yakın bazı Şii partiler, ABD askeri varlığını bugünlerde tekrar tartışıyor.
Türkiye’ye etkisi
Bu durum Türkiye’nin Irak’taki askeri varlığını ve PKK’ya karşı mücadele çerçevesinde yürüttüğü operasyonları olumsuz etkilemez mi? Türkiye’nin diplomatik ve askeri olarak sürekli tetikte olmasına neden olmaz mı? Önümüzdeki dönemde bu ve benzeri soruların cevabına odaklanılacak. Tabii bu süreçte bize ışık tutacak bazı veriler de var. Mukteda El-Sadr’ın liderliğindeki Sairun koalisyonunun seçimleri kazanmasının ardından Türkiye olumsuz tavır takınmadı. Bilakis hükümet kurulurken Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun Bağdat’a gitmesi ile önemli bir mesaj verildi. Irak’ın yeniden inşası için 5 milyar dolarlık fon kararı, Musul ve Basra konsolosluklarını tekrar açma girişimi notlar arasındaki diğer başlıklar.