Torba kanunun sonrası değişim
Meclis’te kabul edilen ve Resmi Gazete’de yayımlanarak yasalaşması beklenen torba kanunda çalışma hayatını ilgilendiren önemli maddeler var. Bu maddelerin ikisi 65 yaş, engelli ve evde bakım aylığı alanlar ile ilgili. Çalışanlara ödenecek elektrik, doğalgaz ve ısınma yardımları ile nakdi yemek yardımına vergi muafiyeti de kanunda yer aldı.
Torba kanunda yer alan maddeye göre 65 yaş veya engelli aylığı alan kişilere yapılan yersiz ödemeler torba kanun sonrası geri istenmeyecek. Bu kişilere takip yapılmayacağı gibi daha önce başlayan takipler de sonlandırılacak. Bu şekilde zaten muhtaç olduğu için aylık alan ancak aylık almayı aslında hak etmediği anlaşılan bir kişiden geriye dönük hatalı ödenen aylıkların talep edilmemesi sağlanacak, bu kişilerin borçları terkin edilecek.
Evde bakım, engelli ve 65 yaş aylığında hatalı ya da fazla ödeme yapılması temel olarak iki nedenle gerçekleşiyor. Evde bakım aylığı, engelli aylığı ya da 65 yaş aylığı alabilmek için gerekli gelir hesaplaması yanlış yapılırsa kişiye haksız ödeme yapılabiliyor. Bu hatalı hesaplama kişinin herhangi bir bilgiyi gizlemesinden değil, hesaplama hatasından kaynaklanabiliyor.
İkinci durum ise sağlık kurulu raporlarındaki engellilik oranının değişmesinden doğuyor. Engelli ve evde bakım aylığı alabilmek için belirli bir engellilik oranının bulunması gerekiyor. Bu oran ise sağlık kurulu raporları ile tespit ediliyor. Sağlık kurulu raporlarındaki engellilik oranının değişmesi halinde kişi aylık almaktayken aylığı hak etmez hale gelebiliyor. Bu değişiklik ise çoğu kez kişinin engellilik durumunun değişiminden değil, mevzuatta engellilik durumunun tespitine ilişkin kriterlerin değişmesinden kaynaklanıyor. Böyle olunca da kişinin hiçbir kusuru yokken hatalı ya da yersiz ödeme almış olabiliyor. İşte bu nedenle oluşan durumların önüne geçmek amacıyla çıkarılan düzenlemeyle, torba kanunun yürürlük tarihinden önce sağlık kurulu raporundaki engellilik oranı değişikliği, kişi başına düşen gelirin hatalı tespiti gibi nedenlerle kendisine yersiz ödeme yapılan kişilerden, yapılan yersiz ödemeler geri istenmeyecek.
Nakit yemek yardımı
Torba kanunda yer alan bir diğer düzenleme, işverenlerin çalışanlarına yaptığı yemek yardımlarının sadece kartla değil nakit olarak da yapıldığında vergi muafiyetine tabi olması. Halihazırda işverenler çalışanlarına yemek parasını nakit olarak öderlerse bu paradan gelir vergisi kesintisi yapılması gerekiyor. Diğer taraftan çalışana nakdi olarak ödenen yemek parasının günlük 12.94 TL’si ise sigorta primine esas kazançtan muaf tutuluyor. Diğer taraftan işverenler eğer yemek kartları vasıtasıyla bu ödemeyi yaparlarsa hem günlük 55.08 TL (KDV dahil) vergi muafiyetinden hem de yemek yardımı olarak karta yüklenen bütün tutar için sigorta prim muafiyetinden faydalanabiliyorlar. Bu nedenle de işverenler yemek parası için kartla ödeme yöntemini tercih ediyorlar. Torba kanundaki düzenleme sonrası işverenler nakit olarak çalışanlarına sağlayacakları yemek yardımı için de vergi muafiyetinden yararlanabilecekler.
Yakıt parası
Torbadaki diğer bir düzenleme işverenlerin çalışanlarına sağlayacakları elektrik, doğalgaz ve ısınma yardımı için vergi ve prim muafiyeti. 2023 Haziran sonuna kadar işçilerine, şimdiki ücretlerine ek olarak 1000 TL doğalgaz, elektrik veya ısınma yardımı yapacak işverenler, bu tutar için vergi ya da sigorta primi ödemeyecekler. Devlet doğrudan bu tutarlar üzerindeki vergi ve sigorta primi alacağından vazgeçiyor. İşverenleri bu yönde çalışanları desteklemeye teşvik ediyor. İşverenlerin bu ödemeyi yapmaları çalışanların motivasyonunu artıracak, özellikle yıl sonuna kadar artacak olan ısınma ve elektrik giderlerinin bir kısmının karşılanmasını sağlayacaktır. İşveren isterse 1000 TL’nin üzerinde de destek sağlayabilir ancak şu an için muafiyet 1000 TL ile sınırlı.