Çocukluğunu yaşasın salgında işçi olmasın!
Dünyada çocuk işçiliğinde sağlanan 94 milyonluk düşüşün pandemiyle terse dönebileceği endişesi var. Yoksullukta 1 puan artış, çocuk işçiliği en az 0.7 puan yükseltiyor
Çocuk işçiliği ile kastedilen, çocukları çocukluklarını yaşamaktan alıkoyan, fiziksel ve zihinsel gelişimleri açısından zararlı işler. Bu konuda sosyal koruma sağlanması şart...
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) tarafından yapılan açıklamaya göre, son 20 yılda çocuk işçiliğiyle mücadelede kaydedilen ilerleme Kovid-19 salgını nedeniyle tehdit altında.
ILO VE UNICEF, 2000 yılından bu yana çocuk işçiliğinde sağlanan 94 milyonluk düşüşün pandemi yüzünden tersine dönebileceğine ilişkin endişelerini geçtiğimiz haftalarda açıkladı. Bu anlamda, 20 yıl boyunca kaydedilen ilerlemenin ardından ilk kez çocuk işçiliğinde artış görülebileceği yönünde ciddi bir endişe söz konusu.
Çocuk işçiliği ne?
Pek çok uzman, koronavirüsün sağlık yönünden çocukları daha sınırlı düzeyde etkilediğini dile getiriyor. Bu anlamda, istatistikler de virüsün çocuklar açısından ölümcül bir risk yaratmadığını ortaya koyuyor. Ancak ne yazık ki, pandeminin çocuk işçiliği açısından yarattığı sonuçlar itibariyle olumlu bir tablodan söz etmek mümkün değil. ILO tarafından yayınlanan “Kovid-19 ve Çocuk İşçiliği: Kriz Zamanı, Harekete Geçme Zamanı” başlıklı rapora göre, çocuk işçiliğinde 2000 yılından bu yana kaydedilen 94 milyonluk düşüş artık risk altında.
Çocukların yaptıkları işlerin hepsi, ortadan kaldırılmak istenilen çocuk işçiliği kategorisine girmiyor. Bu anlamda, çocukların evde anne babalarına yardımcı olmaları, aile işletmesinde belirli işler yapmaları, okul saatleri dışında ve tatillerde cep harçlığı sağlayacak kimi işlerde yer almaları gibi işler onların ailelerinin durumuna katkıda bulunmalarını, çeşitli beceriler ve deneyimler kazanmalarını sağlıyor. Çocuk işçiliği ile kastedilen, çocukları çocukluklarını yaşamaktan alıkoyan, potansiyellerini ve saygınlıklarını eksilten, fiziksel ve zihinsel gelişimleri açısından zararlı işler.
Diğer taraftan, en kötü biçimlerdeki çocuk işçiliği 182 sayılı ILO Sözleşmesi’nin 3. maddesinde doğrudan tanımlanıyor. Buna göre:
Çocukların alım - satımı ve ticareti, borç karşılığı veya bağımlı olarak çalıştırılması ve askeri çatışmalarda çocukların zorla ya da zorunlu tutularak kullanılmasını da içerecek şekilde zorla ya da mecburi çalıştırılmaları gibi kölelik ve kölelik benzeri uygulamaların tüm biçimleri,
Çocuğun seks endüstrisinde kullanılmasını, bu tür yayınlar için tedariki ya da sunumu,
Çocuğun özellikle ilgili uluslararası anlaşmalarda belirtilen uyuşturucu maddelerin üretimi ve ticareti gibi yasal olmayan faaliyetlerde kullanılması, bunlar için tedariki ya da sunumu,
Doğası veya gerçekleştirildiği koşullar itibariyle çocukların sağlık, güvenlik veya ahlaki gelişimleri açısından zararlı olan işler, en kötü biçimlerdeki çocuk işçiliğinin örnekleri arasında.
Rapor, halihazırda çocuk işçiliği içinde yer alan çocukların uzun saatler boyunca veya gittikçe kötüleşen koşullarda çalışıyor olabileceklerine dikkat çekiyor. Daha da fazlası, çocukların sağlık ve güvenliğine ağır zarar veren en kötü çalışma biçimlerine sürüklenebilir. Bu durumun nedeni, küresel salgının, hane gelirlerini son derece olumsuz yönde etkilemesi ve desteksiz kalmaları nedeniyle çok sayıda ailenin çocuk işçiliğine yönelme riskinin artması. Bu bakımdan, ILO’ya göre en kırılgan olanlara yardım eden sosyal koruma kriz zamanlarında hayati önem taşıyor.
Çok boyutlu bir sorun...
Çocuk işçiliği çok boyutlu bir sorun çünkü eğitim, sosyal koruma, adalet, işgücü piyasaları politikaları ile insan ve çalışma hakları açısından önem taşıyor. ILO’nun artan çocuk işçiliği tehlikesiyle mücadele için önerdiği önlemler arasında:
Daha kapsamlı sosyal koruma,
Yoksul hanelerin krediye daha kolay erişmesi,
Yetişkinler için insana yakışır işlerin desteklenmesi,
Çocukları okula döndürme önlemleri,
Okul ücretlerinin ortadan kaldırılması gibi önlemler var.
Yoksulluk artışı en büyük tetikleyici
ILO raporuna göre, Kovid-19 nedeniyle, yoksullukta artış ortaya çıkabilir. Bu durum da sağ kalmak için her yola başvuracak hanelerde çocuk işçiliğinin artmasına neden olabilir. Bazı araştırmalara göre, belirli ülkelerde yoksullukta yüzde 1 puanlık artış, çocuk işçiliğinde en az yüzde 0.7 artışa yol açıyor.
UNICEF de benzer şekilde, kriz dönemlerinde çocuk işçiliğinin adeta ekonomik zorluklarla baş etme mekanizmasına dönüştüğünü vurguluyor. Bu bakımdan, UNICEF’e göre yoksulluk arttıkça, okullar kapandıkça ve sosyal hizmetler azaldıkça, daha fazla çocuk, işçiliğe sürükleniyor. Kovid-19 sonrası dünya yeniden şekillenirken, çocukların ve ailelerinin gelecekte benzer fırtınaları atlatmak için ihtiyaç duyacakları araçlara sahip olmalarının sağlanması gerekiyor. Bu bakımdan, nitelikli eğitim, sosyal koruma hizmetleri ve daha iyi ekonomik fırsatlar son derece önemli.
Kayıt dışı ve göçmenler kırılgan
Kayıt dışı ekonomide çalışanlar ve göçmen işçiler gibi kırılgan kesimler, diğer baskıların yanı sıra ekonomik gerileme, artan kayıt dışı istihdam, yaşam standartlarında genel düşüş, sağlık şokları ve yetersiz sosyal koruma sistemlerinden en çok zarar görecek kitle.
ILO’ya göre, küresel salgın döneminde okulların kapalı olması nedeniyle çocuk işçiliğinin arttığına ilişkin kanıtlar yavaş yavaş artıyor. Okulların geçici olarak kapanması, 130’dan fazla ülkede 1 milyarı aşkın öğrenciyi etkiliyor. Bu noktada, en büyük risk okullar yeniden açılsa dahi, birçok ailenin çocuklarını artık okula gönderemeyecek olması.
Bu nedenle de ILO daha fazla çocuğun sömürü ve tehlike içeren işlere girmek zorunda kalabileceğinden endişeleniyor. Dahası, ILO’ya göre toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri daha da ağırlaşabilir ve özellikle kız çocukları tarım ve ev içi hizmetlerde sömürüye daha açık hale gelebilir.
