Kovid-19 Amerika’yı böldü
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının merkezi olan ABD’de sular bir türlü durulmuyor. Beyaz Saray Kovid-19’la Mücadele Görev Gücü’nün kriter olarak kullandığı modellemelere göre, 1 Haziran’a kadar hayatını kaybeden ABD’lilerin sayısının 100 bini geçmesine kesin gözüyle bakılırken, vaka sayısı da bu hafta içinde 1.5 milyonu aşmış olacak. Gelin görün ki, Başkan Donald Trump ve Cumhuriyetçi Parti ile Demokratlar arasındaki kavgalar yüzünden Kovid-19’la mücadele politik bir hal aldı.
Başkan Trump “Aşı bulunsun, bulunmasın, ölü sayıları artsın ya da artmasın, artık ülkeyi tekrar normale döndürmek için her yeri açacağız!” derken; Demokrat kanat da “Trump kesinlikle hata ediyor, tedbirler gevşetilirse insanların hayatı tehlikeye girecek” görüşünde ısrar edip, ulusal medya gruplarının da desteğiyle baskı oluşturmaya çalışıyor. Bu arada Trump karşıtları, New York’un ünlü Times Meydanı’na yüzbinlerce dolar harcayıp “Trump Ölüm Saati” panosu bile koydu.
Bu hafta içinde 48 eyalette normalleşme süreci başlarken, bazı eyaletler, sadece belirli yerlerin açılacağını duyurdu. Eyalet olmayan ABD’nin başkenti Washington 8 Haziran, New York kentiyse 13 Haziran’a kadar “Evde Kal” kuralının süreceğini açıkladı.
Dediğimiz gibi, bu konular o kadar siyasallaştırıldı ki, Wisconsin Eyalet Yüksek Mahkemesi, Demokrat Partili Vali Tony Evers’ın “Evde Kal” talimatını iptal etti. Mahkeme, buna gerekçe olarak Vali Evers’ın kuralın geçerlilik süresini eyalet meclisine danışmadan bir ay daha uzatıp yetki alanının dışına çıkmasını gösterdi. Telefonda görüştüğüm iki Cumhuriyetçi Eyalet Senatörü, Vali Evers’ın bu durumu siyaset malzemesi olarak kullandığını belirterek, halkın işine dönmek istediğini ve birçok firmanın ekonomik krizde olduğunu vurguladı.
Ekonomi düşüşte
Aynı şekilde cuma günü Demokratların çoğunlukta olduğu Temsilciler Meclisi’nde yeni 3 trilyonluk ek ekonomik paket geçerken, Cumhuriyetçilerin çoğunlukta olduğu Senato’dan geçirilmesinin zor olduğu belirtiliyor.
İşsizlik oranının yüzde 20’lere doğru ilerlemesi, son iki ayda 36 milyondan fazla işsizlik maaşı başvurusunun yapılması, bilinen büyük markaların ardı ardına iflas açıklamaları ülkede ciddi tedirginlik yaratmış durumda. Bu açıdan bakıldığında ABD ekonomisini çok kötü aylar beklediği söylenebilir. Zira ülkenin bütçe açığı 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana en yüksek seviyende. Nisan ayında bütçe açığı 738 milyar dolar olurken, federal bütçe açığının yılsonunda 4 trilyon dolara yakın olması bekleniyor.
Demokratlar her ne kadar sağlık güvencesi ve “Evde Kal” uygulamasında “uzatma” istese de, ekonominin daha kötüye gitmesi ve Trump’ın 3 Kasım’da yeniden Başkan seçilememesi için başka kartların kullanılmaya çalışıldığını da görüyoruz. Hatta Trump’a yakın medya bile şu anda ABD Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü Direktörü Anthony Fauci’ye yüklenmeye başlayarak, ülkenin ne zaman açılıp açılmayacağına kendisinin karar veremeyeceğini vurgulamaya başladı.
Durum ne olursa olsun, Başkan Trump’ı zor aylar bekliyor. Attığı her adım, söyleyeceği her cümle tekrar Beyaz Saray koltuğuna oturup oturmayacağını belirleyecek. İlginç günler ve aylar bizleri bekliyor.
SALGINDA ÜNİVERSİTELERDEN İLGİNÇ KARARLAR:
ABD’de 524 milyar dolarlık pazar oluşturan 5 bin 300 üniversite bulunuyor. Ülkedeki tüm üniversiteler, Kovid-19 nedeniyle yurtları boşaltıp öğrencileri evlerine göndermiş ve derslere çevrimiçi ortamda devam etme kararı almıştı. Birçok bilim insanı, eğitim sektörünün de Kovid-19 sonrası aynı olmayacağını dile getiriyor. Gerçek olan bir şey var ki, okullar artık daha çok dijital eğitime yatırım yapacak. ABD’de uluslararası öğrenci sayısının azalması beklenirken, bazı dil kursları, internet üzerinden İngilizce derslere hızlı bir geçiş yaptı bile.
Bununla birlikte önemli eğitim kurumlarından Brown Üniversitesi, öğrenci ve öğretim görevlilerine maske takma zorunluluğu getirebileceklerini, spor ve konserlere katılım sayısının ciddi azaltılacağını açıkladı. Stanford Üniversitesi ise, birçok dersin dışarda yapılmasını, hatta bu amaçla çadırlar kurulmasının da tartışıldığını bildirdi. Amaç, daha az sayıda öğrencinin katıldığı dersler planlanması. New England gibi birçok üniversite de, antikor test merkezi kurmak için kolları sıvadı. Hatta yurt odalarında kalacak öğrencilerin “antikor testlerine göre eşleştirilmesi”nin düşünüldüğü belirtiliyor. Boston Üniversitesi de, hem çalışma grupları hem de Kovid-19 sonrası İyileştirme Komitesi kurarak öğrencilerin sağlıklarının korunması için yeni önlemler düşünüldüğünü açıkladı. Colorado Devlet Üniversitesi altyapı çalışmalarına ara verirken, rektör, dekan ve üst düzey üniversite kadrosunun maaşından yüzde 10’luk kesinti yapılmasına karar verdi.
‘WORK&TRAVEL’ MAĞDURLARINA SAHİP ÇIKALIM
ABD Dışişleri Bakanlığı’nın kurduğu “Work&Travel” (Çalış ve Gez) adlı programla her yıl 130 ülkeden yaklaşık 100 bin üniversite öğrencisi yaz döneminde ABD’ye geliyor. Öğrencilere hem çalışıp para kazanma hem de gezerek kültürü öğrenme imkanı veriliyor. Türkiye’den de ortalama 7-8 bin civarında öğrenci bu programa başvuruyor. Son 2 haftadır hem ailelerden hem de öğrencilerden yoğun mesajlar gelince bu konuyu biraz araştırmak istedim. Zira 2012’den beri programın iyileştirilmesi ve zordaki öğrencilere destek olunması anlamında çalışmalarımız vardı.
Biriktirdikleri veya ailesinden aldığı bir miktar parayla ABD’de bu programa başvuran birçok öğrencimiz var. Ancak Kovid-19 nedeniyle ABD temsilciliklerinde işlem yapılmaması, Amerika uçuşlarının Temmuz’a kadar başlamayacak olması, salgın tehdidinin hala sürmesi gibi nedenlerle söz konusu programın bu yaz olma ihtimali çok düşük. Vizeye başvurmuş ya da başvuracak öğrenciler, program için acentelere önceden 1.800 ila 2 bin 600 dolar civarında ödeme yapıyor. Türkiye’de bu işi yapan acente sayısı 30 civarında. Ancak bir kısmı, öğrencilerin gidip gitmemesini dikkate almadan fahiş fiyatlarla, erteleme ya da iptal kesintisi yapıyor. Öğrenciler bu kesintilerin 500 doları aştığını belirtiyor. Yani öğrencilere almayacağı bir hizmet, servis için ciddi bedel ödetiliyor.
Hem Türkiye’deki resmi makamlara hem de ABD Dışişleri Bakanlığı’na bu konuyu ilettik. Tabii bazı acenteler işlerini düzgün yapıyor ama çürüklerin elenmesi, ifşa edilmesi önemli. Bu öğrencilerin mağdur edilmemesi için konunun takipçisi olacağız.
ABD’DE GÖZDEN KAÇANLAR
- Son anketlerde, Demokrat Parti Başkan Adayı Joe Biden’ın oy oranı yüzde 51, Başkan Donald Trump’ın ise yüzde 46 görünüyor.
- 535 üyeli Kongre’den 70 üye, bu yıl Ramazan’ı özel video mesajıyla kutladı.
- Bill Gates Vakfı aşı için 305 milyon dolar bütçe ayırdığını açıkladı.
- ABD Hesap Verebilirlik Ofisi’nin (GAO) F-35 raporunda “Türkiye’nin F-35 programından çıkarılması üretim risklerini artırır” açıklaması dikkat çekti.
- ABD Kongresi, tarihte ilk kez oturum ve oylamaları uzaktan gerçekleştirdi.
- Ülke tarihinde 21 ABD Başkanı 2. dönem de başkanlık yapmış. Yani başkanların 2. dönem seçilme oranı yüzde 48.
- Amerikalılara “Kovid-19 hakkında ne düşünüyorsunuz?” diye sorulmuş. Cumhuriyetçilerin yüzde 71’i “En kötüsü geride kaldı” derken, Demokratların yüzde 74’ü “En kötüyü daha görmedik” yanıtını vermiş.
- Beyaz Saray’ın kaynak olarak modelleme için kullandığı “HealthData” tahminlerinde Türkiye’nin 4 Ağustos’a kadar can kaybının 5 bin 263’e ulaşacağı belirtilmiş.
- Ülkede iş kayıplarının yüzde 60’dan fazlası, gıda ve hizmet sektöründe yaşandı.
- Dr. Candan Tamerler, Türk-ABD Bilim İnsanları ve Akademisyenleri Derneği (TASSA) Başkanı oldu.
