Büyük inşa süreciyle bölge ayağa kalkıyor
TOKİ Başkanı Ergün Turan, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde terörden zarar gören vatandaşların mağduriyetini gidermek için başlatılan büyük konut hamlesini Milliyet’e Diyarbakır’da anlattı.
Diyarbakır’a 3 bölgede yapılan 5 bin 944 konutluk projede bitme aşamasına gelen evleri Milliyet’e gezdiren TOKİ Başkanı Ergün Turan, “Bölgede terörden zarar görenler için yaklaşık 25 bin yeni konut yapılıyor. Yani yaklaşık 200 bin kişi bölgede yeni evinde oturacak. İnşa süreci ile bölge ayağa kalkıyor” dedi.
Turan ile birlikte Diyarbakır’da terörden zarar görenler için evlerin yapıldığı 3 bölgeyi gezdim. Bunlardan biri de çatışmaların olduğu ve evlerin yıkıldığı Sur bölgesi. Sur’da kendi içinde avlusu olan 300 tane 2 katlı müstakil geleneksel evler yapılıyor. Yöreye göre farklı mimariyle yapılan evlerde ilk dikkatimi çeken geniş balkonların da olması.
TOKİ bölgede sadece konu yapmıyor. Diyarbakır’da İçkale Vadisini de kısa sürede yaparak Diyarbakırlıların güzel havalarda gidebileceği alanlar oluşturmuş. Bu vadide sohbet ettiğim Turan sorularıma şu yanıtları verdi:
Huzur artıyor
- Terörün yaralarını TOKİ nasıl sarıyor?
Özellikle Güneydoğu Anadolu bölgesinde terörden zarar görenler için büyük bir konut hamlesi başlattık. Diyarbakır, Mardin, Hakkari ve Şırnak başta olmak üzere bir çok il ve ilçede yaklaşık 25 bin terör mağdurları için yeni konutlar yapıyoruz. Yani yaklaşık 200 bin kişi bölgede yeni evinde oturacak. Terör dolayısıyla mağdur olan vatandaşlarımızın daha iyi ve daha sağlıklı konutlarda oturmalarını sağlamak için her türlü çabayı gösteriyoruz. İnşa süreci ile bölge ayağa kalkıyor.
Batıda ne varsa doğuda da o olacak. Terör bittikçe huzur oldukça hizmet artacak. Devlet herkese dost elini uzatıyor. Huzur süreci sürdükçe daha güzel Diyarbakır daha güzel bölge oluşacak. Bölgede ekonomi yeniden gelişecek. Turistler gelecek. Bölgede yeni büyük şehirler yaratıyoruz.
Alt ve üst yapısı örnek yerler yapıyoruz. Projelerin tamamlanmasıyla yeni istihdam alanları ve yeni iş olanakları oluşacak. Böylece büyük şehirlere göçün de önüne geçilecek.
Taş evler yapıyoruz
- TOKİ bölgede neler yapıyor?
Geçmişte de TOKİ’nin en çok iş yaptığı yerler Güneydoğu vilayetleri. Ancak çukur olaylarından sonra şehirlerdeki yıkıntılardan sonra gelişen süreçte bir protokol düzenlendi. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve TOKİ bir protokol yaptık. Buradaki üst yapıların tamamına yakını idaremiz tarafından yapılıyor. Geçen yıl bahar aylarında başladık. Mardin Nusaybin de 5 bin 51 konut, Şırnak da 10 bin 715 konut, Diyarbakır’da 5 bin 944 konut, Hakkari’de 3 bin 63 konut inşaası devam ediyor. Van depreminde 17 bin konut yapıldı.
Sur içerisinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile beraber dokuya uygun taş evler inşaa ediyoruz. Ürettiğimiz bütün konutlar hak sahibi vatandaşlara bakanlığın belirlemesiyle verilecek. Dolayısıyla bu yılın sonuna gelmeden Nusaybin’deki, Diyarbakır’daki konutları tamamı, Şırnak’taki konutların yüzde 80-90’ı, Hakkari’deki konutların yüzde 60’ı teslim edilmiş olacak.
Kalite ön planda...
- Bölgede konut yapımında neye dikkat ediyorsunuz?
Diyarbakır’daki konsept ve mimari farklı. Bir defa balkonları büyük. Ayrıca farklı mimari konseptlerde işlemler yaptık. Mardin’de geleneksel dokuya uygun ve çok yüksek olmayan konutlar yaptık. Bunlar 5 bine yakın. Diyarbakır’da yaptığımız konutlar yine balkonları farklı ve farklı mimaride konutlar. Hakkari Yüksekova’da bölgenin koşullarına göre modern, kaloriferli, depreme dayanıklı, dış cepheleri ve görüntüleri ile çok özel konutlar. Silopi ve İdil’de bitirdik. Ben İstanbul’da yaşıyorum. Mutlaka eksikleri olabilir ama bir kalite anlayışımız var TOKİ olarak. İçinde kendi oturmayacağımız evleri teslim almıyoruz. Bu konsepte uygun evlerdir. Hepsi vatandaşlarımızın sağlıkla, güzellikle oturacakları kaliteli konutlardır. Hem mimari hem de kalite anlamında böyle bir konsept var.
Sınıra 530 km duvar yaptık
- Sınır hattında neler yapıyorsunuz?
Suriye sınırında duvarın yüzde 98 bitmiş vaziyette. Biz 530 kilometresini kapattık sınırın. O da belli bölgelerdir. Askeri ve güvenlikli bölgelere girmedik. Diğer bütün alanlar yolu ile kapatıldı. Suriye sınırı şuan hemen hemen tamam. Kulekoller yapıldı burada. 21’e yakın kulekol yapıldı. İçinde hem yaşamın olduğu hem de koruma olan yerler yapıldı. Bölgede çok sayıda hastane yaptık. Hakkari Üniversitesi’nin kampüsünü yapıyoruz şuanda. Daha önce Şırnak’ta üniversite kampüsünü yaptık.
- TOKİ’nin bugüne kadar bölgede yaptığı konut sayısı ne kadar?
TOKİ Doğu Anadolu’da bugüne kadar 94 bin 208 konutun inşaasına başladı. Bu konutların 84 bin 364’ü tamamlandı. 9 bin 844 konutun inşaasına devam ediliyor. Güneydoğu Anadolu’da ise bugüne kadar 80 bin 192 konutun inşaasına başlandı. Bu konutların 59 bin 616’sı tamamlandı. 23 bin 576 konutun inşası devam ediyor. Toplamda Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde yaklaşık 176 bin konut inşa ediyoruz. Kentin kimliğine ve halkın beklentilerin ile ihtiyaçlarına göre konutlar yapıyoruz. Yatay mimari önceliğimiz. Bölgede sadece konut da yapmıyoruz. Yatırımlarımızın içerisinde 62 hastane, 298 okul, 9 kütüphane, 178 cami, 6 sevgi evi, 4 spor salonu, 17 sağlık ocağı, ticaretin gelişmesi ve bölgelerde ekonomik canlılığı artırmak için 196 ticaret merkezi inşa ettik.
Diyarbakır bölgenin yıldızı olacak
-Diyarbakır için özel çalışmalarınız var mı?
Sur içerisinde çalışmalarımız var. Bu çalışma da birbiriyle bütünleşik bir projedir. Burada Çevre Bakanlığı, Kültür Bakanlığı, TOKİ tarihi dokuya uygun yeni yapılar inşa etmek ve restorasyonlar yapılıyor. Bittiğinde Sur, Diyarbakır bölgenin yıldızı olacak.
Diyarbakır benim 4 yıldır en çok geldiğim vilayetlerden bir tanesi. Özellikle kayyum atamalarından sonra şehirde çok büyük değişiklikler var. Bölgenin yıldızı olacak bir yer. Bir teknik adam olarak konuşuyorum. Diyarbakır, coğrafyası, tabiatı, içinden geçen nehri, çok düzgün arazisi ile şehirleşmeye uygun bir il. Bir tarafında tarım alanları, tarihi ve kültürel dokusuyla çok büyük bir potansiyel.
- Diyarbakırlı nasıl görüyor yapılanları?
Diyarbakır’da konut yapınca 20 katı talep alıyoruz. Diyarbakır, TOKİ’nin konutlarına en çok rağbetin olduğu yerlerden bir tanesi. Demek ki vatandaş beğeniyor ve ulaşılır buluyor. Konutlarımızda asla özel sektörden geri kalır konutlar değildir. Hatta onlara da referans olacak ilham verecek konutlar yapıyoruz şu anda. Diyarbakır zaten kendi potansiyeli olan bölge açısından önemli bir vilayet. Sur içindeki bazı kötülükler bazı iyiliklere de vesile olabilir. Terör örgütü orada vatandaşlarımızın mağduriyetine sebep oldu. Ama devletimiz güçlü. Bölgeye güçlü kaynak da aktarıldı. Tekrar inşa ediyor. Hem Diyarbakır hem bölge yeniden inşa ediliyor.
Yeni konutlarda 200 bin kişi
- Bölgeye neler kazandırılıyor?
Bölgede devletin Çevre Bakanlığı ve TOKİ ile ortaya koydukları önümüzdeki bir kaç yıl içerisinde Diyarbakır başta olmak üzere Şırnak ve Mardin bölgesinde çok farklı şeylere vesile olacağı kanaatindeyim. Ekonomiyi kalkındıracak ve yeni bir şehirciliğin başlangıcı olacak. Alt yapıları ve üst yapılarıyla çok modern kentler inşa ediliyor. Sadece TOKİ’nin yeni yaptıkları konutlarda 200 bine yakın insan yaşayacak. Bu az bir rakam değil.