Bir galat-ı meşhur: E-5 karayolu

İstanbul'un kara teslim olduğuna ilişkin 24 Ocak'ta yayımlanan haberlerde, trafiğin saatlerce durduğu yolların adı verilirken "E - 5" ve "E - 6" ifadeleri kullanıldı.
Dr. Yalçın Tezcan, yol isimleri konusunda önemli bir uyarı yapıyor:
"Ayten Görgün Özel'in yazısında bahsedilen 'E - 6 karayolu' Türkiye'de yoktur ve hiçbir zaman olmamıştır, zaten olamazdı. Gerçi bir zamanlar E - 6 numaralı bir yol vardı. Ama bu numara, Avrupa'yı kuzeyden güneye kat eden bir yola verilmişti. Norveç'in kuzey sahillerinden başlayan, İsveç'ten geçerek Almanya'ya ulaşan, Berlin ve Münih'e uğradıktan sonra İtalya'ya giren ve Roma'da son bulan bir yoldu. Sanırım 15 yıl, belki daha önce bu numaralar değişti."
Tezcan'ın verdiği bilgiler, aynı gün yayımlanan diğer bir haberde kullanılan "E - 5" ifadesi üzerinden sürüyor:
"E - 5 yolu diye bir yol da, Türkiye'de 15 yıldan beri yoktur. Eskiden Avrupa'yı batıdan doğuya kat eden ve Kapıkule'den Türkiye'ye giren bu ana yol 'E - 5N' olarak numaralandırılmıştı. Bu yolun numarası 'E - 80' oldu ve bu yeni numara 3 numaralı (0 - 3) Trakya Otoyolu'na kaydırıldı. Mahmutbey Kavşağı'ndan sonra E - 80 numarası 2 numaralı (0 - 2) 2. Çevreyolu, oradan da 4 numaralı (0 - 4) Anadolu Otoyolu'nda devam ettirildi. Eski E - 5 yolu 'D - 100' numaralı devlet yolu oldu. Edirne'den başlayan lacivert tabelalı D - 100 yolu Topkapı'da '0 - 1' numaralı çevreyoluna bağlandı."
Dr. Tezcan, "büyük bir gecikmeyle de olsa" eski numaraları bütün levhalardan sildiğini belirttiği Karayolları Genel Müdürlüğü'nü de "halkla ilişkiler mefhumundan uzak kalmak"la eleştiriyor.
Haber - Araştırma Servisi'nin görüştüğü Karayolları Genel Müdürlüğü yetkilileri, Tezcan'ın uyarısını, şu bilgilerle teyit ediyor:
"Bugün D - 100 olan yol çok eskiden bilinen bir yol olduğu için vatandaşın belleğinde 'E - 5' olarak yer etti. Vatandaşın kafasındaki imaj bu olduğu için biz 'D - 100 yolu' dediğimizde, parantez içinde 'eski E - 5' diyoruz. 'E - 6' diye bir yol literatürde yok. Vatandaş aşağıdaki yolun 'E - 5' olması ve ona paralel olarak kuzeyde yeni yol yapılması nedeniyle bir yakıştırma yaptı ve 'Bu E - 5 olduğuna göre, o da E - 6 olur' dedi."
Hem son isimlerin benimsenmesi, hem de adres karışıklıklarına karşı, "eski E - 5 olarak bilinen D - 100 Karayolu" gibi ifadelerin haberlerde belirli bir süre için verilmesi yararlı olabilir. Tezcan'ın, yollar konusunda işaret ettiği yanlış ifadelerin yaygın kullanımına (galat-ı meşhur) karşı medya önemli bir işlev görebilir.