Kulaklık ‘cep’te radyasyon riskini 10’da 1’e düşürüyor

Türkiye’de satılan cep telefonlarının çevreye, sağlığa zararlı olup olmadığını araştırmak üzere Ankara’da Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) bünyesinde kurulan laboratuvarların başındaki isim Ejder Oruç, tüm modellerin detaylı incelendiğini, sağlığa ve çevreye tehdit durumlarında işin bertarafa kadar gittiğini söyledi.
Oruç, şu anda 10 farklı modelde 70 bin telefonun ‘bertaraf’ için sırada beklediğini belirtti. 10 modelin biri DECT telefon, 1’i sabit hatlı telefon, 8’i ise cep telefonu.
Çoğu Çinli olan bu 10 firmanın işi mahkemeye taşıdığını belirten Ejder Oruç, bu yüzden ilgili marka isimlerini kamuoyuna duyuramadıklarını, mahkeme aşamasının uzun sürmesinden dolayı da piyasadaki bu kapsamdaki telefonları toplatıp, imha edemediklerini ifade etti.
Oruç, Türkiye’de bugüne kadar teknik düzenlemelere aykırı 40 bin cihazın bertaraf edildiğinin altını çizdi.
Türkiye’ye 2008 yılında 15 milyon adet cep telefonu, 2009 yılında 12 milyon telefon, 2010 yılının ilk 6 ayında da toplam 5.5 milyon cep telefonu girdiğini belirten Oruç, yüzlerce farklı markanın bulunduğunu, bu markaların tüm modellerinin de Türkiye’ye girişin ardından teste tabi tutulduğunu ifade etti.
AB kuralları gereği ‘serbest dolaşım’ anlaşmasıyla, Türkiye’ye giriş öncesi bu testlerin yapılmadığını, ürünlerin satışı sısarısnda testlerin yapıldığını belirten Oruç, her bir model için ilgili testin 40 günü bulduğunu anlattı.

Yerli markalar hızlı büyüyor
Ejder Oruç, Çin menşeili, Türk firmaların bu ülkede kendi markalarıyla ürettirdikleri telefonların ağırlıkla cep telefonu ürünleri içinde risk grubunda olduğunu belirtti. 2008’de Türkiye’de bu kapsamdaki ürünlerin pazarın yüzde 16’sını oluşturduğunu anlatan Ejder Oruç, 2009 yılında bu rakamın yüzde 30’lara kadar çıktığını, 2010 yılının ilk yarısında da yüzde 28’lerde seyrettiğini anlatıyor.

15 derecelik açıyla tutun
Elle tutulduğunda telefonun tamamen yüze temas etmemesini, 15 derecelik açıyla konuşulmasını öneren Ejder Oruç, manyetik dalgaların kulaklık kullanıldığında elle kullanıma göre 10’da 1 seviyelerine indiğini belirtti. Oruç, Bluetooth kulaklık kullanımında 6’da 1’lere düşüldüğünü iletti. Mikrofonlu kulaklık 5-15 TL, Bluetooth kulaklıklar 15 -75 T’den satılıyor.

‘İran test için geliyor’
BTK Teknik Düzenleme ve Standardizasyon Daire Başkanı Ejder Oruç, merkezin AB normlarına ve uluslararası kalite standartlarına uygun olduğunu açıkladı. 2007’de 4.8 milyon euro’luk yatırımla kurulan ve yatırımın yüzde 75’i AB fonundan karşılanan bu merkez Hacattepe Üniversitesi’ndeki teknoparkta kurulu. Çoğunluğu mühendis 33 kişi çalışıyor. Laboratuvarlarda elektromanyetik dalga, SAR, çevreye verilen zarar testleri yapılıyor.
Ejder Oruç, İran, Azerbaycan gibi ülkelerden de talep geldiğini önümüzdeki dönemde bu ülkelerin de içinde bulunduğu yabancı ülkeler adına testler yapabileceklerini açıkladı. Oruç’un verdiği bilgilere göre burada başta otomobil olmak üzere birçok farklı ürün grubunun da testlerinin yapılması mümkün.

Cep telefonu 5 milyarı aştı
Dünyada son 18 ayda 1 milyardan fazla yeni cep telefonu hattının kullanıma açıldığı, böylece kullanımdaki cep telefonu sayısının da 5 milyarı aştığı belirlendi. BBC’nin aktardığı İngiliz Wireless Intelligence şirketinin araştırmasına göre, birçok ülkede kişi başına birden fazla mobil telefon hattı bulunuyor. Uzmanlar, 4 milyar hat sayısının 2008 sonunda aşıldığını, 6 milyar mobil telefon hattı sayısına da 2012 ortasında ulaşılacağını tahmin ediyor.
DIŞ HABERLER

İşte Türkiye’de test edilen cep telefonları ve radyasyon oranları

- Türkiye’de BTK’nın verileri, ABD tarafında ise Telekomünikasyon Endüstrisi Birliği’nin rakamları alınarak hazırlandı. ABD tarafında boş olan değerler, ilgili cihazların ABD’de test edilmediğini gösteriyor. SAR değeri gösterilmeyen ürünler arasında Türk firmaların sahibi olduğu Çin, Tayvan gibi ülkelerde üretilerek, Türkiye’de satılan markalar da yer alıyor.
- Tabloda bulunan cep telefonu modelleri BTK laboratuvarlarında test edilen cihazlardan oluşuyor.

SAR nedir, üst limiti kaç?
- SAR (Specific Absorbtion Rate-Özgül Soğurma Oranı), insan vücudunun 1 kilogramının sıcaklığını 1 derece yükselten elektromanyetik enerji miktarı olarak adlandırılıyor.
- Elektromanyetik Alan Projesi’nde cep telefonu SAR değerleri için üst sınır ABD’de 1.6 watt/kg, Avrupa bölgesinde ise 2 watt/kg olarak belirlenmiş durumda. Türkiye’de de Avrupa’daki 2 watt/kg oranı dikkate alınıyor.
- Bu değerlerin altında kalan ürünler teknik düzenlemelere aykırılık taşımıyor.
- SAR konusunda belirlenen limit değerlerin altındaki ürünlerin sağlığa ve çevreye zarar vermediği öngörülüyor.
- Limitin üzerinde değer taşıyan ürünler ise ‘tehlikeli-zararlı’ telefon modelleri liginde değerlendiriliyor.
- Rakamsal olarak en düşük değerler, sağlık ve çevre konusunda en hassas modeller olarak tanımlanıyor.

CEP TELEFONLARI NASIL TEST EDİLİYOR?

(1) Laboratuvarlarda tamamen ses ve harekete duyarlı odalarda telefonlara elektromanyetik dalga
gönderilerek ve belirli seviyelerde verdiği tepkiler ölçülüyor. Burada bataryaların ısınma testi de yapılıyor.

(2) BTK’nın laboratuvarlarında bulunan bir robot insan beyninin simülasyon olarak tasarlandığı bir platformda telefondan gönderilen radyasyon seviyesini ölçüyor. Milimetreden daha küçük birimlerde tarama yapılıyor.
(3) Tüm bu veriler bilgisayarda analiz edilerek telefonun teknik testi gerçekleştiriliyor.

Son 2.5 yılda 45 cihaz BTK testlerine takıldı
- Aykırılık durumunda cihazın satışı durduruluyor, firmaya teknik düzenlemelere uyması için süre veriliyor. Güvensizlik tespiti durumunda ise doğrudan satış durduruluyor. Stoklar ve piyasadaki mallar toplatılıp, Hurdasan’da imha ediliyor.

45 bin baz istasyonu denetimde
Türkiye’de baz istasyonlarında limit değer olarak 10V/m birimi değeri baz alınıyor. Avrupa’da bu oran 41V/m seviyesinde. Bu düşük rakamla sağlığa ve çevreye etkide minumum seviyeler hedefleniyor. Teknoloji Bilgilendirme Platformu (TBP) Başkanı Serhat Özeren, Türkiye’de 45 binden fazla baz istasyonu bulunduğunu, bunların yüzde 90’dan fazlasının ölçüm ve denetlemelerinin yapıldığını belirtiyor.