Yabancı sınırlaması Türk futbolunun önünü açmak için alınmış, iyi niyetli ancak üstünde iyi düşünülmemiş bir karardı. Kararın uzun vadede faydadan çok zarar getirebileceği fark edilerek bu uygulamadan vaz geçildi. Yerinde bir karar oldu. Neden mi?
Bir kere, yabancı sınırlaması futbolunuzda güçlü altyapılar varsa ve düzenli olarak piyasaya genç ve yetenekli futbolcular çıkartabiliyorsanız, bunların gelişimi için anlamlıdır. Bizim futbolumuzda, etkin altyapılar yok. Son 10 yıldır futbolcu falan yetişmiyor. İşte 4 büyükler, işte durumları. Altyapıya harcama yapıyoruz diyen Fenerbahçe' de bile son 15 yılda altyapıdan gelip ilk 11' e yerleşmiş futbolcu yok. Anadolu takımları ağırlıklı olarak genç ve gelecek vaat eden gurbetçiler ile genç Afrikalılar transfer ederek risk alıyor, bu gençler biraz iyi çıkarsa bunları büyük takımlara pazarlama yoluna gidiyorlar. Sistem basitçe bu.
Dolayısı ile yabancı sınırlaması, genç yetenekli futbolcu çıkartmak için yeterli olmuyor. Aksi gibi, yerli futbolcular için dünya piyasalarının çok üzerinde, astronomik ve anlamsız rakamlar talep ediliyor. Yerli arzının kısıtlı olması, yerli futbolcu transfer ücretlerinin ve futbolcu ücretlerinin anormal artmasına neden oluyor. Doğru dürüst dribling yapamayan, pas becerisi olmayan, sadece çok koşan ön liberolar için bile kulüpleri kapıyı birkaç milyon Euro' dan açıyor.
Bunun farkına erken varılması bir şans. Peki yeni sistem nasıl ve ne getirir?
Gelecek sezondan itibaren kulüpler kadrolarında 14 yerli 14 yabancı oyuncu bulundurabilecek. İstedikleri taktirde sahaya 11 yabancı ile çıkabilecekler. 18 kişilik maç kadrosunda 11 yabancı 7 yerli oyuncu olabilecek. Bu şekilde olur ise 7 yerli oyuncu içinden 1 tanesi de altyapıdan yetişmiş olacak. Bu 14 yerli oyuncunun içinde, 2 tane alt yapıdan, 4 tane de Türkiye'de yetişmiş futbolcu olacak. 14 yabancının isterse 11'i de ilk 11'de forma giyebilecek. Yabancı ülke milli takımlarının formasını giyen yerli oyuncular, yabancı statüsünde kabul edilecek. Kadroda bir tane Türk kaleci olma mecburiyeti bulunuyor.
Tüm bu kurallara uyan kulüplere, teşvik amaçlı olarak sezon sonunda 10 milyona TL' ye varan ödüller verilebilecek.
Kulüplerin yabancı transferi yapabilmeleri için vergi, sigorta, oyuncu borcu olmayacak. UEFA'ya veya FIFA'ya kesinleşmiş borçları olmayacak. Aksi halde yabancı transferi yapamayacaklar.
Bu kararlar elbette yanlıştan dönmek adına olumlu. Ancak asla tek başına yeterli değil.
Türk futbolunu kalkındırmak istiyorsak;
- Saha içi ve dışı şiddet ve kavganın, Passolig harici (Passoligden vaz geçilmesi yerinde olur) yöntemler ile azaltılması,
- Yayıncı kuruluş ikna edilerek gündüz maçları uygulamasına geçilmesi,
- Daha adil bir yayın geliri paylaşımına geçilmesi,
- Kulüplerin, bütçelerinin belirli bir yüzdesini altyapı yatırımlarına harcama zorunluluğu (%8' in altında olmamalı),
- Super Lig' de yer alan tüm takımlara, altyapıda örnek bir yönetim modeli uygulama ve bu konuda dış uzmanlardan destek alma zorunluluğu,
- Kulüplerde kurumsal yönetim, kurumsallaşma, iç denetim ve risk yönetiminin, çıkartılacak yönetmelikler ile zorunlu hale getirilmesi,
- Transferi yapılacak yabancı futbolcular için bazı kriterler getirilmesi,
- Lisanslı sporcu ve antrenör sayısının artırılması ve buna yönelik teşvikler getirilmesi,
- Futbolun, ilk öğretimde seçmeli bir ders olarak yer alması,
- Kulüplerin, ekonomik yapılarını güçlendirmek amaçlı ticari projelerine devletin onay ve destek vermesi,
- Kulüplerin iyi scout sistemlerin kurmaları için teşvik edici düzenlemeler yapmak,
- Kulüplerin yurt dışında futbol akademileri ve okulları kurmaları için teşvikler vermek, buralardan transfer edilen futbolcular için vergi muafiyetleri getirmek,
gibi uygulamaları hayata geçirmek önem taşıyor.
Bunlar olmadan, sadece yabancı sınırlamasının kaldırılması, tek başına başarı sağlamaz. Uzun vadede kulüplerin altyapıları güçlenmez, buralardan yetenekli gençler çıkmaz ise, aksine bu kural uzun vadede zarar bile verebilir.
Yine de karardan dolayı Federasyonu kutluyoruz. Yetmez ama evet diyoruz.
Hep birlikte gelişmeleri izleyeceğiz. Şimdiden futbolumuz için hayırlı olsun.