Derbilerin favorisi olmaz sözüne katılmıyorum. Her derbinin bir favorisi vardır. Favoriyi belirleyen faktörler ise saha ve seyirci avantajı, oturmuş bir futbol sistemi, motivasyon, kadro kalitesi, teknik yönetim, form düzeyi ve hakem faktörüdür. Her iki takım açısından bu faktörlerin ağırlıklı toplamı maçın sonucunu etkiler. Bu faktörlere dayalı modeller ile maçlar tahmin edilebilir. Hatta herkes kendi faktörleri ile farklı modeller kurup maçın sonucuna yönelik tahminlerde bulunabilir.
Peki Galatasaray- Fenerbahçe derbisi için bu faktörlere dayalı bir model kurulup çalıştırıldığında sonuç ne olur? Derbinin şifresini çözebilir miyiz diyerek bir analiz gerçekleştirdik. Bu analiz sonucunda, Fenerbahçe galibiyete ufak da olsa bir adım yakın gözüküyor. Ancak analiz sonucu çok yakın çıktığından, maçtan beraberlik çıkması çok yüksek bir ihtimal.
Şimdi analizin detaylarına bakalım:
Öncelikle, modelde yer alan faktörler, toplam ağırlık %100 olacak şekilde ağırlıklandırılır. Ancak faktör ve ağırlık belirlerken dikkatli olmak gerekir. Her maç için ayrı bir değerlendirme gerekir.
İşte Galatasaray Fenerbahçe maçı için oluşturduğumuz modeldeki faktörler ve ağırlıkları:
1) Saha ve seyirci avantajı (%10)
2) Motivasyon düzeyi (derbi psikolojisi, genel moral düzeyi ve özel derbi konsantrasyonu) (%20)
3) Kadro kalitesi (doğru pozisyona doğru futbolcu, yaratıcılık, süreklilik, teknik kapasite, taktik uyum, oyun disiplini, yedek kulübesinin zenginliği, takımdaşlık) (%25)
4) Teknik yönetim performansı (sistem oturtma, oturmuş bir sistemin son 10-25 maç arası uygulanıyor olması, güven aşılama, motive etme, oyuna müdahale etkinliği, oyunu okuma) (%20)
5) Form düzeyi (Son 10 maç istatistiği, deplasman performansı, iç saha performansı, kondisyon seviyesi, toplam koşu mesafeleri, son 10 maçta pozisyona girme, değerlendirme, pozisyon verme ve gol yeme oranları) (%20)
6) Hakem faktörü (hakemin tarzı, seyirciden etkilenme düzeyi, kart istatistiği, formu, psikolojisi) (%5)
Her bir takımın derbi öncesi notu, bu faktörlere göre yapılacak bir değerlendirme ile tespit edilir. Bu amaçla takımlara her bir faktör için (1-5 arası) puan verilir. Model şu şekilde yapılandırılır:
Takım Toplam Puanı= (Ağırlık Faktör 1 x Puan 1) + (Ağırlık Faktör 2 x Puan 2) + ...... (Ağırlık Faktör 6 x Puan 6)
Bu model çerçevesinde 1-5 arası puanlarda 1= en düşük, 2 = düşük 3= orta, 4= yüksek ve 5= en yüksek şeklinde değerlendirilir. Örneğin hakem sertliği tolere eden, kart göstermekte çekimser kalan biri ise hakem faktöründen Galatasaray 4 ya da 5 alırken, Fenerbahçe 1 alır. Zira Fenerbahçe, ligimizin en az faul yapan 2-3 takımından bir tanesi iken Galatasaray agresif bir takımdır. Tabi hakemle ilgili diğer unsurları da (seyirciden etkilenme, psikoloji, konsantrasyon, form) göz önünde bulundurmak gerekir. Sadece kart istatistiğine bakılmaz. Puanlar dikkatli verilmelidir.
Benim tarafımdan yapılmış olan değerlendirme aşağıdadır. Herkes kendi değerlendirmesini yapabilir. Hatta değerlendirmeleri yazının altında yer alan yorumlarda paylaşabilirseniz, herkese fikir veren analizler ortaya çıkar.
Galatasaray Derbi Puanı= (0,10 x 3) + (0,20 x 2) + (0,25 x 4) + (0,20 x 3) + (0,20 x 2) + (0,05 x 2)
= (0, 30 + 0,40 + 1 + 0,60 + 0,40 + 0, 10) = 2,80
Fenerbahçe Derbi Puanı= (0,10 x 1) + (0,20 x 3) + (0,25 x 4) + (0,20 x 2) + (0,20 x 3) + (0,05 x 3)
= (0,10 + 0,60+ 1 + 0,40 + 0,60 + 0,15) = 2,85
Analiz sonucunda Fenerbahçe, 0,5 puan gibi çok az bir farkla önde geliyor. Bu skorları izah edersek,
Galatasaray saha avantajını ortalama düzeyde kullanan bir ekip. Sahasında oynadığı 7 maçtan, 4' ünden galip ayrıldı, 1 mağlubiyet ve 2 beraberliği var. Bu nedenle bu faktörden 3 puan aldı. Fenerbahçe ise son 2 sezondur deplasmanda son derece başarısız bir görüntü çiziyor. Bu sezon deplasmanda oynadığı 7 maçtan 1 galibiyet, 5 beraberlik ve 1 mağlubiyetle ayrıldı. Bu sebeple analizden 1 puan aldı.
Derbi motivasyonu ve psikolojisinde ezeli rakibine son yıllarda büyük üstünlük sağlayan Fenerbahçe önde. Ancak, maçın deplasmanda oluşu nedeniyle, Fenerbahçe 3 puan, Galatasaray 2 puan aldı (Maç Kadıköy' de olsa idi, Fenerbahçe' ye 4 puan verecektik. Zira Fenerbahçe uzun yıllardır Kadıköy' de kaybetmiyor. Ancak maçın deplasmanda oluşu nedeniyle bu puanlar uygun gözüküyor).
Her iki takımın kadro kalitesine bakıldığında, tam bir eşitlik gözüküyor. Her iki takımın 18' inde yer alan futbolcular, birbirlerine teknik kapasite olarak yakınlar. Fenerbahçe defansif, Galatasaray ise ofansif açıdan çok kaliteli isimlere sahip. Her iki takımın futbolcu kadroları da hocalarının oynatmak istedikleri sistemler ile uyumlu. Galatasaray' da defansif, Fenerbahçe' de ise ofansif oyuncuların en büyük sıkıntısı blok olarak takımın geri kalanından kopmak. Birebir karşılaştırıldığında futbolcu kalitesinin denk olduğunu görüyoruz. İki takım da bu faktörden 4'er puan alıyorlar.
Teknik yönetim performansına bakıldığında, teknik adamlardan Fatih Terim' in tecrübesi ve derbilerde takımını motive etmesi ile Aykut Kocaman' dan bir adım önde olduğunu görüyoruz. Son 3 sezondur Aykut Kocaman, Galatasaray karşısında genellikle beraberliğe oynayan, razı olan bir görüntü çiziyor. Fatih Terim, oyunu okuma ve müdahale etme noktasında da Kocaman' dan bir adım önde. Kocaman oyuna müdahalelerde genellikle geç kalabiliyor. Fatih Terim' in hırsı ve Aykut Kocaman' ın sakinliği takımlarına yansıyor. Bu kısmen avantaj, kısmen de dezavantaj yaratıyor. Fatih Terim' in kendi saha ve seyircisi önünde takımına çok daha hakim olacağını düşünüyoruz. Bu sebeple, Fenerbahçe bu faktörden 2 puan alırken, Galatasaray 3 puan alıyor.
Takımların form durumlarına bakıldığında ligin 1.si ve 2.si (geçen sezon olduğu gibi) at başı gidiyorlar. Ancak her iki takım da son derece istikrarsız ve oynadıkları 15 'er karşılaşmada aldıkları 29 ve 27' şer puanlar kadro kalitelerine kıyasla başarılı değil. Avrupa ve Kupa maçlarında da bu istikrarsız oyunlarını sürdürebiliyorlar. Fenerbahçe iyi futboldan ziyade sonuca odaklı bir takım. Galatasaray ise hücum futbolunu iyi becerirken, savunmada aksıyor. Az pozisyon bulan ve bunları değerlendirme yüzdesi yüksek olan Fenerbahçe, Galatasaray' a kıyasla az bir farkla daha formda gözüküyor. Defansif açıdan istikrarlı Fenerbahçe, derbide daha dengeli ve kontrollü bir oyun ile oyunun kontrolünü eline alabilir. Galatasaray aşırı hırs ve atak bir futbol felsefesi ile çıktığı karşılaşmalarda zor durumda kalabiliyor. Bu maçta da derbinin atmosferi ile maça en azından ilk 20 dakika bu şekilde başlayacaklardır. Bu tür bir oyun tarzı boşluklara yol açabilir. Savunma formu yüksek ve istikrarlı olan Fenerbahçe bu faktörden 3 puan alırken, Galatasaray 2 puanda kalıyor.
Son olarak hakem faktörü, her iki takım açısından da önem taşıyor. Hakem Halis Özkahya genel olarak standart bir hakem değil. Performansı dönemsel veya maç içinde dahi dalgalanma gösterebiliyor. Büyük takımların maçlarında, saha ve seyirci baskısından etkilenebiliyor. Tam tersi yönde etkilendiği ve takdir hakkını ev sahibinden yana kullanmadığı pek çok maç da hatırlıyoruz. Halis Özkahya iyi bir hakem, ancak standart bir yönetim stili olduğu söylenemez. Sertliğe prim vermiyor ve kartlarını kullanmada çekingen değil. Maç içinde bir takım aleyhine kritik bir hata yaptığı zaman, hele de bunun farkına varır ise, bu hatayı telafiye çalışabiliyor. Neticede cesur bir hakem. Sert ve agresif oynamaya çalışan Galatasaray için dezavantaj olacaktır. Saha içinde Mehmet Topal, Kuyt, Bekir ve Caner ile Galatasaray' da Melo, Selçuk, Semih, Emre karta yakın isimler olacaklar. Galatasaray' ın hakemden daha olumsuz etkileneceğini sanıyorum. Bu sebeple, bu faktörden Galatasaray 2 puan alırken, Fenerbahçe 3 puan alıyor.
Maçın skoruna gelince, maçtan %80 ve üzeri olasılıkla 1-1 ya da 2-2 beraberlik bekliyorum. Analiz sonucunda Fenerbahçe ufak bir farkla (2,85' e 2,80) önde gözüküyor. Beraberlik olmaz ise, Fenerbahçe' nin 1-0 ya da 2-1 kazanma ihtimali olduğunu düşünüyorum.