Ürün güvenliği ile ilgili her şey sil baştan!

Ürün güvenliği ile ilgili her şey sil baştan değişiyor. Tasarı komisyonda kabul edildi. Tasarı, ürünlerin güvenli ve ilgili teknik düzenlemelere uygun olmasını sağlamayı; piyasa gözetimi ve denetiminin esasları ile yetkili kuruluşların görevlerini ve iktisadi işletmeciler ile uygunluk değerlendirme kuruluşlarının yükümlülüklerini belirliyor. Tasarı, piyasaya arz edilmesi hedeflenen, arz edilen veya piyasada bulundurulan tüm ürünleri kapsayacak. Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelere ihraç edilen veya ihraç edilmesi hedeflenen ürünler, tasarı kapsamında piyasaya arz edilmiş sayılacak.

AB üyesi ülkeler dışındaki ülkelere ihraç edilen veya ihraç edilmesi hedeflenen ürünler, tasarının kapsamı dışında olacak. Ancak bu ürünlerin de güvenli olması, tağşişe konu olmaması ve ürüne ilişkin işaretleme, etiketleme ve belgelendirmenin alıcıyı yanıltmayacak şekilde yapılması zorunlu olacak.Ürünlerin, teknik düzenlemesine uygun olması zorunlu olacak. Bu hüküm, kullanılmış olmakla birlikte değişiklik yapılarak piyasaya tekrar arz edilen veya arz edilmesi hedeflenen ürünler ile AB üyesi ülkeler dışındaki ülkelerden ithal edilen eski ve kullanılmış ürünlere de uygulanacak. Teknik düzenlemesine uygun olmayan ürünler uygunsuzluk giderilmeden piyasaya arz edilemeyecek, piyasada bulundurulamayacak veya hizmete sunulamayacak.

ÜRÜN GÜVANLİĞİ

Ürünlerin güvenli olması zorunlu olacak. Teknik düzenlemenin insan sağlığı ve güvenliği ile ilgili hükümlerine uygun ürünler, aksi ispatlanana kadar güvenli kabul edilecek. Teknik düzenlemenin bulunmadığı veya insan sağlığı ve güvenliğine ilişkin hükümler içermediği durumlarda, tüketicilere yönelik veya tüketiciler tarafından kullanılabilecek bir ürünün güvenli olup olmadığının değerlendirilmesi genel ürün güvenliği mevzuatına göre yapılacak. Ürünün, bir kişiye veya bir mala zarar vermesi halinde, bu ürünün imalatçısı veya ithalatçısı zararı gidermekle yükümlü olacak.Ürünün sebep olduğu zarardan birden fazla imalatçı veya ithalatçının sorumlu olması halinde, bunlar müteselsilen sorumlu tutulacak.Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten itibaren 3 yıl ve her halde zararın doğduğu tarihten itibaren 10 yıl olacak. Diğer kanunlardaki tazminat sorumluluğuna ilişkin hükümler saklı olacak.

İMALATÇI YÜKÜMLÜLÜKLERİ

İmalatçı; piyasaya, ancak teknik düzenlemesine veya genel ürün güvenliği gereklerine uygun ürünleri arz edecek. İmalatçının yükümlülükleri şunlar olacak:

Mevzuatın gerektirdiği hallerde teknik dosyayı tanzim edecek; uygunluk değerlendirme işlemini yapacak; uygunluk beyanını veya uygunluğu gösteren diğer belgeleri düzenleyecek ve uygunluk işaretini ürüne koyacak.

- Uygunluk değerlendirmesine ilişkin teknik dosyayı ve belgeleri teknik düzenlemede belirtilen süre, süre belirtilmediği hallerde ürünün piyasaya arz edildiği tarihten itibaren en az on yıl boyunca muhafaza edecek.

- İmalatçı, taşıdıkları muhtemel risklerle orantılı olarak, piyasada bulundurulan ürünlerinden numune alarak test edecek, inceleme yapacak, şikayetler ile uygun olmayan veya geri çağrılan ürünlerin kaydını tutacak ve yaptığı izleme faaliyeti hakkında dağıtıcıları bilgilendirecek.

- Ürünün, mevzuatın gerektirdiği model, parti ve seri numarası veya ayırt edilmesini sağlayacak diğer bilgileri kolayca görülebilir ve okunabilir şekilde taşınmasını temin edecek.

- Mevzuatın gerektirdiği hallerde ismini, kayıtlı ticari unvan veya markasını ve kendisine ulaşılabilecek açık adresi ürünün üzerinde, bunun mümkün olmadığı durumlarda ürünün ambalajında veya ürüne eşlik eden bir belgede belirtecek.

- Ürün veya ambalajının üzerinde veya ürüne eşlik eden belgelerde yer alan bilgilerin ve montaj, kullanım ve bakım talimatları ile güvenlik kurallarının Türkçe olmasını sağlayacak.

- Yetkili temsilci atayabilecek

Tasarıya göre, imalatçı, devrettiği yetki ve görevlerin mahiyetini, varsa koşullarını ve sınırlarını yazılı olarak ve açık bir biçimde belirlemek suretiyle "yetkili temsilci" atayabilecek.

Yetkili temsilci, imalatçının kendisine verdiği ve mevzuatın sınırlamadığı görevleri yerine getirecek. Ancak, görevlendirme belgesinde belirtilmese dahi, yetkili temsilci teknik düzenlemenin gerektirdiği ve ürünün uygunluğunu gösteren belgeleri teknik düzenlemede belirtilen süre, süre belirtilmediği hallerde ürünün piyasaya arz edildiği tarihten itibaren en az 10 yıl boyunca muhafaza edecek ve talebi halinde yetkili kuruluşa Türkçe veya yetkili kuruluşun kabul edeceği diğer bir dilde sağlayacak.

İTHALATÇININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ

Tasarıya göre, ithalatçının yükümlülükleri şunlar olacak:

- Ürünü piyasaya arz etmeden önce, ürünün uygunluk işareti veya işaretlerini taşıdığını, ürüne gerekli belgelerin eşlik ettiğini ve imalatçının yükümlülükleri yerine getirdiğini teyit edecek.

- Ürünün uygun olmadığını bildiği veya bilmesinin gerektiği durumlarda, uygun hale getirilmeden ürünü piyasaya arz edemeyecek ve ürünün risk teşkil ettiği her durumda imalatçıyı ve yetkili kuruluşu bilgilendirecek.

- Mevzuatın gerektirdiği hallerde ismini, kayıtlı ticari unvan veya markasını ve kendisine ulaşılabilecek açık adresini ürünün üzerinde, bunun mümkün olmadığı durumlarda ürünün ambalajında veya ürüne eşlik eden bir belgede belirtecek.

- Ürünün taşıyabileceği risklere karşı gereken tedbirleri alacak ve bunlardan sakınabilmeleri için nihai kullanıcılara gerekli bilgileri sağlayacak.

- Ürün kendi sorumluluğu altındayken, depolama ve nakliye şartlarının ürünün teknik düzenlemesine veya genel ürün güvenliği gereklerine uygunluğunu muhafaza edecek.

- Taşıdıkları muhtemel risklerle orantılı olarak piyasada bulundurulan ürünlerinden numune alarak test edecek, inceleme yapacak, şikayetler ile uygun olmayan veya geri çağrılan ürünlerin kaydını tutacak ve yaptığı izleme faaliyetleri hakkında imalatçı ve dağıtıcıları bilgilendirecek.

- Mevzuatın gerektirdiği ve ürünün uygunluğunu gösteren belgelerin bir örneğini teknik düzenlemede belirtilen süre, süre belirtilmemiş ise ürünün ithal edildiği tarihten itibaren en az 10 yıl boyunca talebi halinde yetkili kuruluşa, Türkçe veya yetkili kuruluşun kabul edeceği diğer bir dilde sağlayacak.

- Piyasaya arz ettiği ürünlerin taşıdığı risklerin ortadan kaldırılması amacıyla yapılan faaliyetlerde yetkili kuruluşun talimatlarını yerine getirecek.

İMALATÇI TAZMİNATLA YÜKÜMLÜ OLACAK

Ürünün imalatçısının, yetkili temsilcinin veya ithalatçısının tespit edilemediği durumlarda 10 iş günü içinde tedarik zincirinde yer alan önceki işletmecinin bilgilerini vermeyen dağıtıcı, imalatçı olarak kabul edilecek ve imalatçı gibi tazminattan sorumlu tutulacak. Dağıtıcı, ürünü piyasada bulundurmadan önce, uygunluk işareti veya işaretlerini taşıdığını, uygunluğu gösteren belgelere sahip olduğunu, talimatların ve güvenlik kurallarının ürüne Türkçe olarak eşlik ettiğini ve imalatçının mevzuattan kaynaklı yükümlülüklerini yerine getirdiğini doğrulayacak. Dağıtıcı; ürünün uygun olmadığını bildiği veya bilmesinin gerektiği durumlarda, uygun hale getirilmeden ürünü piyasada bulunduramayacak ve ürünün risk teşkil ettiği her durumda imalatçı veya ithalatçı ile yetkili kuruluşu bilgilendirecek. Ürün kendi sorumluluğu altındayken, depolama ve nakliye koşullarının ürünün teknik düzenlemesine veya teknik düzenlemenin bulunmadığı veya insan sağlığı ve güvenliğine ilişkin hükümler içermediği durumlarda, genel ürün güvenliği gereklerine uygunluğunu koruyacak.

Dağıtıcı, piyasada bulundurduğu ürünün uygun olmadığını bildiği veya bilmesinin gerektiği hallerde, ürünü uygun duruma getirmek, piyasadan çekmek veya geri çağırmak için gerekli düzeltici önlemlerin alınmasını sağlayacak ve ürünün risk arz ettiği durumlarda imalatçı veya ithalatçıyı ve özellikle sağlık ve güvenlik bakımından risk teşkil eden hususlar ile alınan düzeltici önlemler ve sonuçlar hakkında yetkili kuruluşu ivedilikle bilgilendirecek.

Tasarıyla, imalatçının yükümlülüklerinin ve ürün sorumluluğu tazminatının diğer iktisadi işletmecilere uygulandığı durumlar da düzenleniyor. Buna göre, ürünü kendi isim veya ticari markası altında piyasaya arz eden veya piyasada bulundurulan, ürünü teknik düzenlemesine veya genel ürün güvenliği gereklerine uygunluğunu etkileyecek şekilde değiştiren ithalatçılar ile dağıtıcılar, imalatçı sayılarak imalatçının yükümlülüklerini yerine getirmekle sorumlu olacak. Ürünün imalatçısı, yetkili temsilcisi veya ithalatçısının tespit edilemediği durumlarda, yetkili kuruluşça yapılan bildirimin kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren 10 iş günü içinde imalatçı, yetkili temsilci veya ithalatçısının isim ve irtibat bilgilerini, bu bilgilere sahip değil ise tedarik zincirinde yer alan bir önceki iktisadi işletmecinin isim ve irtibat bilgilerini bildirmeyen dağıtıcı, imalatçı olarak kabul edilecek.

Üründen kaynaklanan tazminat sorumluluğuna ilişkin olarak ürünün imalatçısı, yetkili temsilcisi veya ithalatçısının belirlenemediği durumlarda, zarara uğrayan kişiye bu iktisadi işletmecilerin isim ve irtibat bilgilerini, bu bilgilere sahip değil ise tedarik zincirinde yer alan bir önceki iktisadi işletmecinin isim ve irtibat bilgilerini tebliğden itibaren 10 iş günü içinde bildirmeyen dağıtıcı, imalatçı gibi tazminattan sorumlu tutulacak.

İDARİ PARA CEZALARI UYGULANACAK

Ürünü imal ederek nihai hale getiren ancak bu ürün bir başkasının isim veya ticari markası ile piyasaya arz edildiği için imalatçı olarak değerlendirilmeyen gerçek veya tüzel kişilere, basiretli tacirin gözetmesi gereken özeni göstermemesi ve gerekli tedbirleri almaması halinde, uygunsuzluğun durumuna göre idari para cezası uygulanacak. Bu, imalatçı olarak değerlendirilen iktisadi işletmecilerin sorumluluğunu ise etkilemeyecek.Piyasada veya kullanımda bulunan ürünü teknik düzenlemesine veya genel ürün güvenliği gereklerine uygunluğunu etkileyecek şekilde işleme tabi tutan, tekrar kullanılabilir hale getiren gerçek veya tüzel kişiler imalatçı olarak kabul edilecek. İktisadi işletmeciler, tedarik zincirinde yer alan bir önceki, varsa bir sonraki iktisadi işletmecinin ismi, ticari unvanı veya markası ve irtibat bilgileriyle ürünün takibini kolaylaştıracak diğer bilgilerin kaydını düzenli bir şekilde tutarak, ürünü piyasaya arz ettikleri veya piyasada bulundurmaya başladıkları tarihten itibaren en az 10 yıl boyunca bu bilgileri muhafaza edecek ve talebi halinde yetkili kuruluşa sunacak.

UYGUNLUK İŞARET VE BELGELER

Tasarıyla, bir teknik düzenlemenin gerektirdiği ürünlere ilişkin her türlü uygunluk işareti ve belgesinin, test raporlarının ve diğer belgelerin gerçeğe aykırı şekilde düzenlenmesi, kullanılması, tahrif veya taklit edilmesi ise yasaklanıyor. Uygunluk işaretleri, sadece teknik düzenlemelerin bu işaretlerin konulmasını öngördüğü ürünlerde kullanılabilecek. Tasarıyla, ürünlerin denetimine ilişkin genel usul ve esaslar da düzenleniyor.Yetkili kuruluş, yetki alanına giren ürünlerin teknik düzenlemelere genel ürün güvenliği gereklerine uygunluğunu doğrulamak amacıyla denetim yapacak. Bu denetimin, ürünün piyasaya arzından nihai kullanıcıya ulaştığı aşamaya kadar piyasa gözetimi ve denetimi yoluyla yapılması esas iken, teknik düzenlemelerin gerektirdiği hallerde ve öngördüğü koşullarda ise denetim, ithalat, ihracat, montaj, hizmete sunum veya bir mal veya hizmet üretilmesi sürecinde veya kullanım aşamasında da yapılabilecek. Dış ticarete konu bütün ürünlerin uygunluk denetimlerine ilişkin usul ve esaslar Bakanlar Kurulunca belirlenecek. Yetkili kuruluş, piyasaya arz edilmesi hedeflenen, piyasaya arz edilen ve piyasada bulundurulan ürünleri; depolar, nakil araçları, iş yerleri ve üretim tesisleri de dahil olmak üzere gerekli görülen yerlerde denetleyebilecek ve iktisadi işletmecilerden denetime ilişkin gerek duyduğu belge, bilgi ve kayıtları isteyebilecek. Yetkili kuruluş, yaptığı denetimler veya aldığı bilgi, ihbar, şikayetler neticesinde bir ürünün risk taşıdığına dair yeterli gerekçe bulunduğuna kanaat getirirse, risk değerlendirmesi yapabilecek.

Yetkili kuruluşlar, ürünlerin piyasaya arzından önce kurulumu, montajı, hizmete sunulması veya ürün bir hizmet sağlanması sürecinde kullanılırken yaptığı denetimlerde bir uygunsuzlukla karşılaşması durumunda düzenlemede yer alan önlemlerden uygun olanları alabilecek. Yetkili kuruluş, internet üzerinden piyasaya arz edilen uygun olmayan ürünün tanıtım ve satışının durdurulması gerektiğinde, e-ticaret platformlarının veya aracı hizmet sağlayıcının bunu kendiliğinden yapmaması durumunda, uygun olmayan ürünün tanıtım veya satışının yapıldığı internet sitesine erişimin engellenmesine karar verilmesini isteyecek ve bu kararı uygulanması için Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna bildirecek.

Yetkili kuruluş, uygun olmayan bir ürünün televizyon veya radyo üzerinden tanıtım ve satışı söz konusu olması halinde yayıncı kuruluştan bu faaliyetlerin durdurulmasını talep edecek. Yayıncı kuruluş, tanıtım ve satışın durdurulması için yetkili kuruluş ile iş birliği yapacak. Ayrıca, ürünlerin güvenli bir şekilde kullanılması için gerekli hizmetlere dair düzenlemeler yetkili kuruluşlar tarafından yapılabilecek. Yetkili kuruluş, sorumluluk alanında bulunan ürünlere ilişkin hizmetlerin yerine getirilmesine ve sınai ve ticari tesislerin faaliyetlerine ilişkin gerekli kriterleri belirleyebilecek.

ALINAN ÖNLEMLER DUYURULACAK

Tasarıyla, iktisadi işletmeciler tarafından alınan önlemlerin duyurulmasına ilişkin usul ve esaslar da düzenleniyor. İktisadi işletmeci, ürünün risk içermesi durumunda ürünün içerdiği riskleri ve aldığı önlemleri zamanında ve etkili bir şekilde duyurmakla yükümlü olacak. Bu duyuru riskli ürün, tehlike, iktisadi işletmeciye ulaşma yolları ve kullanıcının alabileceği önlemler hakkında açık, anlaşılır ve yeterli bilgiyi sağlayacak. Sağlamadığı her durumda, yetkili kuruluşun duyurunun daha uygun şekil ve yöntemlerle tekrarlanmasını talep hakkı bulunacak.

ÜRÜNÜN GERİ ÇAĞRILMASI

Alınan diğer önlemlerin riskin ortadan kaldırılmasında yetersiz kalması durumunda iktisadi işletmeci, kendiliğinden veya yetkili kuruluşun talebi üzerine ürünü geri çağıracak. İktisadi işletmeci, ürünü teslim eden nihai kullanıcıya, ürünün geri çağrılmasına yol açan sorunun giderilmesi, ürünün teslim tarihindeki perakende satış değerinin ödenmesi veya ürünün, teknik düzenlemesine uygun, güvenli ve eş değer bir ürünle değiştirilmesi seçeneklerinden en az birini sunmak zorunda olacak.

İDARİ PARA CEZALARI UYGULANACAK!

Tasarıyla, düzenlenen yükümlüklere aykırılık hallerinde 2 bin lira ile 250 bin lira arasında değişen ve uygunsuzluğun tekrarı halinde katlanarak artan idari para cezaları da belirleniyor.Yetkili kuruluşlar düzenlemede öngörülen önlemleri alırken ve idari yaptırımları uygularken orantılılık ilkesine, önlemlerden ticareti en az kısıtlayıcı olanın alınmasına, önlem veya ceza ile uygunsuzluk arasında doğrudan bir illiyet bağının bulunmasına, iktisadi işletmeciler arasında ayrım gözetmemeye ve rekabeti bozmamaya, alınan önlemler ile uygulanan idari yaptırımların amaca uygunluğuna ve amacın ötesine geçmemesine riayet edecek. Ayrıca, hakkaniyete uygun olmasını teminen, verilen idari para cezaları uygulanırken cezaya konu aykırılığın büyüklüğü ve firmanın ekonomik durumu da dikkate alınacak. Piyasaya arz ettikleri veya piyasada bulundurdukları ürünün uygun olmadığını tespit edip, uygunsuzluğun giderilmesi ve riskin ortadan kaldırılması için ürünün geri çağrılması da dahil olmak üzere gerekli tedbirleri kendiliğinden alan ve uygunsuzluğu tamamen gideren işletmeciler için idari yaptırımlar uygulanmayacak. Ayrıca, imalatçı veya ithalatçı; ürünü piyasaya kendisinin arz etmediğini, uygunsuzluğun dağıtıcının veya üçüncü bir tarafın ürüne müdahalesinden veya kullanıcıdan kaynaklandığını, üründeki uygunsuzluğun, teknik düzenlemelere veya diğer zorunlu teknik kurallara uygun olarak üretilmesinden kaynaklandığını ispatladığı takdirde de idari yaptırımlar uygulanmayacak.

BİLGİLERİN GİZLİLİĞİ KORUNACAK

Yetkili kuruluş, tasarıdaki hükümleri uygularken özel hayata dair ve ticari sır niteliğindeki veya fikri ve sınai mülkiyet hakkına ilişkin edindiği bilgilerin gizliliğini korumakla yükümlü olacak, ancak kanunlarla insan sağlığı ve güvenliğinin gerektirdiği hallerde bu bilgiler ifşa edilecek. Tasarı kapsamında yer alan piyasa gözetimi ve denetimi, "CE" işareti, uygunluk değerlendirme kuruluşları ve onaylanmış kuruluşlar ile bildirimlere ilişkin usul ve esaslar, Bakanlar Kurulu tarafından yürürlüğe konulan yönetmeliklerle belirlenecek. Tasarı, kanunlaşması halinde yayımı tarihinden bir yıl sonra yürürlüğe girecek.