Seçim yasası 17 saatte geçti

Ayşegül Kahvecioğlu / ANKARA - AK Parti ve MHP'nin seçim barajını yüzde 7'ye çeken, ittifak içinde milletvekili dağılımını değiştiren yeni seçim yasası teklifi, 17 saatlik görüşme maratonuyla TBMM Anayasa Komisyonu'nda kabul edildi. AK Parti önergeleriyle teklifte bazı rötuşlar yapılırken, CHP ve HDP'nin seçim barajının sıfırlanması, İYİ Parti'nin de yüzde üçe indirilmesi önerileri ise kabul edilmedi. Teklifte son dakika önergeleriyle yapılan değişikliklere göre, seçime katılma yeterliliğini elde eden parti; 41 ilde, il, ilçe ve büyük kongresini "iki defa" ihmal etmemiş olması halinde seçime girebilecek.

Adres güncelleme

Yerel seçimler ile muhtarlık seçimlerinde, seçimin başlangıç tarihinden 3 ay önceki seçmen kütüğü üzerinden adres güncelleme işlemleri yapılacak. Bu süre teklifin ilk halinde 1 yıl olarak belirlenmişti. Kütük düzenlemesi nedeniyle seçmen hiçbir şekilde oy kullanma hakkından yoksun bırakılamayacak. Adresi kapanmış olması sebebiyle adres kayıt sisteminde görünmeyenler, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'nün adres kayıt sistemindeki en son geçerli adresten seçmen kütüğüne kaydedilecek.

Muhtarlık bölgesi askı listelerinin askı süresi içinde bir seçim çevresinden diğerine yapılan seçmen nakil istemleri hakkında ilçe seçim kurulu başkanı tarafından itiraz üzerine veya nakil isteminin şüpheli bir girişim olduğu kanaatine varılması üzerine resen yapılacak araştırma ve inceleme neticesinde nakil isteminin kabul edilmemesi halinde seçmen kaydı dondurulmayacak ve bir önce kayıtlı olduğu adreste seçmen kaydı devam edecek. 

'Allah bilir'

Anayasa Komisyonu Başkanvekili AK Parti Afyon Milletvekili Ali Özkaya, teklifin zamanlaması ile ilgili eleştirilere yanıt verirken, "Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'yle ilgili anayasa, seçimle ilgili hükümler dahil 30 Nisan 2018'de yürürlüğe girdi. O günden beri hiç seçim yapmadık. İlk seçim 18 Haziran 2023'te. Öyle olunca da bu, tam yapılması gereken bir zamandı" dedi. Özkaya, ittifak içinde milletvekili dağılımını değiştiren düzenlemeye ilişkin eleştirilere karşılık da, "Bunun kime yarayacağını sadece Allah bilir, başka kimse bilmez" ifadelerini kullanması dikkati çekti.

Muhalefetin önerileri reddedildi

Komisyonda CHP ve HDP’nin seçim barajının sıfıra; İYİ Parti’nin ise yüzde 3’e düşürülmesi, HDP’nin, siyasi partilerin seçime katılabilmesi için 100 bin seçmen imzasının yeterli bulunması, CHP’nin seçim yeterliliği için kongre şartının AYM kararına bağlanması ve tüm muhalefet partilerinin seçim yasakları kapsamına Cumhurbaşkanının da dahil edilmesi talebini içeren önergeleri reddedildi. CHP’nin 15 yeni madde ihdası önergeleri de kabul görmedi. Muhalefet teklife ilişkin muhalefet şerhlerini 28 Mart Pazartesi gününe kadar komisyona iletecek.

‘Barajı 20 yapın yine geçeriz’

HDP Grup Başkanvekili Meral Danış Beştaş, teklifi “dilde demokrasi, yürekte ve kafada otokrasi” şeklinde niteleyerek, “’Seçimde ne yapalım, ne edelim de Meclis çoğunluğunu alalım’ diyorsunuz. Neredeyse ‘Barajı HDP için düşürdük’ diyeceksiniz. Yüzde 20 yapın, o barajı da aşarız” dedi.

AYM mesajı

Seçim kanunu teklifinde ilçe seçim kurullarıyla ilgili düzenlemenin Anayasa’ya aykırı olduğunu iddia eden CHP İstanbul Milletvekili, TBMM Anayasa Komisyonu CHP Grup Sözcüsü İbrahim Özden Kaboğlu, Genel Kurul aşamasında gerekli düzeltmelerin yapılmaması durumunda Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvuracakları mesajını verdi. Kaboğlu “Genel Kurul’da vereceğimiz önergelerle seçimlerin güvenliği ve adil bir seçimin olabilmesi için CHP olarak gereken tüm çabayı göstereceğiz. Olmadı anayasal yargıda sonuç arayacağız” dedi. CHP’li Murat Emir de görüşmelerde, “Bu seçim yasası umarım elinizde patlar. Zaten patlayacak” dedi.

Gerginlik yaşandı

Komisyonda AK Parti Seçim İşleri Başkanı ve Sakarya Milletvekili Ali İhsan Yavuz’un sözlerine “Evet, hiç birşey olmadıysa bile bir şey oldu, bana da sıra geldi” diye başlaması gülüşmelere neden oldu. Yavuz’un seçmen kaydıyla ilgili sıkıntı nedeniyle CHP liderinin bir seçimde oy kullanamadığını hatırlatıp “Biz Kemal Kılıçdaroğlu’nu da kurtarmak istedik” demesi gerginliğe neden oldu. Tartışmalar nedeniyle görüşmelere zaman zaman ara verildi.