Raci Tetik karanlığın sadece bir parçası

İlhan Erdost, bundan 32 yıl önce, 12 Eylül darbesinin ardından, 7 Kasım 1980’de, Mamak Cezaevi’nde işkencede öldürüldü. Henüz 36 yaşındaydı. İlhan Ertdost’un ve daha nicelerinin işkencede öldürüldüğü Mamak Cezaevi Müdürü Raci Tetik, geçtiğimiz gün, TSK Çamlıca Huzurevi’nde TBMM’de 12 Eylül Komisyonu’nca dinlendi. Komisyon üyelerine “Pişman değilim, emirleri uyguladım” diyen Raci Tetik’e “Kılığınızdan belli ne mal olduğunuz. Apo’nun öldürdüklerini anlat” dediği komisyon üyesi BDP’li Sırrı Süreyya Önder “Asıl sen İlhan Erdost’un nasıl katledildiğini anlat?” dedi. Önder’in sorusunun cevabı koca bir sessizlikti.
O sorunun cevabını kardeşi ile birlikte işkenceden geçen İlhan Erdost’un ağabeyi Muzaffer İlhan Erdost’a sorduk. Erdost, kardeşinin gözleri önünde ölümünü gözyaşlarıyla anlattı.
- Raci Tetik’i hiç gördünüz mü Mamak’ta işkence yapılırken ve daha sonrasında?
Savcı, ifadem sırasında, beni kardeşimin öldürüldüğü merdivenaltına beni götürmeye karar verdi. Geçerken Raci Tetik’i gördüm. Kafasıyla selam verdi askeri savcıya. Dönerken, savcı kardeşimin ayakkabısını da verdi bana. O sırada Raci Tetik, bağırarak savcıya “Hayırdır binbaşım, ne oluyor” dedi. Tehditvari bir konuşma yaptı. Ancak savcı, çok namuslu bir adamdı; dinlemedi. Raci Tetik, herhangi bir kişi değil. Kontrgerillanın elemanlarından biri.
- Cezaevinde işkence sistemini uygulayan Raci Tetik miydi?
12 Mart döneminde Mamak’ta 2 sene yattım. Şubat 1980’de yeniden yattım. Cezaevi aracında kimsenin dövüldüğünü görmedim 12 Eylül’den önce.
- Raci Tetik’in, kardeşinizin ölümünden sonra alınan ifadesinde, “Tüm tutukluların belden aşağı kaba yerlerine ve avuçlarına bir veya iki kez vurulması gerektiği konusunda emir verdim. Amacım disiplini sağlamaktır. Başka talimat vermedim” diye ifade verdiği geçmiş kayıtlara. Peki, bu dönemde, bütün bunlar açığa çıktıktan sonra suç duyurusunda bulunmadınız mı?
Doğru. Avukatımız Halit Çelenk, bu ifadeyi söyleyince, savcı diyor ki “İnan Raci Tetik’ten beterleri bekliyor sırada. O giderse diğerleri gelir.” Sıkıyönetim savcısı, yanımızdaki birine yaşadıklarının ne zaman olduğunu anlamak için olay saatini sormuştu. “Orada zaman durmuştu, bilmiyorum” dedi o kişi. 180’i geçiyordu işkencede ölenler.
- Şimdi yaşananlar, Tetik’in bilgisinin alınması, darbecilerin yargılanması ne hissettiriyor size?
İlhan Erdost’un öldürülmesi, 12 Eylül’ü iktidara getiren organizasyonun işidir, öyle Kenan Evren’i yargılayarak ulaşamazsınız o karanlığa. O yüzden şikayetçi bile olmadım ben. Ne olacaktı ki, ne yapılacak? Biz, İlhan’ı yaşatıyoruz 32 yıldır. Tetik de o karanlığın sadece bir parçası.

Muzaffer İlhan Erdost kimdir?
Şair, yazar ve yayıncı Muzaffer Erdost, 1930 yılında Tokat’ta doğdu. Kardeşinin ölümünden sonra adını Muzaffer İlhan Erdost olarak değiştirdi. 1956’da Veteriner Fakültesi’ni bitirdi. Pazar Postası’nı yönetti (1956-1958). Ulus gazetesinde çalıştı (1958-1963). 1958’de Açık Oturum Yayınları’nı, 1965’te Sol Yayınları’nı kurdu ve yönetti. Erdost, şiir, öykü, deneme ve eleştiriler yazdı. 32 yıldır İlhanİlhan Kitabevi’ni yaşatıyor.

KİMSE CEZA ÇEKMEDİ
- Serbest bırakılınca ne yaptınız?
Arkadaşlarım, ‘Seni de öldürebilirler, hemen yaz bunları’ deyince olanları yazdım. 3 dile çevrildi. Bütün yabancı gazetelerde çıktı. Bu sayede açıldı dava. Astsubay ve erlere 10 yıl 8’er ay ceza verdiler. Sonra erler bir mektup yazdı. Astsubayın kendilerini kenara çekip “Bunlar yılan, analarını ağlatmazsanız, ben sizin ananızı ağlatırım” dediğini yazdılar. Savunmadan saydı mahkeme. Bu cezalar onandı.
- Bu kadarla mı sınırlı kaldı sanıklar, yukarıya gitmedi mi soruşturma?
Aşağıya da gitmedi. Kalmadı orada. Askeri Yargıtay, o kamyonette keşif istedi durup dururken. Bilirkişi, Mamak’tan yine... Kamyonetin dışarıya ses ve görüntü vermediğinden önde oturan astsubayın olan biteni göremeyeceğini belirttiler. Yeniden yargılandı astsubay. İhmalden 6 ay ceza aldı. Ertelendi o ceza da. Ben sadece “Öldürmek için dövmedik” demesinler diye, şikâyetçi değil tanık oldum davada.

Nabzı durmuş dediler
- Kardeşinizle birlikte gözaltına alındınız. Sizi neyle suçladılar?
İlhan’ın evinde kitaplara baktılar. Engels’in ‘Doğanın Diyalektiği’ kitabı. Yasaklı olduğunu savundular.
- O?gün neler yaşadınız?
Cezaevi ring araçlarından değil, arkası geniş bir araç geldi. Muhafız erler geldi. Arkada 4 er, bizi dövmeye başladı. İkisi beni, ikisi İlhan’ı. Arabayla 25 dakika dolaştırıp dövdüler. İlhan’ı 3’ü dövdü bir ara. Düştü yere. Emir üzerine yürüdük biraz. Geri çağırdılar.
- Hiç tepki gösteremiyor musunuz?
İlhan, bir anda, “Küçük kızımı uyandırmadan geldim, bizi dövdürmeyin” dedi. Astsubay ise “Ben de hasta kızımı sizin yüzünüzden bırakıp geldim” dedi. Eliyle talimat verdi ve kamyonetten indiğimiz yerde bizi yeniden dövmeye başladılar. Bir sigara yaktı, bitene kadar bekledi. İlhan yeniden kapaklandı yere. Tuttular beni o sırada. “Bir tek hayalarınız kaldı, onu da patlattırırım” dedi astsubay. Erler yeniden girişti bize.
İlhan ayağa kalktı. Cama doğru gitti. “Başım dönüyor” dedi. Biraz gidince düştü. “Şekerli su” diye bağırdı biri. Biraz sonra İlhan, iki kişinin arasında, üzeri çıplak, yatağa yatırdılar. “İlhan” dedim. Ses vermiyordu. “Nabız durmuş” dediler. Ağlamaya başladım. Biri suni teneffüs yapıyordu. Öyle üzerine yatırıldığı battaniyede götürdüler kardeşimi.
- Sizi orada mı tuttular sonra?
Beni de alıp gazinoya götürdüler. Astsubayın biri, “Kardeşinin kalbi olduğunu neden söylemedin?” dedi. “Sormadın ki” dedim. Hem kalbi yoktu ki... İğne yaptılar bana zorla. Uyuttular. Uyandığımda askerler beni savcılığa götürdüler. Kardeşim ölmüştü. Erler, yaşadığını söylediler. İnanmadım.

Gül Erdost: O adam insanlık dışı biri
İlhan Erdost’un eşi Gül Erdost, “Bana verilen emri uyguladım” Raci Tetik için “İnsanlık dışı biri” diyor. Gül Erdost, Milliyet’e şunları söyledi:
“Raci Tetik’in beyanat verip, eşinin suçsuz olduğunu söylüyordu. Şaşkınlıkla izledik. 5,5 aylık ve 2,5 yaşında iki çocuğumu babasız büyüttüm. Onlar bunun farkında değiller. Mamak Askeri Cezaevi’ndeki çığlıkları, duruşmalardaki çığlıkları unutamıyorum ben. Tetik oranın tek sorumlusuydu. ‘Emir başkası tarafından verildi’ diyor. Biz kin güdücü değiliz. Bana emir verseler Tetik’i öldürmek üzere buna elim varmaz. Herkesin kendi aklı ve sorumluluğu var. Emir verilse bile o emrin hesabının sorulması gerekiyordu. Tetik’in hesabını hukuki yollardan vermesini istiyoruz.”

Alaz Erdost: Beni çok şaşırttı
İlhan Erdost’un kızı Alaz Erdost, Darbe Komisyonunun Raci Tetik’i dinlemesinden bir sonuç beklemediğini anlattı: “Raci Tetik’in yaptıkları, söyledikleri beni çok şaşırttı. Daha önce de kendisini kahraman gibi görüyordu. 12 Eylül’en en önemli amaçlarından biri, gençleri apolitikleştirmekti. Bu amaçlarına ulaştılar. 12 Eylül davasına müdahillik talebinde bulunduğumuzda da yargılamanın samimi olduğunu düşünmüyorduk. Hâlâ bunu görüyoruz.Çocukluğumuzda annemin hep ağladığını gördük ablamla beraber.”