Yüksek Seçim Kurulu’na (YSK) önceki gün sunulan aday listeleriyle, 7 Haziran seçimlerinde ilk kez parlamentoya giren 4 partiden 36 ismin, 1 Kasım itibariyle vekillik macerasının sona ermesi kesinleşti. 7 Haziran’da ilk kez milletvekili seçilen Ak Parti’den 30, CHP’den 1, MHP’den 2 ve HDP’den 3 isim partilerinin aday listelerinde yer bulamadı. Aday listelerinde seçilmeleri zor sıralara çekilenlerle birlikte bu sayı artabilecek.
Vekillik maceraları yaklaşık 5 ayda noktalanacak bu vekiller, ‘en kısa görev yapan milletvekilleri’ olarak parlamento tarihine geçerken, mevzuattaki 2 yıl şartını doldurmadıkları için TBMM’ye ‘milletvekili emeklisi olma’ hakkını da kazanamadan veda etmiş olacaklar. Bu vekillerin gözü kulağı yeni dönem parlamentosunda olacak. 1 Kasım sonrası yeni parlamento 2 yıl çalışma şartını ortadan kaldırırsa, bu vekillerden emeklilik süresi dolmuş olanlar ‘vekil emeklisi’ statüsü kazanabilecek. Aksi takdirde bu statüden yeniden vekil seçilmeden yararlanamayacak.
Sözler tutulacak mı?
Milletvekillerinin süre ve yaş şartını doldurdukları anda ‘milletvekili emekliliğine’ hak kazanabilmeleri için, parlamentoda en az 2 yıl görev yapmaları gerekiyor. Seçimlerin yenilenmesi olasılığının gündeme geldiği günlerde 7 Haziran’da ilk kez Meclis’e giren çok sayıda vekilin bir sonraki seçimde adaylık şansı bulamama ihtimaline karşı 4 parti arasında söz konusu vekillerin mağduriyet yaşamaması için bir düzenleme yapılması noktasında temaslar yürütülmüştü.
Ancak seçim arifesinde bu yönde bir düzenleme yapılmasının seçmende tepki yaratacağı dikkate alınarak, 2 yıl şartının esnetilmesi yönündeki mevzuat değişikliğinin seçim sonrasına bırakılması görüşü benimsenmişti. Şimdi liderlerinden çizik yiyerek, 5 ayda Meclis’e veda etmek durumunda kalan vekiller, bu yönde kendilerine verilen düzenleme sözünün tutulup tutulmayacağını merakla bekliyor.
İstanbul’a özel takviye
7 Haziran’da İstanbul listeleri ‘zayıf’ bulunan Ak Parti’de 3 bölgenin de birinci sıra adayı değiştirildi. 1. bölgede bakan İdris Güllüce yerine Ak Parti’nin ‘isim babası’ ve ‘Partinin en ağır abisi’ olarak nitelendirilen Refah Partisi’nin Kültür Bakanı da olan İsmail Kahraman konuldu.
Erdoğan gibi Rizeli olan Kahraman’ın Saadet Partisi tabanını da çok etkileyen bir isim olduğu vurgulandı. Kahraman’ın İstanbul’da muhafazakar tüm STK’lar üzerinde de ciddi bir etkisi olduğu vurgulanıyor.
Eski ile yeni bir arada
Ak Parti’de 53 isim çizik yerken, 3 dönemlikler ve MYK üyeleri dışında listeler 28 yeni isimle takviye edildi. Listeler yapılırken, “3 dönemlikler”, “bir dönem Ak Parti’de vekillik yapmış”, “Ak Parti hareketi içinde var olan ancak hiç Ak Parti vekili olmamış” ve “ilk kez vekil olacak” isimler harmanlandı. Listelerde yerleri değiştirilen ve seçilecek yerlerden “sınır” sıralara konulan isimlere de “Daha sıkı çalışın” mesajı verildi. Cengiz Tokmak Sinop’ta, Burhan Kayatürk Van’da, Yusuf Başer Yozgat’ta sınıra konuldu.
Doğu’da büyük değişim
Ak Parti Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesindeki illerde listelerin neredeyse tamamını değiştirdi. 11 sandalyeli Diyarbakır listesinde 7 Haziran’a göre Netice Arslan ve Alaattin Parlak dışında liste tamamen değişti. Ağrı’da 7 Haziran’da “İstanbul’da yaşayan Ağrılı” bir adayı gösterip tepki çeken Ak Parti, Hakkari ve Iğdır’da olduğu gibi “yerel” bir adaya yöneldi. Ağrı İl Genel Meclisi Genel Sekreteri Cesim Gökçe ilk sıraya konuldu.
Ak Parti’de sayı 36’ya çıkabilir
Ak Parti aday listesine göre 7 Haziran’da seçilen 258 vekilden 53’ü liste dışı kaldı. Yeniden adaylık şansı bulamayan bu 53 vekilden 30’u 25. dönemde ilk kez milletvekili seçilmişti. 1 Kasım listelerinde yer bulamayıp, vekilliklerinin 5 ay sürmesi kesinleşen 30 isim şöyle:
“Sadullah Kısacık (Adana), Remziye Sıvacı (Afyon), Nevzat Palta (Aksaray), Mehmet Sadık Atay (Aydın), Şemsettin Emir (Edirne), Serpil Bulut (Elazığ), Talha Erol Durmaz (Erzincan), Mehmet Alğan (Hatay), Osman Can (İstanbul), Hüseyin Yayman (İstanbul), Ethem Tolga (İstanbul), Özlem Zengin (İstanbul), Abdürrahim Boynukalın (İstanbul), Uğur Işılak (İstanbul), Mustafa Afşin Yazıcıoğlu (İstanbul), Cemil Şeboy (İzmir), Mehmet Uçum (Kars), Ahmet Doğan (Kayseri), Kemal Tekden (Kayseri), Havva Çalış (Kayseri), Hamdı Irmak (Kırklareli), Cemalettin Kaflı (Kocaeli), Rüveyde Gülseren Işık (Konya), Muhammet Gültak (Mersin), Muhsin Kızılkaya (Mersin), Hasan Kökten (Muğla), Ali İnci (Sakarya), Mazhar Bağlı (Şanlıurfa), Hamide Sürücü (Şanlıurfa), Fatma Gaye Güler (Tokat).”
1 Kasım seçimleriyle CHP’den 1, MHP’den 2, HDP’den de 3 isim olmak üzere 7 Haziran’da ilk kez parlamentoya girmiş 6 isim de TBMM’ye veda edecek. Bu isimler de şunlar:
CHP: Murat Özçelik (İstanbul)
MHP: Durmuş Yalçın (Karabük), Zeynel Balkız (Manisa)
HDP: Remzi Özgökçe, Selami Özyaşar (Van), Hatice Seviptekin (Siirt)
Bilgileri yüklenemedi
Jet hızıyla seçimin yenilenmesi Meclis yönetimini de zorladı. Normalde seçimlerden en geç bir-iki ay sonra Meclis Başkanlığı yeni dönem milletvekillerinin fotoğraf ve özgeçmişlerinin yer aldığı albümü bastırıp dağıtır, TBMM’nin internet sitesine de vekillerin fotoğraf ve özgeçmiş bilgileri yüklenirdi. Ancak bu kez seçimlerin üzerinden 3 ay geçmesine rağmen TBMM’nin internet sitesine vekillerin özgeçmiş bilgileri tam olarak yüklenemedi. Sadece geçmiş dönemlerde vekillik yapmış isimlerin özgeçmiş bilgileri sitede yer alırken, 7 Haziran’da ilk kez seçilen milletvekillerinin TBMM sitesinde sadece fotoğrafları ile TBMM Genel Kurulu’ndaki ant içme törenlerine ilişkin videolar konulabildi.
Toplam mesai 31 saat 49 dakika
Parlamento tarihinin en kısa dönemi olarak 25. dönemde Genel Kurul’da 9 birleşim yapıldı. 23 Haziran’daki yemin töreni ile 3 Eylül’deki Suriye ve Irak’ın kuzeyine sınırötesi harekat tezkeresinin ele alındığı birleşimler ‘cüce’ dönemin en uzun mesai günleri oldu. Yemin töreni yaklaşık 10, tezkerenin de ele alındığı birleşim ise yaklaşık 9.5 saat sürdü. 1 Ekim’de yapılacak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın konuşacağı yeni yasama yılı açılış töreni hariç, 25. dönem milletvekillerinin 9 birleşimdeki toplam mesaisi ise Meclis tutanaklarına göre sadece 31 saat 49 dakika oldu.
