OHAL gitti izi kaldı

Türkiye iki yıl sonra “olağan hal”e döndü. 15 Temmuz darbe girişiminin ardından 20 Temmuz 2016’dan itibaren ülke genelinde ilan edilen ve 7 kez uzatılan Olağanüstü Hal (OHAL), yeni bir uzatma yapılmadığı için dün gece 01.00 itibarıyla kalktı. OHAL sürecinde içerikleri zaman zaman tartışmalara yol açan 32 KHK çıkarıldı. KHK’lar ile radikal yapısal düzenlemeler ve binlerce kişinin kamudan ihracı gerçekleştirildi. Günübirlik kiralanan evler, kış lastiği hatta evlilik programları bile KHK’lara konu oldu.

OHAL sürecinde ilki 23 Temmuz 2016’da, sonuncusu da 7 Temmuz 2018’de yayımlanan ve biri hariç tümü Meclis’te yasalaştırılan KHK düzenlemelerinden bazıları şöyle:

- 15 Temmuz darbe girişimi nedeniyle şehit olanların yakınlarına tazminat ve gazilere aylık bağlandı.
- OHAL KHK’ları kapsamında karar alan ve görevleri yerine getiren kişilerin bu görevleri nedeniyle hukuki, idari, mali ve cezai sorumluluğu bulunmayacağı hükme bağlandı.
- Gözaltı süresi ilk etapta 30 güne kadar uzatıldı, sonra 7 güne düşürüldü.

YAŞ’A SİVİL DAMGA

- Yüksek Askeri Şura’nın yapısı değiştirildi, sivil sayısı artırıldı.
- Genelkurmay Başkanı atanmak için kuvvet komutanlığı yapma şartı kaldırıldı.
- Başta GATA olmak üzere askeri hastaneler Sağlık Bakanlığı’na devredildi.
- Harp okulları, askeri liseler ve astsubay hazırlama okulları kapatıldı. Daha sonra Harp okullarına yeniden öğrenci alınmasına karar verildi.
- Milli Savunma Bakanlığı bünyesinde Milli Savunma Üniversitesi kuruldu.
- Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı İçişleri Bakanlığı’na bağlandı.
- 15 Temmuz’da hayatını kaybedenlerin yakınları zorunlu askerlikten muaf tutuldu.
- TSK İç Hizmet Kanunu’nda değişiklik yapıldı. Genelkurmay Başkanı’nın subayların sınıflandırılması, general kadrolarının belirlenmesi, görev süreleri gibi konulardaki yetkileri kısıtlandı. İlkokul mezunlarına erbaşlık yolu açıldı.
- Darbe teşebbüsü dahil terör eylemlerinin bertaraf edilmesi veya terörle mücadele görevinin ifası sırasında yaralanmasına karşın vazife malulü sayılmayanlara, aylık bağlanmasına imkan tanındı
- Milli Savunma Bakanlığı ile TSK’de görev yapan personele ilişkin istihbarat ve güvenlik soruşturması yürütme yetkisi MİT’e verildi. MİT Müsteşarlığı’nın tanıklığı ise Cumhurbaşkanının iznine bağlandı.
- Cumhurbaşkanlığı bünyesinde de Milli İstihbarat Koordinasyon Kurulu kuruldu.

TİB KAPATILDI

- Cezaevindeki 38 bin kişiyi etkileyecek şekilde 1 Temmuz 2016 tarihine kadar işlenen kimi suçlarda denetimli serbestlik süresi 1 yıldan 2 yıla çıkarıldı.
Hapis cezasının üçte ikisini yatanlar için koşullu salıverilme “yarısı” olarak değiştirildi.
- Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı kapatıldı.
- Öğretim elemanı emeklilik yaşı 72’den 75 yükseltildi.
- Daha önce Harp Okulu mezunu olmadan, kamu ya da özel üniversite mezuniyeti ile subay ya da tabip subay olma hakkı, TSK bünyesinde istihdam edilecek pilotlar için de açıldı. Özel nedenlerle subaylıktan ayrılan pilotlara da, Hava Kuvvetleri Komutanlığı’na geri dönme hakkı sağlandı.
- Kamu iştiraklerinde çalışan işçilerden terör örgütleriyle bağlantı gerekçesiyle sözleşmesi feshedilenlerin başka kamu kurumlarında istihdam edilmesi engellendi.
- Kapatılan özel kurumlar ile vakıfların varlıkları Hazine’ye geçirildi.

Belediyelere kayyum atandı

- Dershane öğretmenlerine KPSS şartı olmadan sözleşmeli öğretmenlik imkanı getirildi.
- OHAL kapsamında kayyum atanan şirketlerde görev TMSF’ye devredildi.
- Valilere ilde çıkabilecek olaylarda gerektiğinde TSK’dan yararlanma imkanı verildi.
- Terör bağlantısı nedeniyle belediye başkanlarının görevden alınabilmesi, yerlerine kayyum atanması öngörüldü.
- Memuriyete girişte güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması zorunlu hale geldi.
- İçişleri Bakanlığı’na yurt dışı teşkilatı kurma yetkisi verildi.
- Rektörlerin YÖK’ün önerdiği üç aday arasından Cumhurbaşkanınca atanması sistemi getirildi.
- OHAL kapsamında tutuklu ve hükümlü olarak cezaevinde bulunanların yapılan her türlü sınava girmesi yasaklandı.

TAŞERONA KADRO

- Kamudaki taşeron işçiler sürekli işçi kadrosuna alındı.
- Terör olaylarının etkisiz kılınmasına destek olan sivillere yargı muafiyeti getirildi.
- Deprem tehlikesi nedeniyle Bursa’nın Gemlik İlçe merkezinin taşınması öngörüldü.
- Türkiye Varlık Fonu’na dış borç yetkisi verildi.
- Askeri Fabrika ve Tersane İşletme Anonim Şirketi (ASFAT AŞ) kuruldu.

Tek tip kıyafet

* Savunma Sanayi Müsteşarlığı Cumhurbaş-kanlığı’na bağlandı.
* Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar nedeniyle tutuklu veya hükümlü bulunanlara cezaevi dışında tek tip kıyafet zorunlu kılındı.

KIŞ LASTİĞİ ZORUNLU OLDU

- 1 Temmuz 2017 tarihi itibariyle özel öğretim kursuna dönüştürülmeyen öğrenci etüt eğitim merkezlerinin kapatılmasına karar verildi.
- Kış lastiği kullanımı zorunluluğuna ilişkin yaptırımlar yeniden düzenlendi.
- Seçim döneminde YSK’nın belirlediği esaslara aykırı davranılması halinde yayın durdurma ve para cezası öngören düzenleme kaldırıldı.
- Evlilik programları, mevzuata aykırı özellik taşıyan sağlığa zararlı ürünlere ilişkin programlar, izleyici ve dinleyicileri yanıltıcı ve/veya haksız kazanca neden olacak şekilde yarışma, çekiliş, lotarya ve benzeri adlar altında ödül ve ikramiye veren programlar yasaklandı.
- Eski milli futbolcular Hakan Şükür ve Arif Erdem’in madalyaları geri alındı.
- Milletvekillerinin soruşturulma usulleri değiştirildi.
- Uyuşturucu madde imal ve ticaretiyle ilgili hapis cezalarına ilaveten adli para cezası da getirildi.
- Aksaray’ın Sultanhanı ile Artvin’in Hopa ilçesine bağlı Kemalpaşa beldeleri ilçe yapıldı.
- Şeker Kurumu, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu kapatıldı.

Araç tescil işleri noterlere devredildi

- Günübirlik kiralanan evlerde kimlik bildirimi zorunlu oldu. Otellere bilgi belge ve kayıtları anlık olarak genel kolluk güçlerine bildirme zorunluluğu getirildi.

ŞANS OYUNLARI

- Araç tescil hizmetleri noterliklere devredildi.
- Hakkında soruşturma veya kovuşturma yürütülen ve yurt dışında olmaları nedeniyle kendisine ulaşılamayanların, Resmi Gazete’de yapılan “Yurda dön” ilanına rağmen üç ay içinde yurda dönmemeleri halinde, vatandaşlıktan çıkarılabilmesinin önü açıldı.
- At yarışı, şans oyunları lisans hakkı 1/1/2018 tarihinden itibaren 49 yıl süreyle Türkiye Varlık Fonu’na verildi.
- Ön ödemeli konut satışında tüketiciye 24 aya kadar gerekçesiz cayma hakkı verildi.
- OHAL KHK’ları ile ilgili kararları incelemek üzere 7 kişilik Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu kuruldu. Böylece hakkında tedbir uygulananlara komisyon şartıyla yargı yolu açıldı.

Avrupa Konseyi ve BM’den destek

Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Sözcüsü Daniel Holtgen, “OHAL’in tekrar uzatılmamasından memnuniyet duyuyoruz” dedi. Avrupa Konseyi’nin terörle mücadele kapsamında hazırlanan kanun tasarılarının farkında olduğunu aktaran Holtgen, “Genel Sekreter Thorbjorn Jagland, tüm mevzuatın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’yle uyumlu olması gerektiğini kaydetmektedir” diye konuştu. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreter sözcülerinden Farhan Haq da “Tüm temel hakların korunduğu bir iklim oluşturulduğunu görmenin iyi olacağını” bildirdi. - AA

MSB kararıyla3 askeri hâkime ihraç

Milli Savunma Bakanlığı kararıyla 3 askeri hakim, meslekten ihraç edildi. OHAL’in sona erdiği dün gece, Resmi Gazete’de yayımlanan Milli Savunma Bakanlığı kararına göre, Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) ile ilişkili oldukları gerekçesiyle 3 askeri hakim meslekten atıldı. Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın imzasının bulunduğu kararda, Hava Hakim Binbaşı Bayram Ayazma, Hava Hakim Binbaşı Özkan Doğdu ve Hakim Teğmen Mehmet Öztürün meslekten ihraç edildi.