İşte Adana Mutabakatı... PKK ve uzantılarını Suriye’de yasaklıyor

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında Moskova’da gerçekleşen ve Suriye ile ilgili son gelişmelerin görüşüldüğü ikili zirvenin ardından Türkiye ile Suriye arasında 1998’de imzalanan ve Suriye’nin PKK ve uzantılarına kapısını kapatmayı taahhüt ettiği Adana Mutabakatı yeniden gündeme geldi. 1990’lı yıllarda terör örgütü PKK, Suriye’den açıkça destek görüyordu. Örgütün elebaşı Öcalan, bu ülkede kendisine sağlanan bir evde yaşıyordu. Bu durum, 1998’in yaz aylarında yapılan Milli Güvenlik Kurulu toplantılarının ana gündemini oluşturuyordu. Dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in askerin yaptığı planlamaya onay verilmesi üzerine düğmeye basıldı.

‘Sabrımız taştı’ mesajı

Dönemin Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Atilla Ateş, Hatay sınırında “Sabrımız taştı” mesajını verdi. Türk tanklarının kısa sürede Suriye içlerine doğru yürüyeceği algısı, dönemin Suriye yönetiminde kaygı yarattı. Suriye yönetimi 9 Ekim 1998’te Öcalan’ı ülkeden çıkardı. 19-20 Ekim 1998’de dönemin Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek, İran Cumhurbaşkanı Seyit Muhammed Hatemi adına İran Dışişleri Bakanı Kemal Harrazi ve Mısır Dışişleri Bakanı Amr Musa tarafından Suriye adına getirilen mesajların ışığında terörizmle mücadele iş birliği konusunu görüşmek üzere Türk ve Suriye heyetleri Adana’da bir araya geldi. 20 Ekim’de Adana Mutabakatı imzalandı. Mutabakatta yer alan maddeler şunlardı:

- Suriye, topraklarından kaynaklanan ve Türkiye’nin güvenlik ve istikrarını bozmaya yönelik hiçbir faaliyete, karşılıklılık ilkesi çerçevesinde izin vermeyecektir. Suriye, topraklarında üzerinde özellikle PKK’nın silah, malzeme ve parasal destek teminine ve propaganda yapmasına müsaade etmeyecektir.

- Suriye, PKK’nın terörist bir örgüt olduğunu kabul etmiştir. Ülkesinde diğer terör örgütleri beyanında PKK ve tüm yan kuruluşlarının bütün faaliyetlerini yasaklamıştır.

- Suriye, ülkesinde PKK’nın eğitim ve barınma amaçlı kamp oluşturmasına ve ticari faaliyetlerine izin vermeyecektir. Suriye, PKK mensuplarının 3’ncü bir ülkeye geçişleri için ülkesini kullanmasına müsaade etmeyecektir.

- PKK terör örgütü elebaşısının Suriye topraklarına girmemesi için bütün tedbirleri alacak, sınır kapılarını bu yönde talimatlandıracaktır.

Türkiye’nin dikkat çektiği madde

Adana Mutabakatı’nda “Suriye tarafı bu tutanakta sözü edilen hususların uygulanması ve somut sonuçların sağlanması için gerekli tedbirleri alacağını taahhüt etmiştir” ifadeleri yer alıyor. Türkiye, Suriye topraklarında yapılacak olası harekât durumunda BM Anlaşması’nın 51. maddesine dikkat çekiyor. Bu maddede, “Bu antlaşmanın hiçbir hükmü, BM üyelerinden birinin silahlı bir saldırıya hedef olması halinde, Güvenlik Konseyi uluslararası barış ve güvenliğin korunması için gerekli önlemleri alıncaya dek, bu üyenin doğal olan bireysel ya da ortak meşru savunma hakkına halel getirmez” deniliyor. Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı harekâtları da, BM Anlaşması’nın 51. maddesinde yer alan uluslararası hukuk çerçevesindeki meşru müdafaa hakkına dayandırılmıştı.