HDP’ye kapatma davası! İşte adım adım kritik süreç
18.03.2021 - 07:00 | Son Güncellenme:
ANKARA Milliyet
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Bekir Şahin, 2 Mart’ta hakkında resen inceleme başlattığı HDP’nin kapatılması istemiyle Anayasa Mahkemesi’nde dava açtı. İddianamede HDP yönetici ve üyelerinin “terör örgütü PKK ile birlikte hareket ettikleri ve örgütün uzantısı olarak faaliyette bulundukları” belirtildi.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Bekir Şahin, 2 Mart’ta hakkında resen inceleme başlattığı Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) kapatılması istemiyle Anayasa Mahkemesi’nde (AYM) dava açtı. Yüksek Mahkeme’ye gönderilen iddianamede HDP yönetimi ve üyelerine “bölücülük” suçlaması yöneltildi.
Başsavcılık, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin uzun süredir kapatılması çağrısını yaptığı HDP’ye yönelik 2 Mart’ta resen inceleme başlatmış ve Yargıtay Başsavcılığı Siyasi Partiler Bürosu, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na yazı yazarak HDP eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ’ın da arasında bulunduğu 108 sanıklı “Kobani” iddianamesinin ekleriyle birlikte kendilerine gönderilmesini istemişti.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, dün HDP hakkında AYM’de kapatma davasını açtı. İddianame, Yüksek Mahkeme’ye gönderildi.
69. madde vurgusu
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Bekir Şahin, konuya ilişkin yazılı açıklamasında, siyasi partilerin demokratik siyasi hayatın vazgeçilmez unsuru ve toplumun ekonomik, sosyal gelişimine katkı sunmayı amaçlayan kurumlar olduğunu belirtti. Partilerin bu amaçlarını evrensel ve demokratik hukuk kuralları çerçevesinde barışçıl yollarla gerçekleştirmelerinin esas olduğunu vurgulayan Şahin, Anayasa’ya göre siyasi partilerin faaliyetlerinin Anayasa ve kanun hükümlerine uygun sürdürmeleri gerektiğini ifade etti. Anayasa’nın 14. maddesinde, temel hak ve hürriyetlerden hiçbirinin, devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmayı ve ortadan kaldırmayı amaçlayan faaliyetler biçiminde kullanılamayacağının düzenlendiğini hatırlatan Şahin, şunları kaydetti: “Anayasanın 69. maddesinin 6. fıkrasında ve Siyasi Partiler Yasası’nın 103. maddesinde, bir siyasi partinin Anayasa’nın 68. maddesinin 4. fıkrası hükümlerine aykırı eylemlerinden ötürü temelli kapatılmasına, ancak bu nitelikteki fiillerin işlendiğinin ve odak haline geldiğinin AYM’nce tespit edilmesi halinde karar verileceği belirtilmiş, fıkranın devamında da bir siyasî parti; bu nitelikteki fiiller o partinin üyelerince yoğun bir şekilde işlendiği ve bu durum o partinin tüm organlarınca zımnen veya açıkça benimsendiği, yahut bu fiiller doğrudan doğruya anılan parti organlarınca kararlılık içinde işlendiği takdirde söz konusu fiillerin odağı haline gelmiş sayılacağına işaret edilmiştir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 11. maddesinin 1. fıkrasında, herkesin barışçıl olarak toplanma ve dernek kurma hakkına sahip olduğu belirtilmiş, aynı maddenin 2. fıkrasında ise bu hakların kullanılmasına, ulusal ve kamusal güvenliğin korunması, kamu düzeninin sağlanması, suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya ahlakın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması amacıyla kanunla kısıtlama getirilebileceği ilkesi kabul edilmiştir. Nitekim, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi terörün kınanmamasını dahi siyasi partilerin kapatılması için yeterli bir gerekçe olarak kabul etmiştir.”
Davanın gerekçesi
“Siyasi parti yönetici ve üyeleri demokratik ilkeler çerçevesinde faaliyetlerine devam etmeli, terör örgütleri ile irtibatlı ve iltisaklı olmamalı, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmayı ve ortadan kaldırmayı amaçlamamalıdır” vurgulamasını yapan Şahin, kapatma davasının gerekçesini şöyle özetledi: “Bu bağlamda, Halkların Demokratik Partisi yönetici ve üyelerinin beyan ve eylemleriyle demokratik ve evrensel hukuk kurallarının kabul etmeyeceği şekilde davrandıkları, PKK terör örgütü ve bağlı örgütlerle birlikte hareket ettikleri, örgütün uzantısı olarak faaliyetlerde bulunarak Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmayı ve ortadan kaldırmayı amaçladıkları anlaşıldığından adı geçen siyasi partinin kapatılması AYM’nden talep edilmiştir.”
687 HDP’liye siyasi yasak istendi
Başsavcı tarafından hazırlanan iddianame 609 sayfadan oluşuyor. Aralarında HDP Eş Genel Başkanları Pervin Buldan ve Mithat Sancar ile önceki eş genel başkanlar Figen Yüksekdağ ve Selahattin Demirtaş’ın da bulunduğu 687 HDP’li için siyasi yasak isteniyor.
Başsavcılık iddianamesinde hazine yardımının kesilmesi ve partinin mal varlığına tedbir konulması talep ediliyor. Anayasa Mahkemesi’nin, siyasi yasak istenen kurucuları dahil partililerin, beyan ve eylemleriyle partinin temelli kapatılmasına neden olduğunu belirlemesi halinde, bu kişiler Anayasa Mahkemesinin temelli kapatmaya ilişkin kesin kararının Resmi Gazetede gerekçeli olarak yayımlanmasından başlayarak, 5 yıl süreyle bir başka partinin kurucusu, üyesi, yöneticisi ve deneticisi olamıyor. Anayasanın 69. maddesine göre, kapatma davasına bakacak Anayasa Mahkemesi, temelli kapatma yerine, dava konusu fiillerin ağırlığına göre ilgili siyasi partinin devlet yardımından kısmen veya tamamen yoksun bırakılmasına karar verebiliyor. Temelli kapatılan bir parti, başka ad altında kurulamıyor.
Süreç nasıl işleyecek?
Kapatma davasının ardından Anayasa Mahkemesi (AYM) Başkanı Zühtü Arslan, raportör görevlendirecek. Başkanın görevlendirdiği raportör ilk inceleme raporunu hazırlayarak Başkanlığa sunacak. Sonrasında kabulüne karar verilmesi halinde iddianame ve ekleri HDP’ye gönderilerek, usul ve esasa ilişkin savunmaları alınacak. HDP’nin yasal süre içinde ön savunmasını vermesi gerekiyor. Bu sürenin uzatılması için yapılabilecek başvuruyu Anayasa Mahkemesi karara bağlayacak. Ön savunmanın ardından Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Bekir Şahin, esas hakkındaki görüşünü sunacak. Bu görüş HDP’ye gönderilecek. Daha sonra belirlenecek bir tarihte Başsavcı Şahin sözlü açıklama, HDP yetkilileri de sözlü savunma yapacak. Bütün bu sürecin ardından davaya ilişkin bilgi, belgeleri toplayacak raportör esas hakkındaki raporunu hazırlayacak. Bu işlemler sürerken, gerek Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı gerekse davalı HDP ek delil veya yazılı ek savunma verebilecek.
Raporun AYM üyelerine dağıtılmasının ardından Başkan Arslan toplantı için bir gün belirleyecek, üyeler belirlenen günde bir araya gelerek kapatma istemini esastan görüşmeye başlayacak. HDP hakkındaki kapatma davasını 15 kişiden oluşan AYM Heyeti karara bağlayacak. AYM, kapatmaya veya dava konusu fiilerin ağırlığına göre devlet yardımından kısmen ya da tamamen yoksun bırakmaya toplantıya katılan üyelerin üçte iki oy çokluğuyla karar verecek. Verilen karar Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı ile ilgili siyasi partiye tebliğ edilecek ve Resmi Gazete’de yayımlanacak.
