Fırat’ın doğusuna rejimin girmesi güvenlik sorunu

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Fırat’ın doğusunda ve Mümbiç’te Suriye rejiminin olmasına ABD’nin de Türkiye’nin de karşı olduğunu söyledi. ABD’nin ‘rejim demek İran demek’ görüşünde olduğunu belirten Çavuşoğlu, Türkiye açısından da güvenlik endişelerinin ortadan kalkmayacağını söyledi. Çavuşoğlu, “Terör örgütü YPG, rejim dahil herkesle işbirliği içine girebilir. Rejimle YPG Türkiye’ye karşı birleşebilirler. O yüzden güvenli bölge bizim için önemli” dedi. Güvenli bölgeye ilişkin detayların henüz netleşmediğini belirten Bakan Çavuşoğlu Rusya’nın güvenli bölgeye karşı olmadığını vurguladı.

Çavuşoğlu Demirören Medya’yı ziyaret ederek Milliyet Ankara Temsilcisi Didem Özel Tümer’in de aralarında bulunduğu Ankara temsilcileri ve yazarlarla bir araya gelerek dış politika gündemini değerlendirdi. Çavuşoğlu’nun açıklamalarında şu noktalar öne çıktı:

ADANA MUTABAKATI: Rejimle ilişkilerimizin kesilmesine rağmen, 2011’den bu yana herhangi bir taraf ‘Adana Mutabakatı’nın sonlandırılmasını istiyoruz’ dememiş. Ama fiili olarak da uygulama yok. (Suriye’nin) Teröristleri barındırmayacağına dair net taahhütleri var. Yerine getirmiş, çok sayıda PKK’lıyı teslim etmiş. Bizim işimize şu anda yarar mı? Tam olarak normal bir siyasi çözüm olduğunda, karşımızda Suriye devleti yönetimi varsa, bizim işimize çok yarar. İyi uygulandığı zaman işimize yarar.

YPG HER TARAFLA OYNUYOR: (YPG’nin rejimle ve Rusya’yla ilişkisi) Terör örgütü YPG, ABD’nin çekilmesini öngörerek kendisine yeni müttefikler aramaya başladı. Putin o gün ‘Kürtlerin Suriye rejimi ile diyaloğuna önem veriyoruz’ dedi. Kürtleri mi kastetti, YPG’yi mi kastetti? YPG, (Rejime) ‘İdlib’e beraber girelim, onun karşılığında şunu isteriz, bunu isteriz’ (dedi). Uzun pazarlık oldu ama rejim bunları kabul etmedi. YPG, rejim dahil herkesle iş birliği içine girebilir.

REJİMİN GİRMESİNİN ÇEKİNCELERİ: ABD çekildikten sonra, buralara ya da Mümbiç’e rejimin girmesinin iki mahsuru var. Birincisi ABD’liler, ‘rejim demek İran demek’ diyor, girmesini istemiyor. Açıkça söylediler. Bizim açımızdan ise, rejimin girmesi bizim güvelik endişelerimizi ortadan kaldırmaz. YPG’lilerle pekala işbirliği yapabilirler. Adana Mutabakatı bu anlamda tam uygulanır mı uygulanmaz mı, o başka bir şey. Çünkü rejimle YPG, Türkiye’ye karşı birleşebilirler. O yüzden güvenli bölge bizim için önemli.

RUSLAR KARŞI DEĞİL: Ruslar güvenli bölgeye karşı değil. Türkiye’nin endişelerinin karşılanması gerektiğini söylüyorlar. Amerikalılar Ruslarla birlikte hareket edecekler mi etmeyecekler mi? ABD tam olarak ne anlıyor? Rusya’nın rolü ne olacak? Bunlarda bir netlik yok. ABD’nin çekilmesini sadece Amerikalılarla değil, Ruslar, İranlılar ve diğerleriyle de koordine etmeye çalışıyoruz. Irak da devreye girdi. İkincisi Trump güvenli bölge söyleminden sonra bunu da sahadaki tüm aktörlerle görüşüyoruz. Ama henüz görüşlerde, politikalarda bir netlik yok.

KOORDİNE ETMEK İÇİN DURDUK: Belirlenmiş, ‘çekilme şu tarihe kadar olursa olur ya da PKK/YPG temizlenirse temizlensin, temizlenmezse gireriz’ diye bir tarih yok. Cumhurbaşkanımız bunu başından beri söylüyor, sabrımız sınırsız değildir. Niye başlatmadık harekatı? ABD, ‘Biz çekiliyoruz, bunu de beraber koordine edelim’ dediği için.

GÖRÜŞ AYRILIĞI YPG: DAEŞ’e karşı mücadelede havadan destek verilmesi konusunda bir görüş ayrılığı yok. Esas ayrılık YPG ile ilgili. ABD diyor ki ‘buraya rejim girmesin. Ruslarla, İranlıların her zamanki argümanı, ‘orası Suriye’nin topraklarıdır’. Daha önce de Suriye’nin topraklarıydı ama DAEŞ kontrol ediyordu. Şimdi de Suriye’nin toprakları, ama YPG kontrol ediyor.

BOŞLUĞU KİM DOLDURACAK: Netlik kazanmış konular değil. Müzakere edilen konular.

MÜNBİÇ’TE HIZLANMA VAR: (ABD oyalıyor mu?)Şu anda oyalama var diyemeyiz. Mümbiç yol haritasının uygulanmasında hızlanma var. Sahada askerlerimizle, istihbaratımız karşılıklı, (yerel yönetimde) kimler görev alacak, güvenlik birimlerinde kimler olacak konusunda çalışıyor.

SURİYELİ KÜRTLER DÖNER: Fırat’tan Irak sınırına kadar güvenli bölge olduğunda çok sayıda insan döner. En çok da Türkiye’deki Suriyeli Kürtler döner. Çünkü YPG dönmelerini istemiyor. YPG ile aynı ideolojiye sahip değiller. Son zamanlarda Süryaniler isyan etmeye başladı. Mallarına, mülklerine el koyuyor, okullarını kapatıyor. Yezidi aktivist, Nadia Murad Katar da ‘Sayın Bakanım lütfen Sincar’ı bombalamayın’ dedi. ‘Biz teröristleri bombalıyoruz’ dedim. ‘PKK’lılar DAEŞ’ten kurtaracağız diye geldiler. Şimdi en az DAEŞ kadar zulmediyorlar. Bombaladığınız zaman kendileri saklanıyor. Ön planlarda Yezidiler var, onlar ölüyor. Yezidileri de, şimdi hükümet kuruldu, Irak’ın güçlerine entegre edelim. Irak ve siz beraber çalışın’ dedi.

SURİYE’NİN ARAP BİRLİĞİ’NE ALINMASI: Bazı Arap ülkeleri istiyor, bazıları şiddetle karşı çıkıyor. Esad’ın bu süreçte bile çok kibirli davranış içinde olduğunu söylüyorlar. Arap ülkelerinin önemli bir kısmı Esad’ı kendi taraflarına çekerek İran’ın etkisinden kurtarmak, İran’a karşı kullanmak istiyorlar. Ama bir kaç Arap ülkesinin de niyetini biliyoruz. Onlar da Türkiye’ye karşı Esad’ı kullanmak istiyor.

MUTABAKAT BOZULSUN DİYE ÇALIŞIYORLAR: (HTŞ’nin) Güç kazanması için dışarıdan insan devşirmesi,daha fazla silah elde etmesi lazım. İnsan devşirme artık bitti. Ne kadar silahları var istihbaratımız bilir. Ama bir gerçeği ben de biliyorum. Koalisyonun içinde bazı batılı ülkeler, İdlib mutabakatının bozulması için HTŞ’lileri teşvik ediyorlar. Para ve destek veriyorlar. Bir; İdlib mutabakatının bozulması için, iki; anayasa komisyonunu kurulmaması için. Sırf biz yapıyoruz diye.

‘Venezuela’da objektif arabuluculuk rolüne hazırız’

(Venezuela’da Türkiye olası bir durumda Maduro’yu ülkeden çıkarmak için hazırlık yapıyor iddiası) Böyle bir hazırlığımız falan yok. Tamamen ortalıkta konuşulan şeyler. Dışarıdan müdahaleleri meşrulaştırmamak lâzım, bizim itirazımız buna. Biz arabuluculuk rolünü daha önce yaptık. Bazı bölge ülkelerinin dışişleri bakanlarıyla da, Pompeo ile de görüştüm. Venezuela’nın ön koşulsuz bir şekilde diyaloğa hazır olduğunu kendilerine ilettik. Şu anda da böyle bir ihtiyaç olursa biz hazırız ve objektif bir şekilde yaparız.

BOLTON’A MI DÜŞMÜŞ: (ABD’nin petrol şirketlerine ambargo kararı) Venezuela halkını cezalandıran bir karar. (ABD’nin) Alışkanlık haline getirdiği bir tutumu var. Başka ülkelerin askerlerine şunu yap bunu yap, orda darbe yap, burada şu tarafa geç...Bu ne kadar doğru? Bolton demedi mi Venezuela askeri onun değil bunun yanında dursun. Bolton’a mı düşmüş bunun kararı. Hiç demokratik olmayan bir sürü baskıcı rejimler var. Onlarla çok iyi araları. Sisi kaç kişiyi hapse attı, kaç kişiyi öldürdü, meydanda kaç kişiyi alnından vurdu? Biz Maduro süper adam demedik. Yanlış politika uygulayan tüm rejimlere karşı aynı tutumu sergiliyorsan haklısın.

FETÖ, ABD’de kurumlara sızdı

(ABD’nin konsolosluk çalışanları ile ilgili talepleri)Bunlar bizim vatandaşımız. Sizinle çalışıyor olması suç işlediği zaman dokunulmaz olduğu anlamına gelmez. Diplomatik dokunulmazlığı yok. Bu kişileri birimlerinize nasıl aldınız? Cevabını kendi içinizde bulmanız lazım. Bilerek aldıysanız örgütle (FETÖ) işbirliğinizi gösterir, ama öbür türlü sızdılarsa bu sizin güvenliğiniz bakımından da önemli. Onlara söylediğimiz gibi, sadece bizim kurumlara sızmamışlar, ABD’nin buradaki kurumlarına Adana, Ankara, İstanbul’a gayet güzel bir şekilde sızmışlar. Yerleştirilmişler.

‘Cemal Kaşıkçı cinayetini BM’ye götüreceğiz’

(BM Yargısız ve Keyfi İnfazlar Özel Raportörü Agnes Callamard’ın temasları) Raportör ve ekibi ön bilgi toplamak için geldiler. Amerika’ya da gidecekler. BM soruşturması için neler yapabiliriz bunları değerlendirdik. Raportörlerin yaptığı çalışmadan sonra, BM ile ne yapacağımıza birlikte karar vereceğiz. Ön bilgiler toplandıktan sonra Haziran’a kadar beklemeyiz. Bir gerçek var ki hiç kimse olmasa bile yanımızda biz tek başımıza bu başvuruyu yapacağız.