Devlet yeniden yapılandırıldı

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın TBMM’de yemin ettiği sırada yayımlanan uyum kararnamesiyle, devlet, Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi doğrultusunda yeniden yapılandırıldı. Geçici maddeler hariç 232 madde, 143 sayfadan oluşan 703 No’lu Kanun Hükmünde Kararname’yle (KHK), çok sayıda bakanlık, genel müdürlük ve kurum kaldırıldı, askerlik sistemi ile ilgili YAŞ’ın kaldırılması başta olmak üzere yeni düzenlemeler yapıldı. Yeni düzenlemeler Cumhurbaşkanı’nı bütün sistemde tek yetkili ve sorumlu hale getiriyor. Cumhurbaşkanlığı da bütün devlet organizasyonunun merkezinde yer alıyor.

BAKANLIKLAR BİRLEŞTİRİLDİ

Neredeyse tüm kurumları etkileyen kararnamedeki bazı düzenlemeler şöyle:

- Uyum KHK’sı ile tüm bakanlıkların teşkilat yasaları lağvedildi.

- Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı birleştirildi; yeni adı Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı oldu.

- Maliye Bakanlığı ile Hazine Müsteşarlığı, “Hazine ve Maliye Bakanlığı” adıyla yeniden oluşturuldu.

- Gıda, Tarım ve Hayvcancılık Bakanlığı ile Orman ve Su İşleri Bakanlığı birleştirildi; ismi, “Tarım ve Orman Bakanlığı” oldu.

- Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın adı “Ticaret Bakanlığı”; Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın adı, “Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı”; Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nın adı “Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı” oldu.

- Adalet, İçişleri, Dışişleri, Milli Eğitim, Milli Savunma, Kültür ve Turizm, Sağlık, Çevre ve Şehircilik, Gençlik ve Spor ile Enerji ve Tabii Kaynaklar bakanlıkları ise isimlerini korudu.

TOKİ BAKANLIK BÜNYESİNDE

- Kredi ve Yurtlar Kurumu’nun adı Kredi ve Yurt Hizmetleri şeklinde değiştirildi. Kurumun iç işleri Gençlik ve Spor Bakanlığı’na bağlandı.

- Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı’na dönüştürüldü. Genel Sekreter, İdari İşler Başkanı oldu.

- TBMM’ye bağlı Milli Saraylar birimi lağvedildi; tüm çalışanlarının görevleri sona erdirildi. Milli Saraylar Cumhurbaşkanlığı’na bağlandı.

- TBMM’nin uhdesindeki Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması birimi de Cumhurbaşkanlığı’na devredildi.

- Diyanet İşleri Başkanlığı, Cumhurbaşkanlığı’na bağlandı.

- Merkez Bankası Cumhurbaşkanı’na bağlandı.

- Daha önce Başbakanlığa bağlı olan TOKİ, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlandı.

- Savunma Sanayii Müsteşarlığı, “başkanlık” olarak düzenlendi. Yayımlanan KHK ile Savunma Sanayii Destekleme Fonu’nun başkanlık bütçesini artırma yetkisi de Cumhurbaşkanı’nda olacak.

- Teleferik, finiküler, monoray, metro ve şehir içi raylı ulaşım sistemlerinin yapımına Bakanlar Kurulu yerine artık Cumhurbaşkanı karar verecek.

- Yüksek Çevre Kurulu, Mesleki Eğitim Kurulu, Karayolu Güvenliği Yüksek Kurulu, Milli Sivil Havacılık Güvenlik Kurulu yerine Cumhurbaşkanı’nca yeni kurul oluşturulacak.

- Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yüksek Danışma Kurulu, Cumhurbaşkanı’nın belirleyeceği bakanlar ve öğretim üyelerinden oluşacak.

- Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu’nun 11 üyesi Cumhurbaşkanı tarafından atanacak.

O KURUMLAR KAPATILDI

- Türkiye Adalet Akademisi kaldırıldı.

- Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğü kapatılarak Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’na devredildi.

- Devlet Personel Başkanlığı kapatıldı; yerine yeni birim oluşturulacak.

- Çözüm sürecinde kurulan Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı kapatıldı.

- Türkiye ve Orta-Doğu Amme İdaresi Enstitüsü kapatıldı. Malları ve evrakları YÖK’e devreldildi.

- TÜBİTAK başkan yardımcıları ile Bilim Kurulu üyelerinin görevleri sona erdi.

ÖZEL KANUN KALKTI

- Milli Savunma Bakanlığı’nın görev ve teşkilat yasası, “Askeri okullar, askeri öğrenciler, askeri fabrikalar ve bazı düzenlemeler Hakkında Kanun” olarak değiştirildi. Harp okullarının kuruluşu, işleyişi ve bu okullara giriş şartları, yetiştirilme usulleri artık özel kanuna göre yürütülmeyecek.

OHAL KOMİSYONU

- Yedi üyeli OHAL İnceleme Komisyonu’nun üçünü kamu görevlileri arasından Cumhurbaşkanı seçecek. İki yıl süreyle görev yapacak komisyon için Cumhurbaşkanı gerek görürse süre uzatımı yapabilecek. Komisyon üyeleri hakkında terör örgütü üyeliğinden soruşturma açılması da sadece Cumhurbaşkanı’nın iznine tabi olacak.

MİT MÜSTEŞARI YERİNE TEŞKİLAT BAŞKANI

- MİT Müsteşarı yerine “MİT Başkanı” ya da “Teşkilat Başkanı” ifadesi kullanılacak.

- Cumhurbaşkanı tarafından dış ülkelerde veya uluslararası kuruluşlar nezdinde büyükelçi gibi akredite edilmeksizin, özel bir misyonla görevlendirilenlerin büyükelçilik unvanı görevleri süresince devam edecek.

- Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’na atanma ile ilgili düzenlemeler kaldırıldı.

- Radyo ve televizyonlar ayda en az 90 dakika gıda güvenliği, bitki ve hayvan sağlığı ile toprak koruma, iş sağlığı ve güvenliği, çalışma hayatında kayıt dışılığın önlenmesi, sosyal güvenlik, işçi ve işveren ilişkileri, halk sağlığının korunması, hastalık risklerinin önlenmesi ile teşhis gibi konularda eğitici mahiyette yayınlar yapmak zorunda olacak.

MERKEZİ BÜTÇEYİ CUMHURBAŞKANLIĞI HAZIRLAYACAK

- Merkezi yönetim bütçe kanunu Cumhurbaşkanlığı tarafından hazırlanacak.

- Ekonomik ve Sosyal Konsey Başkanı Cumhurbaşkanı olurken, konseyin üyeleri Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek.

- KHK kapsamında Sermaye Piyasası Kurulu başkanı, ikinci başkanı, başkan vekili ve üyeleri, Cumhurbaşkanı’nca atanacak.

- Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) başkan ve üyeleri de Cumhurbaşkanı’nca atanacak.

- Mali yönetim ve kontrol sisteminin zaafa uğradığı, yolsuzluk veya kamu zararına yönelik emarelerin ortaya çıktığı durumlarda; Cumhurbaşkanı kamu idarelerinin tüm mali yönetim ve kontrol sistemlerini, mali karar ve işlemlerini mevzuata uygunluk yönünden teftiş ettirecek.

- Danıştay, bakanlıkların tüzük taslaklarını artık inceleyemeyecek. Cumhurbaşkanı kararnameleri de inceleme kapsamı dışında olacak.

VİZE VE PASAPORT DÜZENLEMESİ

- İnsan Hakları İnceleme Komisyonu, TBMM Başkanlığı’nca havale edilen kanun teklifleriyle, OHAL sırasında çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnamelerini görüşecek. Komisyon raporları cumhurbaşkanlığına gönderilecek. Avrupa Birliği Uyum Komisyonu da OHAL döneminde çıkan Cumhurbaşkanlığı kararnamelerini AB müktesebatına uyum bağlamında inceleyecek.

- Cumhurbaşkanı, vizeden muaf tutulan ülkeleri belirleyebilecek. Cumhurbaşkanı vize kolaylığı getirmeye ve vize sürelerini belirlemeye, savaş hâlinde veya diğer olağanüstü hâllerde ülkenin bir bölgesini veya tamamını kapsamak üzere, yabancılar için pasaporta dair kayıt ve şartlar koymaya, yabancıların Türkiye’ye girişlerini belli şartlara bağlayıcı veya kısıtlayıcı her tür önlemi almaya yetkili olacak.

- Cumhurbaşkanı göçlerin Türkiye’ye kabulü, Türkiye’de kalışı, hak ve yükümlülükleri, Türkiye’den çıkışlarında yapılacak işlemler, kitlesel hareketlere karşı alınacak tedbirleri belirleyebilecek.

AB BAŞKANLIĞI'NA DÖNÜŞTÜRÜLDÜ

- Avrupa Birliği Genel Sekreterliği, Türkiye’nin Avrupa Birliği üyeliğine hazırlanmasına yönelik yapılacak çalışmaların yönlendirilmesi, izlenmesi ve koordinasyonu ile üyelik sonrası çalışmaların koordinasyonunu yürütmek için 2009 yılında kuruldu. Kurum, 2011 yılında Avrupa Birliği Bakanlığı’na dönüştürülerek siyasi hüviyet kazandı. KHK ile AB Bakanlığı, AB Başkanlığı olarak düzenlendi.

112'YE ASILSIZ ÇAĞRIYA 250 TL PARA CEZASI

- 112 acil servise asılsız ihbarda bulananlara 250 TL idari para cezası kesilecek. Tekerrür eden suçlarda bu ceza iki katına çıkarılacak.

- Öğrencilere özel barınma hizmeti veren kurumlara iş yeri açma ve çalışma ruhsatı MEB tarafından verilecek. Ancak MEB bu yetkisini valiliklere devredebilecek.

MANEVİ DANIŞMANLIK

- Diyanet, öğrenci yurtları, eğitim kurumları, gençlik merkezleri ve kampları, ceza infaz kurumları, sağlık kuruluşları, sosyal hizmet kurumları ve benzeri yerlerde manevi danışmanlık ve din hizmeti sunacak.

SİLAH TAŞIMA ŞARTLARI DEĞİŞTİ

- Cumhurbaşkanı yardımcıları, bakanlar ve bu görevlerde bulunmuş olanların ateşli silah ruhsatlarında
süre kaydı aranmayacak.

- Cumhurbaşkanı yardımcıları ateşli silahları taşıyabilecek veya mesken ya da işyerinde bulundurabilecek. Devlet, belediye, özel idare ve kamu iktisadi teşebbüsleri memur ve mensuplarından hangilerinin silah taşıyabileceklerine Cumhurbaşkanı karar verecek. Ayrıca Cumhurbaşkanı tarafından çıkarılacak yönetmelikte belirlenecek esaslara göre valiler tarafından verilecek izin vesikasını alanlar da ateşli silah kullanabilecek.

BAKANLIK YETKİLİ

- Lüzum görülen mıntıkalarda Cumhurbaşkanı kararıyla valiler tarafından halka silah bulundurma ve taşıma müsaadesi verilebilecek. Milli Savunma Bakanlığı emrine verilen ateşli silahlardan, TSK ile ilgili kurumların ihtiyaçları karşılandıktan sonra artan miktarından bir kısmını, Cumhurbaşkanı kararıyla silah edinmelerine izin verilen kişilere bir adet satmaya Milli Savunma Bakanlığı yetkili olacak. Normal vatandaşların silah sahibi olabilmesi ile ilgili hükümler çerçevesinde silahların satış şekli, bedeli, satışı yapan kurum veya kuruluşa ödenecek komisyon ücreti, satıştan sağlanacak gelirin dağıtımı, kullanış biçimi ve bunlarla ilgili diğer hususlar Cumhurbaşkanı’nın kararı ile yürürlüğe konulacak yönetmelikte belirlenecek.