‘Altılı Masa’dan anayasa tanıtımı

Mehtap Gökdemir - Görüşme periyotlarını sıklaştırma kararı alan altı lider, 28 Kasım’da Demokrat Parti’nin ev sahipliğinde bu ay içinde ikinci kez bir araya gelecek. DP Genel Başkanı Gültekin Uysal, bugünden başlayarak diğer beş lideri ziyaret ederek, 28 Kasım toplantısının gündeminin ön hazırlığını yapacak. Liderler altılı masa toplantısından önce ise anayasa değişiklik teklifinin lansmanına katılacak. Teklifin tanıtımı Anayasal ve Yasal Reformlar Komisyonu üyelerince yapılacak.

Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni’nde yer alan ve anayasa değişikliği gerektiren konuların yer aldığı teklif ile yaklaşık 100 maddede değişiklik öngörülüyor. Yapılan değişikliklere ilişkin maddelerin gerekçeleri yazıldı. Anayasanın “Din ve vicdan hürriyeti” başlıklı 24. maddesine dokunulmadı. “Temel Haklar ve Ödevler” başlığı ise “ödev” ifadesi kaldırılarak “Temel haklar ve hürriyetler” olarak değiştirildi.

Teklifte öne çıkanlar

Edinilen bilgiye göre Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni doğrultusunda yapılan düzenlemeler özetle şöyle:

Cumhurbaşkanı’nın görev süresi 7 yıl olacak, yalnızca bir dönem için seçilebilecek. Görevi sona eren Cumhurbaşkanı aktif siyasette görev alamayacak.

Yürütmeye dair icrai yetkiler, TBMM’ne karşı siyasi sorumluluğu olan Başbakan ve bakanlardan oluşan Bakanlar Kurulu tarafından kullanılacak. Başbakan, TBMM üyeleri arasından parlamenter sistem gelenek ve ilkelerine uygun olarak belirlenecek. Cumhurbaşkanı Meclis’te en çok milletvekiline sahip siyasi partiye hükümeti kurma görevini verecek. Hükümetin Anayasa’da öngörülen sürede kurulamaması halinde bu görev, milletvekili sayısıyla doğru orantılı olarak diğer siyasi partilere sırasıyla verilecek. Bakanlar, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olanlar arasından Başbakan tarafından atanacak.

Gensoru yeniden

Hükümet, Başbakan ve Bakanlar hakkında gensoru verme yetkisi tesis edilecek. Hükümet ile Başbakan hakkında gensoru, yapıcı/kurucu güvensizlik oyu şartına bağlanacak.

Hükümetin kurulmasında basit çoğunluk, düşürülmesinde ise TBMM üye tamsayısının salt çoğunluğu esas alınacak. Hükümetin düşürülebilmesi, salt çoğunlukla yeni hükümetin seçilmesi şartına bağlı olacak.

Cumhurbaşkanı’nın ya da Bakanlar Kurulu’nun tek başına OHAL ilan etme yetkisi olmayacak. OHAL ilan etme yetkisi Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu’na ait olacak ve TBMM’nin onayına tabi tutulacak.

Yasama sorumsuzluğunun kapsamı genişletilecek ve yasama dokunulmazlığının istisnaları açıkça düzenlenecek.

Temel hak ve özgürlükler, kanun hükmünde kararnamelerle düzenlenemeyecek. KHK’lar, Meclis’in siyasi denetimine ve Anayasa Mahkemesi’nin hukukilik denetimine tabi tutulacak. Cumhurbaşkanı’nın, veto yetkisine son verilecek.

Kesin hesap komisyonu

TBMM’de Kesin Hesap Komisyonu kurulacak. Komisyonu’nun Başkanı, ana muhalefet partisinden olacak.

YÖK kaldırılarak yerine koordinasyon görevi ile sınırlandırılmış ve üyelerin seçim usulü demokratik meşruiyet esasına dayanan üniversiteler arası bir kurul tesis edilecek.

Hakimler ve Savcılar Kurulu (HSK) yerine Hakimler Kurulu ve Savcılar Kurulu şeklinde iki farklı kurul oluşturulacak.

Anayasa Mahkemesi’nde iptal davası açabileceklerin kapsamı genişletilecek.

Yerel yönetimlerde kayyum uygulamalarına son verilecek. Seçilmiş yöneticilerin görevlerine bir yargı kararı olmadıkça son verilemeyecek.

‘Yanımdakiler fevkalade sağlam’

İYİ Parti lideri Meral Akşener, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Sayın Akşener’in kendisini ve yanındakileri gözden geçirmesinde fayda var” sözlerine Twitter’dan yanıt verdi. Akşener, İYİ Partili yöneticilerle fotoğrafını paylaşarak “Sayın Erdoğan, tavsiyeni dikkate aldım, yanımdakilere şöyle bir baktım. Gördüğün gibi yanımdakiler fevkalade sağlam, liyakat tavan. Ya senin yanındakiler nasıl” ifadelerini kullandı. - ANKARA Milliyet