AK Parti’yi 2019’a taşıyacak kabine

Başkanlık sistemini, Cumhurbaşkanlığı modeli üzerinden düzenleyen anayasa değişikliğinin 16 Nisan referandumunda kabul edilmesi ve hemen ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Ak Parti Genel Başkanlığı koltuğuna geri dönerek “değişim” talimatı vermesiyle gündeme gelen kabine revizyonu, 3 ay sonra gerçekleştirildi. Başbakan Binali Yıldırım’ın, “Davul zurnayla yapılmaz, yapılacağı zaman yapılır” diyerek kapıyı açık tuttuğu revizyonun ardından yeni kabinenin önündeki ilk gündem bakanlıkların 180 günlük eylem planları ve reformları hayata geçirmek olacak. İktidarı 2019’daki yerel, genel ve cumhurbaşkanlığı seçimlerine taşıması beklenen yeni kabinede, altı yeni isim yer buldu. Altı isim kabine dışında kalırken, beş isim koltuk değiştirdi. Böylece toplam 11 isimlik revizyon yapılmış oldu. Kabinedeki kadın sayısı da yeni görevlendirme ile ikiye yükseldi.

Üçüncü kabinesi

Mayıs 2016’da Başbakan olan ve ilk kabinesini bu görevi devralınca oluşturan Yıldırım, 31 Ağustos 2016’da İçişleri Bakanı Efkan Ala’nın istifasının ardından iki bakanla sınırlı kabine revizyonuna gitmişti. Yıldırım, Başbakanlık görevine gelmesinin ardından üçüncü kabinesini belirledi. Yeni isimlerin dahi habersiz olduğu revizyonun ardından Yıldırım’ın yeni bakanlarla dün ayrı ayrı görüşmeler yaptığı da öğrenildi.

Erdoğan, daha önce tüm bakanlardan 180 günlük eylem planı istediğini açıklamış ve bu planların da “halkın öncelikli olarak çözülmesini istediği” düzenlemeler olmasına vurgu yapmıştı. Yeni kabinenin en önemli gündemi de bu 180 günlük hazırlanacak olan ve vatandaşların, “günlük hayatlarına dokunacak” planlar olacak.

Üç kriter

Parti kulislerindeki yorumlara göre Erdoğan ve Yıldırım kabine revizyonunda, kongre sonrası oluşturulan yeni Merkez Karar Yönetim Kurulu’ndaki gibi, “sadakat, yaş ve il dengeleri” olmak üzere üç kriteri dikkate aldı. Milliyet’e revizyonu değerlendiren AK Partili vekillerin ortak değerlendirmesi, “Tayyip Bey, gruba balans ayarı yaptı. Herkese, ‘Kimse kendini büyük veya küçük görmesin. Bu bayrak yarışı. Herkes bakan olabilir, kimse vazgeçilmez değil’ mesajı verdi. Beklentisi olanlar umduğunu bulamazken, sadakatini ispatlamış, hiçbir beklentisi olmadan görev adamı olarak çalışanlar ise ödüllendirildi” şeklinde oldu. Kulislere yansıyan bilgiye göre, kabine revizyonunun önceki gün yapılması planlanıyordu. Ancak İstanbul’da yaşanan sağanak yağış felaketi nedeniyle değişiklik bir gün ertelendi.

Türkeş sürprizi

Kabine dışında kalması en fazla dikkati çeken isimlerden biri de Tuğrul Türkeş oldu. 7 Haziran 2015 seçimlerinin ardından tek başına iktidarı kaybeden AK Parti hükümeti koalisyon görüşmelerinden sonuç alamayınca seçime gitme kararı almıştı. Bu süreçte oluşturulan seçim hükümetine eski Başbakan Ahmet Davutoğlu tarafından diğer partilerden 11 bakan davet edilirken CHP’li ve MHP’li isimler bu görevleri kabul etmemişti. MHP Genel Başkan Yardımcısı olan Türkeş ise sürpriz biçimde bu görevi kabul etmiş ve partisiyle bağları kopmuştu. Türkeş’in bu görevi kabul etmesine MHP’den sert tepki gelirken bir süre sonra Türkeş MHP’den istifa etmiş ve AK Parti’ye katılmıştı. 61, 62, 63, 64 ve 65’inci hükümetlerde görev yapan Akif Çağatay Kılıç da uzun bir süre sonra kabine dışında kalan bakan oldu. Erdoğan’ın yakın çalışma ekibinde yer alan Nabi Avcı da uzun bir süre sonra kabine dışında kalan isimlerden oldu.

Yeni sistemin mimarı

En kritik koltuklardan birinde oturan Bozdağ, Başbakan Yardımcılığı’na getirildi. Bozdağ’ın Canikli’nin yürüttüğü OHAL işlemleri ile ilgili birimin başına geçmesi ve ihraçları da içeren KHK’ların hazırlanmasında etkili olması bekleniyor. Bozdağ’ın hükümet sözcüsü de olabileceği belirtiliyor.

Adalet Bakanlığı’na getirilen AK Parti Genel Sekreteri Abdulhamit Gül, referandumda kabul edilen anayasa değişikliğinin hazırlanması ve iç tüzük görüşmelerinde MHP ile yapılan görüşmeleri bizzat yönetmiş ve bu tekliflerin hazırlanmasında da başrolü oynamıştı. Gül’ün AK Parti MYK’daki görevi de sonlanmış oldu. AK Parti MKYK içinden Erdoğan’ın yeni genel sekreteri kısa sürede açıklaması da bekleniyor.

Yıldırım’ın beş yardımcısından sadece Mehmet Şimşek göreve devam ederken, diğer dört isim değişti. Türkeş ile Başbakan Yardımcısı Veysi Kaynak kabine dışında kalırken Canikli ve Kurtulmuş’un görev yeri değiştirildi. Kabinedeki bakanlar Bozdağ, Işık ve Akdağ yeni Başbakan yardımcıları olurken Hakan Çavuşoğlu da hem kabineye yeni giren isim hem de Yıldırım’ın yeni yardımcısı oldu. Parti kulislerinde Recep Akdağ’ın Başbakan Yardımcılığı’na kaydırılması sürpriz olarak yorumlandı.

Bölge dengesi

Yeni kabinede il dengelerine de özen gösterildiği görüldü. Ankara, Kahramanmaraş, Bursa, Samsun, Şanlıurfa, Eskişehir milletvekillerinin yürüttüğü bakanlık görevleri yerine yeni gelen bakanların da Ankara, Bursa, Samsun, Şanlıurfa, Gaziantep ve Rize’den olduğu görüldü. Mehmet Şimşek ile birlikte Abdülhamit Gül, Gaziantep’i kabinede temsil eden isimler oldu. Kabinede Bursa’yı ve Gümülcine doğumlu olması nedeniyle Batı Trakya Türkleri’ni temsil eden Müezzinoğlu’nun yerine yine Gümülcine doğumlu Bursa milletvekili Çavuşoğlu getirildi.

Yeni kabinede Karadeniz ağırlığı dikkati çekti. Kabinede Adana, Ankara, Antalya, İstanbul, Bursa, Denizli, Kocaeli, Sivas, Giresun, Gaziantep, Ordu, Yozgat, Düzce, Trabzon, Kayseri, Samsun, Şanlıurfa, Malatya, Karaman, Bayburt, Afyon, Erzurum, Rize ve Kars’tan kabineye isimler girdi. Kahramanmaraş’ın kabinede temsili kalmadı. Son olarak Kahramanmaraş Milletvekili Mahir Ünal, AK Parti sözcülüğüne getirilmişti.

İki kadınla temsil

Kabinede Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Betül Sayan Kaya’nın yanı sıra Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na getirilen Jülide Sarıeroğlu ile birlikte kadınların temsili de ikiye yükseldi. Sarıeroğlu, İmren Aykut’un ardından 26 yıl sonra Çalışma bakanlığına gelen ikinci kadın oldu. Sendika kökenli Sarıeroğlu’nu başta kıdem tazminatı olmak üzere birçok önemli konu da bekliyor.

Erbakan’ın bakanı

28 Şubat sürecinde Necmettin Erbakan’ın başbakanlığındaki hükümette devlet bakanı olarak görev yapan Ahmet Demircan, 20 yıl sonra yeniden bakanlık koltuğuna oturarak Sağlık Bakanı oldu. Demircan tercihi, kulislerde 2019 seçimleri öncesinde Milli Görüş’e bir mesaj olarak yorumlandı.

Bağımsız kazandı

Kabineye Faruk Çelik’in yerine giren Fakıbaba da göreve getirilmesini beklemediğini söyledi. Şanlıurfa Belediye Başkanlığı döneminde AK Parti’den alt sıralarda aday gösterilince seçime bağımsız giren ve kazanan daha sonraki süreçte yeniden AK Parti’ye katılan Fakıbaba, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na getirildi.

Kuzu: Allah’a havale ediyorum

Beklentisi olmasına rağmen kabinede yine yer bulamayan Burhan Kuzu, twitter’dan “Siyasetin adaleti yok. Ne yapalım Allah’a havale ediyorum” diye yazdı. Kuzu, gelen tepkilerden sonra paylaşımını sildi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na getirilen Jülide Sarıeroğlu da eski tarihli bazı sosyal medya mesajlarının sürekli paylaşılmasından
sonra hesabını erişime kapattı.

6 isim liste dışı kaldı

Yerini koruyanlar: Mehmet Şimşek, Fatma Betül Sayan Kaya, Ömer Çelik, Faruk Özlü, Mehmet Özhaseki, Mevlüt Çavuşoğlu, Nihat Zeybekçi, Berat Albayrak, Bülent Tüfenkçi, Süleyman Soylu, Lütfi Elvan, Naci Ağbal, İsmet Yılmaz, Veysel Eroğlu, Ahmet Arslan. Kabineye yeni girenler: Hakan Çavuşoğlu, Abdulhamit Gül, Jülide Sarıeroğlu, Osman Aşkın Bak, Ahmet Eşref Fakıbaba, Ahmet Demircan.

Yeri değişenler: Bekir Bozdağ, Fikri Işık, Recep Akdağ, Numan Kurtulmuş, Nurettin Canikli.
Liste dışı kalanlar: Tuğrul Türkeş, Veysi Kaynak, Mehmet Müezzinoğlu, Akif Çağatay Kılıç, Faruk Çelik, Nabi Avcı.