Köpeklerde eklem hastalıkları

Osteoartrit (OA) popülasyonun yaklaşık dörtte birini etkileyen, köpeklerde en sık görülen artrit şeklidir. Eklem kıkırdak kaybı, kapsülünün kalınlaşması ve eklemde yeni kemik oluşumu (osteofitoz) ile sonuçlanan ve nihayetinde ağrı ve uzuv fonksiyon bozukluğuna yol açan kronik bir eklem hastalığıdır.

Köpeklerde OA’nın büyük çoğunluğu, kranial çapraz bağ hastalığı, kalça displazisi, dirsek displazisi, OKB, patella (diz kapağı) çıkığı gibi gelişimsel ortopedik hastalığa sekonder olarak ortaya çıkar. Küçük ırklarda, OA belirgin bir birincil neden olmadan ortaya çıkar ve genetik ve yaşla ilgili olabilir. OA’ya katkıda bulunan diğer faktörler arasında vücut ağırlığı, obezite, cinsiyet, egzersiz ve diyet sayılabilir.

OA belirtileri çoğu zaman spesifik değildir ve şunları içerir:

Aktivite bozukluğu: Egzersiz yapmadaki isteksizlik, genel aktivite azalma, sertlik, sersemlik, atlama yeteneği, yürüme gibi, tavşan sıçraması gibi değişiklikler.

Manipülasyonla ilgili ağrı: Saldırganlık ve rahatsızlık belirtileri gibi davranış değişiklikleri OA tanısı genellikle fiziki muayene ve çeşitli görüntüleme yöntemlerinin bir kombinasyonu ile yapılır.

Başlangıçta fiziksel muayene: Etkilenen eklem veya eklemlere doğru yönlendirilecektir. Veteriner hekim ağrılı yanıt, eklem kapsülünün kalınlaşması, eklem sıvısının birikmesi (efüzyon) veya bazen osteofit ve kas atrofisi değerlendirmek için bacak ve eklemleri palpe eder.

Kullanılan en yaygın görüntüleme yöntemi X-ışınıdır. Ancak bunlar sınırlı kullanım içindir çünkü yalnızca sınırlı yumuşak doku değişiklikleri gösterirler, bu nedenle fiziksel muayene bulguları ile birleştirilmelidirler.

Daha popüler hale gelen diğer teşhis araçları arasında, (ligament, menisci) ve dirsek gibi daha karmaşık anatomi ile eklemlerdeki kemik yapısal değişikliklerini değerlendirmek için iyi olan bilgisayarlı tomografi (BT) hakkında bilgi sağlayabilen manyetik rezonans görüntüleme (MRG) bulunmaktadır.

OA için tedavi önerileri multimodaldır. Bu, farklı yaklaşımlar içerdikleri ve konservatif, cerrahi veya her ikisinin bir kombinasyonu olabileceği anlamına gelir. Tüm tedavi kararları bireysel hastalara göre ve hayvan sahibi ve cerrah ile görüşülerek verilir.

Kilo kontrolü OA yönetiminin en kritik yönüdür. Yağ, iltihaplanma sürecini devam ettiren ve vücut ağırlığının artmasını sağlayan iltihaplanma aracılarını üretir, eklemlerde ek kuvvet oluşturur, belirgin OA değişikliklerine neden olur ve sonuçta sınırlı hareketlilik ile acı verebilir. İdeal vücut ağırlığında, şunları yapabilmeniz gerekir:

1.Köpeğinizin kaburgalarını hissetmeyim ancak onları görmeyin.

2.Yukarıdan bakıldığında bir saat camı şekline bakın.

3.Yandan bakıldığında sıkışmış bir göbeğe bakın.

Aktivite modifikasyonu: Koşma veya atlama gibi yüksek etkili aktiviteler, daha fazla iltihaplanma ve ağrıya neden olabileceğinden sınırlı olmalıdır. Bu faaliyetler tasma yürüyüşleri gibi daha kontrollü faaliyetlerle değiştirilmelidir. Düşük etkili tutarlı egzersiz, eklemlerin etrafındaki kasları inşa etmeye yardımcı olmak için iyidir ve nihayetinde eklem stabilitesini artıracaktır.

Rehabilitasyon: Bir dizi hareket egzersizi, terapötik egzersiz ve su terapisi (su altı koşu bandı, yüzme) gibi hayvan rehabilitasyonu, eklem hareketliliğini iyileştirmeye, kas kütlesini ve egzersiz dayanıklılığını artırmaya yardımcı olur. Akupunktur, lazer tedavisi ve diğer rehabilitasyon yöntemleri, yararını kanıtlamak için genel bir çalışma eksikliği olmasına rağmen yaygın olarak önerilmektedir.

Ağrı kontrolü: Steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar, OA ağrı kontrolü için en sık kullanılan ilaçtır. Steroid olmayan anti-enflamatuar ilaçları tolere edemeyen hastalarda, ek ağrı kesici ilaçlar, OA ağrı yöntemi için etkinliklerini destekleyen çalışmalar olmamasına rağmen düşünülebilir.

Eklem takviyeleri: Eklem takviyelerinin OA ağrısını hafifletmeye nasıl yardımcı olabileceği konusunda kesin bir mekanizma tam olarak anlaşılmamıştır. Kondroitin sülfat, glukozamin sülfat, omega-3 takviyesi en sık tavsiye edilen eklem takviyeleridir ve ciddi olumsuz etkileri yoktur.

Kök hücre tedavisi: Eklem içerisine adipöz dokudan alınan mezenkimal kök hücre PRP ile birlikte verildiğinde ağrıyı azalttığı ve mobiliteyi artırdığı klinik uygulamalarla görülmüştür.

Cerrahi tedavi: Belirtilebilir ve bazı durumlarda en iyi tedavi seçeneğidir. Gerçekleştirilecek ameliyatlar ya sütür ya da diz kranial çapraz bağ yırtılması için osteotomi tabanlı teknikler gibi birincil nedenin tedavisi ya da femur başı ve boyun rezeksizyonu (FHNE gibi ağrılı eklem bileşenlerini çıkarmak için kurtarma prosedürüdür), artrodez (eklem füzyonu), total eklem replasman cerrahisi (en sık kalçalarda) uygulanabilir.

Bakım sonrası ve sonuç

Konservatif yaklaşım, hastalığın ilerlemesini yavaşlatabilir ve birçok köpek, tanıyı takip eden yıllar boyunca rahatça yaşayabilir. Ancak OA ilerleyici bir hastalıktır ve zamanla kötüleşmeye devam edecektir. Ameliyat yapılırsa bu köpeklerin geri kazanılması genellikle hastalıklı eklem tamamen çıkarılıp değiştirildiği için toplam eklem değiştirme ameliyatında çok iyidir.

Veteriner Hekim Hande Mutlu

Instagram: //@veterinerhandemutlu

Facebook: //@veterinerhandemutlu