Evlenmeden önce partnerime neler sormalıyım? Çift terapisi yaparken fark ettiğim en önemli ayrıntılardan bir tanesi de günümüzde insanların ne kadar flört ederek evlenseler de yine de birbirlerini tanımadan evlendikleriydi.
Birbirini tanımak yüzeysel ilişkilerden çok nitelikli ilişkiler içerisinde gerçekleşiyor. Çiftler evli olsalar bile hala birbirlerini yeterince tanıyamıyorlar. Örneğin bir tartışma anında ruhsal savunmalarını, tartışma şekillerini, karşısındaki kişinin nasıl tepki vereceğini, cinsellik ile ilgili düşüncelerini, hayat hakkındaki düşüncelerini, gelecekten beklentilerini, birbirlerinin hayatlarındaki zorlukları bilemiyorlar. Birbirlerini tanımak için iletişim kurmaktan, yanlış anlaşılırım korkusuyla doğru soruları sormaktan çekiniyorlar. Sorulabilecek birçok soru olsa da temel olarak sorulması gerekenlerden başlayalım:
Hayattan beklentilerimiz ortak mı? Benzer hayallere sahip miyiz? İhtiyaçlarımız neler? Birçok kişi şu an için ilişkisinde anlaşıp anlaşamayacağını tespit etmeye çalışır. Uzun vade de yapmaz. Ancak bazen hayattan beklentiler farklı olabilir. Benzer hayalleri olan çiftlerin evliliklerinde de bağlar daha güçlü olur. Ayrıca maddi ve manevi ihtiyaçları anlamak karşıdaki kişiyi daha geniş bir bakış açısı görebilmeye yardımcı olur.
Hayatında yaşadığın zorluklar neler? İnsanların birbirlerine flört esnasında anlatmadıkları hayatla ilgili ve kendileri ile ilgili zorluklar olabilir. Özellikle de bu zorlukların devam edip etmediğini, ediyorsa nasıl bir çözüm gerektiğinin önceden konuşulması gerekir. Bazı sorunlar aileye yansıyabilir, bunlar da ilerleyen zamanlarda evlilik içerisinde huzursuzluk yaratabilir, en azından baştan bu konuda bilgi sahibi olmak, sorunların aileye ve sevdiklerine yansıyıp yansımayacağını kestirmek faydalı olacaktır. Kendi sorunları ile boğuşan biri uzun vade de karşısındaki kişiyi göremez hale gelir. Genel olarak zorluklarla baş edebilme kapasitesine bakmak gerekir.
Sinirlendiğinde yıkıcı tepkiler mi verirsin yoksa çözüm odaklı mı olursun? İlişkimizde saygı var mı, problemlerimiz nasıl çözülüyor? Yıkıcı tepkiler veren insanlar genellikle kavgalardan ve tartışmalardan sonra ayrılığı dillendirirler. “Bitsin o zaman” derler. Restler çekerler. Saygısızlaşabilirler. İlk tartışmada herhangi bir duygusal yatırım yapmak, uğraşmak çözüm odaklı olmak yerine bitirici yaklaşırlar. Oysa yapıcı insanlar “Evet, bu bizim problemimiz ve birlikte nasıl çözebiliriz” diye düşünüp çözüm aralarlar. Tartışmalarda da bu krizi çoğu zaman çözen ana faktörlerden biridir.
Birbirimize güveniyor muyuz? Birbirine her şartta güvenmek gerekir. “Hayat şartları değiştiğinde de partnerine güvenebilir misin?” sorusunu sormak gerekir. Özellikle insanların belli durumlarda daha bencil ve kendini daha çok düşündüğü görülür. Sinirli olduklarında, aç olduklarında, yalnız olduklarında, kendi çıkarları söz konusu olduğunda farklı davranabilirler. Tehlike durumlarında güven vermeyebilirler.
Aile olma sorumluluklar konusunda kendine güveniyor musun? Sorumlulukların korkuttuğu insanlar vardır. Bazı kişiler ilişkilerinde de sorumluluk almaktan kaçarlar. Hatta evliliği sorumluluklardan kaçış olarak görebilirler. Aksine evlilik daha çok sorumluluğu beraberinde getirir. Erkekler kendilerine ev işlerine yardımcı olabilmesi için, kadınlar ise aile ortamlarından uzaklaşabilmek için evliliği deneyebilirler. Bu tarz evlilikler sorumluluktan kaçmak için yapılan evliliklerdir. Örneğin kadınların burada öğrenmesi gereken bir konu da karşı tarafın ev işlerini paylaşma ile ilgili düşünceleridir.
Parasal konular, borç ödemek, para biriktirmek, mülk satın almak, satmak vs. Kimi insan kazandığının kendisinde kaldığı bir bütçe planlamak isterken kimisi de ortaklaşa bir bütçe belirlemeden yanadır. Bazı kişiler eli açık ve savurgan olabilir, bazıları ise daha tasarruflu olabilir. Bu konuda belirlenecek yol harcamaların nasıl olacağını, ortaklıkları ve maddi anlamda olan güveni de temsil eder. Biz bilincini oluşturan temel önemli konulardandır.
Çocuk sahibi olmak istiyor musun, kaç tane? Bu da temel sorulardan biridir. Terapilerde daha önce evlenip ayrılmış ve çocuğu olan kişilerin tekrar evlendiklerinde bazen çocuk sahibi olmak istemediklerini görebiliyorum. Ancak böyle durumlarda evlendikleri kişi bu detayı bilmediği için evlilik sonrası sıkıntı yaşayabiliyorlar. Bazen de bazı kişiler daha çok çocuk sahibi olmak isterken, bazıları da çekirdek aile olarak kalabilmekten yana olabiliyorlar. Bir taraf çocuk isterken diğer tarafın istememesi anlaşmazlığa götürebiliyor. Bu konu hayaller ve gelecek hakkındaki beklentiler konusunu da yakından ilgilendiriyor. Çocuk sahibi olup büyütmek hayali içerisinde olan birinin partnerinin çocuk istememesi onu hayal kırıklığına düşürecektir. Evlenmeden önce çocuk ile ilgili sorular sorulmalı, hatta nasıl bir ebeveyn olabileceği ile ilgili ön görülerde konuşulmalı. Burada kişilerin kendi büyüme şekilleri ve aile yapıları gibi konularda gündeme gelebilir. Ne kadar bu konu hakkında bilgi alırsanız o kadar kişinin büyümesi ve karakteri hakkında da bilgi sahibi olursunuz.
Boş zamanlarını nasıl geçirirsin? Bu soru kendi psikolojik gözlemim açısından da önem kazanmıştır. Dürtüsel tipteki kişiler çoğu zaman boş zaman aktivitesi bulmak, oyalanmak, yalnız kalmak ve yalnızlığı gidermek konusunda güçlük çekerler. Bir hobiyi, bir aktiviteyi uzun süre sürdürebilmek konusunda sıkıntı yaşarlar. Dolayısıyla hayatında belli alanlarda istikrar tutturamamış olmak, ilişkide ki istikrarı da sorgulatabilir.
İlişki rutine binerse bunu canlandırmak için çabalar mısın? Kimi insan monotonluğa kendisini bırakır, kimi ise ilişkisinde sürprizler yaparak ilişkiyi canlı halde tutarak mutlu hisseder. İlişki rutine binerse iki tarafta bu konuda üstüne düşeni yapmalıdır. Partnerin bu konudaki tutarlı davranışları önemlidir. Bazı insanlar hayatı boyunca hep heyecan arayışı içerisindedir. İlişkinin getirmiş olduğu heyecan duygusunu sever ve sürekli bunu canlı tutabilmek için değişik ilişkiler kurmaktan yana olabilir. Kimi insan ise tek partner ile farklı heyecanlar aramak, yaşamak isteyebilir. Buradaki temel nokta farklı kişilerle mi, aynı kişi ile değişik deneyimler yaşayabilme isteği midir?
Sağlık konusu? Ciddi bir sağlık probleminin olup olmadığı sorulmalıdır. Bazen bazı hastalıklar gizlenir. Gizlemek ilişki için ciddi sorun oluşturabilir. Bu konuda iki tarafında dürüst olması beklenir. Genetik hastalıklar sorulmalıdır.
İnançlar, kültürel durumlar hakkında bilgi almak, bu konular yaşama bakış açısından dolayı önem taşır. Birbirinden farklılıklar var mı, varsa bunlar dengelenebilir mi, kabul edilebilir mi gibi fikir alışverişi yapmak faydalı olacaktır.
Hala evlilik öncesinde tereddütleriniz varsa çift olarak birbiriniz için uygun olup olmayacağınızı düşünüyorsanız, bu sorunlarınızla ilgili evlilik hakkında psikolojik danışmanlık alabilirsiniz.