Bir Diyetisyen’in bilim şehri Lozan’dan gezi notları…

Kasımın son haftasında; değerli meslektaşlarım ile birlikte keyifli bir yolculuk sonrasında kendimi İsviçre'de, Cenevre kentinin büyülü ortamında buldum. Cenevre şehri; binaları, insanları ve ortamı ile tam bir bilim ve demokrasi şehri olduğunu hissettiriyor. Dünya Sağlık Örgütü, Unicef, Kızılhaç ve Kızılay, Uluslararası çalışma örgütü gibi Dünya çapında önemli yeri olan kurum ve kuruluşların büyük çoğunluğunun merkezi de bu bölgede. Dünya’nın çeşitli ülkelerinden gelen bilim insanları, Cenevre nüfusunun büyük çoğunluğunu oluşturuyor.

Cenevre’den sonra benzer havaya sahip; ‘Lozan Barış Antlaşması’ ile yakından bildiğimiz Lozan’a devam ediyoruz. İsviçre’nin Lozan kentinde bulunan Nestle Araştırma merkezine olan ziyaretimiz beni çok etkiliyor. ‘Sağlık ve iyi yaşam şirketi’ olarak bilinen Nestle’nin temelleri, 1800’lü yılara dayanıyor. Kimyager Henri Nestle; bir bebeğin hayatını kurtarmak için, ilk hazır bebek mamasını o yıllarda geliştirmiş. Şimdilerde ise şirket, ortalama 200 ülkede, 10.000 in üzerinde ürün yelpazesine sahip. ‘Acaba Henri Nestle bunu tahmin edebilir miydi?’ diye düşünmeden alıkoyamıyorum kendimi.

Bilim kokan Nestle Araştırma merkezi’nin koridorlarında ilerlerken odalara usulca göz atıyorum; masalarından kocaman bir gülümsemeyle selam veren bilim adamları, çalışmalarına hassasiyetle devam ediyorlar. Ortalama 50 farklı ülkeden pek çok bilim insanının çalıştığı bu binada, her yıl ortalama 200 araştırma/makale yayınlandığını öğreniyorum.

‘Ürünlerde besin zenginleştirme’ üzerine çalışılan laboratuvarlardan birine giriyoruz. Araştırmacı Michel, laboratuvarında o sırada besin zenginleştirme üzerinde çalıştığı; Çin’de bulunan bir noodle paketi üzerinden bilgi aktarımında bulunuyor. Her bir ürünün, hangi mikro besin ögesi (mineraller ve vitaminler) tarafından zenginleştirileceği, o ülkedeki tüketici grubun ihtiyacına bağlı olarak belirleniyor ve ürünler bu doğrultuda iyileştiriliyor.

Araştırma merkezinde, en çok dikkatimi çeken şeylerden biri de tüketici davranışlarını anlama üzerine yapılan araştırmalar oldu. Çeşitli odalardan oluşan; koltuk, halı, sehpa vb. eşyaların yerleştirildiği kurgu yaşam alanlarında; düzenli aralıklarla yaş, cinsiyet, ırk, alışkanlıklar vb. farklı profillere sahip gönüllü kişiler ağırlanıyor. Bu kurgu yaşam alanlarında; normal hayatlarındaymış gibi davranan gönüllü kişiler, odanın çeşitli yerlerinde bulunan görüntüleme cihazları ile takip ediliyorlar. Örneğin; kişilerin, kurgu market rafında ürünü seçerkenki davranışları, satın aldıktan sonra ürünün paketini açarken ve tüketirken içinde bulundukları durum ve hareketleri gözlemleniyor. Farklı şekilde ambalajlanmış aynı ürünün kişiler tarafından beğenilme durumları da inceleniyor. Bu gözlemler ışığında, ürünlerin paketlenme şekli, tasarımı vb. her bir ince nokta şekilleniyor. Örneğin bir Nescafe kavanozunu düşünelim; kahve çekirdeğinde bulunan antioksidanları kayba uğratmadan ve hiçbir katkı madde eklenmeden nasıl hazır kahve üretimi sağlanıyorsa; kavanozun ambalaj özellikleri de pek çok gözlem ve araştırmalar sonrasında karar verilerek hazırlanıyor. Şöyle bir durup düşünüyorum; Nestle’nin bir Dünya lideri olması, hiç de tesadüf değil.

Bavulumda Türkiye’de bulunmayan İsviçre’nin enfes Nestle çikolataları ve birbirinden farklı harika granül kahveleri, belleğimde yaşadığım güzel anılar ve öğrendiğim yepyeni bilgiler ile ülkeme dönerken; en yakın zamanda bir kez daha bu büyülü şehri ziyaret etmeyi umut ediyorum.

Uzm. Diyetisyen İPEK AĞACA ÖZGER

www.renklidiyet.com