Sigara bıraktıran en etkili tedavi yolları

Ayşegül Aydoğan Atakan

Sigarayı bıraktırma polikliniklerine başvuran her tiryakiye uygun bir tedavi seçeneği sunuluyor. Nikotin sakızları ve bantlarından, burun spreyine, tablet ilaçlara kadar sigarayı bırakmada yardımcı pek çok tedavi alternatifi mevcut. Tüm tedavilerin temeli ise vücuttaki nikotin yoksunluğunu kaldırmaya dayanıyor.
İşte bilimselliği kanıtlanan, doktor ve sağlık personeli kontrolünde kullanılması gereken yöntemler.

NİKOTİN SAKIZI
İki formu olan nikotin sakızı, günde 25 adetten az sigara içenlerde 2 miligram, 25 ve daha fazla içenlerde ise 4 miligramlık formlar olarak veriliyor. Günde en fazla 24 adet çiğnenmesi öneriliyor. İki sakız arasında ise en az yarım saat ara bırakılması tavsiye ediliyor.
8 - 12 hafta kullanılması yeterli olurken gerektiğinde süre uzatılabiliyor. Nikotin sakızının içerdiği nikotin, yanaktan emiliyor. Bu nedenle sakızın çiğneme tekniği önemli. Yavaş yavaş bir kaç kez çiğnedikten sonra yanağın iç yüzünde yapıştırılıp bir süre kalması gerekiyor. Sonra tekrar çiğnenmesi ve yine yanağa yapıştırılıp yaklaşık 20 dakika bu işlemin sürdürülmesi gerekiyor. Sigarayı bırakıp iştahı artanlarda aynı zamanda yemek yeme isteğini azaltıyor.
Nikotin sakızı kullanacak kişilere genellikle sigara içimini tamamen durdurması ve düzenli olarak (sabah uyanmasından itibaren 8 - 10 saat sonrasına kadar) sakızı her saat çiğnemesi öneriliyor.
Bir yılda sigarayı bıraktırma oranı yüzde 29. En sık rastlanan yan etkileri ağız irritasyonu, çenede ağrı, hıçkırık ve bulantı.

NİKOTİN BANDI
Nikotin bandıyla vücuda saatte 1 miligram nikotinin kontrollü olarak verilmesi sağlanıyor. 24 saatte bir ve 16 saatte bir kullanılan iki formu bulunuyor. Nikotin bandından sigara içimiyle alınan nikotin miktarının yüzde 50’si organizmaya geçiyor. Günde 15 adetten fazla sigara içenlerde 21 miligramlık formuyla başlanıp 4 hafta devam edilmesi, daha sonra ikişer hafta süreyle sırayla 14 miligram ve 7 miligram olarak tedavinin 8 haftaya tamamlanması öneriliyor. Günde 10 - 15 adetten az sigara içenlerde daha düşük dozlarda başlanabiliyor.
Bantın tercihen sabah, üst kola, omuz etrafına veya gövde ön yüzünde tüysüz bir bölgeye uygulanması ve her gün yerinin değiştirilmesi gerekiyor. Tedavide en önemli nokta, bant kullanan hastanın sigara içmemesinin gerekliliği.
Yan etkileri az, hafif veya geçici. Ancak uygulama yerinde alerjik reaksiyon, ritm bozukluğu, baş ağrısı, soğuk algınlığı benzeri belirtiler, uykusuzluk, bulantı, kas ağrısı, sersemlik, daha nadir olarak da karın ağrısı, öksürük, anormal rüya görme, anksiyete ve duygusal değişiklikler, kabızlık ya da ishal, eklem ve sırt ağrısı görülebilir.

NİKOTİN BURUN SPREYİ
İki burun deliğine de birer kez püskürtülen sprey, saatte 1 - 2 doz, en fazla 5 doz öneriliyor. 3 - 6 ay süreyle kullanılabiliyor. En yüksek seviyeye 5 - 10 dakikada ulaşıyor. En sık karşılaşılan yan etkileri burun ve boğaz irritasyonu, öksürük, aksırık, sürekli göz ve burun akıntısı, sinüzit, çarpıntı ve bulantı.

İLAÇ TEDAVİSİ (BUPROPION HCL)
Nikotin yoksunluk belirtilerinin azalmasını sağlayan ''bupropion'' etken maddeli ilaç, aynı zamanda kilo alma oranını da düşürüyor. 8 hafta ile 6 ay arasında değişen süreyle kullanılabilen ilaç tedavisine, sigara bırakılmadan önce başlanıyor. İlk 3 - 4 gün farklı dozlarda kullanılarak, 7 - 14 gün içinde bir sürede hedef bırakma günü belirleniyor. İlaç tedavisine devam edilirken sigara bırakılıyor ve tedavi aynı dozda sürdürülüyor. Yan etkileri sıklıkla başağrısı, uykusuzluk, ve ağız kuruluğu olarak görülüyor.
Piyasaya yeni çıkacak olan bir diğer ilaç olan ''varinicline'' etken maddeli ilaç ise beyinde aynı nikotin etkisi gösterebilecek. Sigarayı bıraktırma başarı oranı ise yüzde 40 - 50’lerle ifade ediliyor. İlacın 2 - 3 ay kullanılabileceği ancak 6 aya kadar da tedavinin uzatılabileceği belirtiliyor.