Bugünlerde yine etrafımızdan sevimsiz haberler duyuyoruz.. Herkesin bilip de kulak ardı ettiği gerçeği bir kez daha tekrarlayalım..
Meme kanserikadınlarda en sık görülen kanser ve kanserden ölüm nedeni.Tüm jinekolojik tümörlerden daha fazla görülüyor ve ne yazık ki oranı halen artıyor. 1960 yılından günümüze 20 kişide 1 iken, 8 kişide 1’e yükseldi. Yani meme kanserindeki artış dünya nüfus artış hızından fazla…
Meme kanserinde en önemli nokta erken tanı ve biliyoruz ki erken tanı hayatta kalım süresini ve yaşam kalitesini ciddi oranda değiştiriyor. Peki, erken tanı nasıl konulabilir? Ne yapmak gerekiyor?
1. Kendi kendine muayene:
20 yaşından sonra ayda bir kez adet başlangıcından 3-5 gün sonra memelerinizi kontrol etmeniz gerekir. Muayene sırasında memede normalden farklı bir durum (sertlik, deride kalınlaşma, meme başında çekilme, meme başından akıntı vb.) tespit ederseniz hemen bir uzman hekime muayene olmak gerekir. Bilinmelidir ki memedeki kitlelerin % 70-80'i kadınların düzenli olarak kendi kendine muayeneleri ile saptanabilmektedir.
Ayakta dururken, sağ memeyi sol elle, sol memeyi de sağ elle meme üzerinde ufak daireler çizecek şekilde fazla bastırmadan, parmaklarınızın iç yüzleri ile iyice yoklayın ve meme dokunuzu tanımaya çalışın. Memeden sonra her iki koltuk altını da elinizle muayene edin ve elle muayeneyi duş altında ıslak ve sabunlu cilt üzerinde de yapabilirsiniz.
2.Doktor muayenesi:
Eğer kendi kendine muayene esnasında daha önce olmayan bir yapı fark edilirse uzman hekim (genel cerrahi veya jinekolog) muayenesini yapar ve eğer gerekli görülürse radyolojik tetkikler istenir. Her şey normal görünse de yılda bir kez mutlaka doktora da gidip muayene olmalısınız.
3.Radyolojik tetkikler :
Tarama yöntemi olarak tüm dünyada altın standart yöntem mamografidir. Mamografi düşük dozda ışın verilerek memenin iki plaka arasına birkaç saniye sıkıştırılması ile çekilen meme filmidir. Daha genç yaşlarda ise meme muayenesini takiben gerekli görülürse meme ultrasonografisi yapılmalıdır. Mamografi memede muayene ile ele gelmeyecek kadar küçük sorunların tespit edilmesi amacı ile çekilir.
Mamografi; özel bir risk faktörü bulunmadığı takdirde 50 yaş üstü kadınlarda yılda bir kez düzenli yapılmalıdır. Risk faktörü taşımayan 40-49 yaş arası 2 yılda bir kez de yapılabilir. Düzenli mamografi takibi yaptıran kadınların meme kanserinden ölüm oranları %24, 50-74 yaş arasındaki kadınlarda ise bu oran %34 azalmaktadır.
Ultrasonografi, ses dalgalarının kullanıldığı bir görüntüleme yöntemidir ve hiçbir zararı yoktur. Ultrasonografi yoğun meme yapısına sahip kadınlarda mamografiye yardımcı olmak amaçlı kullanılmaktadır. Yapılan çalışmalara göre mamografi ile beraber ultrasonografi kullanımı erken tanı olasılığını arttırmaktadır. Ancak tek başına ultrasonografi meme kanserinde erken tanı için tarama yöntemi değildir.
Şimdi bir düşünün.. bir jinekoloğa en son ne zaman gittiniz? Rahim kanseri taraması için en son ne zaman smear aldırdınız? Kendi meme muayenenizi en son ne zaman yaptınız? Yaşınız 40’ın üzerindeyse hiç mammografi çektirdiniz mi?
Bu sorulara çoğunlukla olumsuz yanıt veriyorsanız bu hafta kendiniz için mutlaka yapmanız gereken önemli bir iş var demektir.!
Sağlıcakla
Doç. Dr. Selman Laçin
www.selmanlacin.com